1HV: H2 Samenvatten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H2 De Grieken

Samenvatten

Welkom!

1HV

Jaartallen

- Hoofdstuk: tussen 800 v.C. en 300 n.C.

- Oudheid: tussen 3000 v.C. en 500 n.C.

- 800 v.C. Begin van de Griekse cultuur

- 8e en 7e eeuw v.C.: Grieken beginnen met koloniseren (1e golf van verspreiden cultuur)

- 590 v.C. Athene: gewone burgers meevechten in ruil voor meebesturen

- 5e en 4e eeuw v.C.: Perzen sterker en machtiger dan de Grieken

- 508 v.C. Athene werd een democratie (5e en 4e eeuw)

- 450 v.C. Grieken wonen in 700 stadstaten/poleis

- 350 v.C. Macedonië, Philippus werd machtig

- Tussen 336 en 323 v.C. Alexander de Grote veroverde o.a. Perzië en Egypte, tot aan India

                                             (tweede golf van verspreiden cultuur)

200 v.C.     100 v.C.    0   100 n.C.     200 n.C.

Begrippen

- Stadstaat                                - Barbaar

- Polis (poleis)                           - Oudheid

- Ongelijkheid                          - Klassieke cultuur

- Slavernij

- Burgerrecht (Grieken)

- Politiek

- Monarchie

- Aristocratie

- Tirannie

- Democratie (Grieken)

- Volksvergadering

- Mythe

- Wetenschap

- Filosofie

- Kolonisatie (Grieken)

Leerdoelen

§1

- Ik kan enkele eigenschappen noemen van Griekse stadstaten.

- Ik kan uitleggen dat niet alle mensen die in Griekenland woonden, burgerrechten hadden.

- Ik kan uitleggen hoe het leven in een Griekse stadstaat eruitzag.

§2

- Ik kan een beschrijving geven van 4 verschillende manieren waarop een Griekse stadstaat bestuurd werd.

- Ik kan uitleggen hoe de Atheense democratie ong. werkte en waardoor die anders was dan in Nederland.

- Ik kan beschrijven hoe de democratie in Athene en andere Griekse stadstaten verdween.

§3

- Ik kan een beschrijving geven van de Griekse godenwereld en uitleggen wat een mythe is.

- Ik kan het verschil uitleggen tussen een mythologische en een wetenschappelijke verklaring van de wereld.

- Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen religie en filosofie.

§4

- Ik kan voorbeelden van de Griekse bouw- en beeldhouwkunst herkennen.

- Ik kan uitleggen hoe de Griekse cultuur zich heeft verspreid.

- Ik kan uitleggen waarom mensen in het Westen de Griekse cultuur belangrijk vinden.

Historisch Denken

- Ik kan bepalen of iets een feit of een mening is, of dat dat onzeker is.

Sleepvraag

1

2

3

Mannelijke burgers

Soldaat

Vrouwelijke burgers

Vreemdelingen

Slaven

           De Burgers

• Grote ongelijkheid
• Vrije mens vs slaven
• Bovenaan de mannelijke burgers
• Alleen hen: Burgerrecht
• Verdedigen als soldaat => meebeslissen bestuur
• Vrouwen, vreemden en slaven geen burgerrecht

Leven in een stadstaat

• Bestaansmiddellen:                Landbouw: Graan, druiven en olijven        Handel: Aardewerk, wijn en olijfolie       => ruilen voor graan
• Taakverdeling:                                              - Man hoofd van gezin                                  - Rijke jongens naar school en sport          - Arme jongens en meisjes niet
• Vrouwen minder rechten dan mannen en leefden onder toezicht van een man
• WEL leiding van de huishouding

Edelen (rijken) aan de macht.

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

een erfelijke koning (monarch) heeft de macht.

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Eén man heeft alle macht.

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Het volk heeft de macht.

1. Monarchie
2. Aristocratie
3. Tirannie
4. Democratie

Staatsvormen

• Politiek komt van Polis
• ''Alles wat te maken heeft met hoe een land wordt bestuurd''
• Eerst Monarchie: een erfelijke koning (monarch) heeft de macht.
• Daarna Aristocratie: Edelen (rijken) aan de macht. Grieks; Aristoi
• Beiden kregen advies van een raad van ouderlingen.
• Soms Tirannie: Eén man heeft alle macht.
• Rond 508 v.Chr. Democratie: Het          volk heeft de macht.
• Alle Atheense mannen met    burgerrecht, ouder dan 18, mochten politieke besluiten nemen.

Samenvatting ;-)

Atheense democratie

• Volksvergadering:        6000 burgers                      40x per jaar
• Raad van 500:          Dagelijks bestuur                Elk jaar nieuw
• Dagelijkse regering van 50 man, maandelijks gekozen, voorzitter dagelijks

Het einde van de democratie

• Na 530 v.Chr.
• Macedonië; koning Philippus
• Won de Griekse      stadstaten in oorlog
• Opgevolgd door;     Alexander de Grote
• Tussen 336 en 323 v.Chr. veroverde hij o.a.              Perzië en Egypte,        helemaal tot India.
• Volksvergaderingen     bleven, maar zonder macht

Godsdienst

• Polytheïstisch
• Net mensen: Ze kregen kinderen, deden domme dingen, waren blij, boos, verliefd en jaloers.
• Verschil: Onsterfelijk en beslisten over het leven van mensen
• Goden en Mythes moesten alles verklaren

Filosofie

filos = zoon/vriend

sofia = wijsheid

niet door waarnemingen te doen, maar door vooral goed na te denken

Waarom?

• Mythen zijn niet altijd waar

• Antwoorden zoeken op vragen

• Niet zomaar alles aannemen: kritisch en nieuwsgierig zijn en blijven!

• Zelf ontdekken van de waarheid

• Observeren

Filosofen

• 'Vrienden van de wijsheid'
• Filosofen willen hun kennis en wijsheid uitbreiden

Kunst en cultuur!

• Borduren voort op de kunst van omringende volken
• Egyptisch; mooi, maar niet levensecht => Grieken wel!
• Godenbeelden moesten volmaakte lichamen hebben
• spieren, gezicht en beweging
• 'Natuurgetrouw'

Golf 1

• 8e - 7e eeuw v.C.
• Bevolking groeide enorm =>
• Voedsel raakte op =>
• Mensen moeten ergens anders gaan wonen =>
• Kolonisatie
• Griekse cultuur werd meegenomen

Golf 2

• Gevolg van Alexander de Grote's veroveringen
• Hij wilde eenheid
• Overal dezelfde cultuur invoeren -> de Griekse
• De Grieken vonden hun cultuur het beste
• Alle anderen waren barbaren

Waarom vinden we de Griekse cultuur zo belangrijk?

• 3 redenen:

1. Bijzondere dingen bedacht => Democratie
2. Veel kennis over andere volken is verloren gegaan
3. In Europa is belangstelling blijven bestaan => Romeinen

• Klassieke cultuur:        Grieken en Romeinen!