4H Hoofdstuk 7

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7 

Tijd van pruiken en revoluties

• Verlichting
• Ancien Régime
• De democratische revoluties
• Kolonialisme en slavernij

7.1 De Verlichting

In deze paragraaf leer je:

• Wat de Verlichting was en hoe deze idealen werden toegepast.
• Hoe Verlichte denkers dachten over: godsdienst, economie, sociale verhoudingen en politiek.

Kenmerkend aspect:

Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle tereinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

7.1  De verlichting

De verlichting is de naam voor een verandering in het denken die begon tijdens de 18e eeuw.

Verlichtingsdenkers geloofde dat de wereld 'maakbaar' was, met de moderne wetenschap en het rationeel denken kon de wereld beter gemaakt worden. (rationeel optimisme) 

Wat was de verlichting?

Waarop bouwde het verlichte denken voort?

Locke

Rousseau

Montesquieu

Smith

Diderot

Probeerde de onwettendheid tegen te gaan door alle kennis te verzamelen in zijn Encyclopedie.

Machtsconcentratie leidt tot corruptie. Daarom moeten de drie machten van een overheid van elkaar gescheiden zijn. Op die manier houden ze elkaar in evenwicht.

Als mensen de ruimte krijgen hun eigenbelang na te streven, dan werkt het eigenbelang als een 'onzichtbare hand' die meer welvaart schept voor iedereen. 

Koningen en regeringen krijgen macht niet van god maar van het volk. Daarom moeten zij mensenrechten respecteren en staat niemand boven de wet (rechtsstaat)

Mensen zijn van nature gelijk aan elkaar en moeten daarom ook gelijke rechten krijgen (meritocratie).

Op de voorkant van de gevel staat Felix Meritus geschreven (latijn voor gelukkig door verdiensten) op welke manier hoort deze afbeelding bij de verlichting?

Voltaire was een?

1. Atheïst, dit is iemand die gelooft dat god de wereld geschapen heeft, maar zich er daarna niet meer mee bemoeit.
2. Deïst, dit is iemand die niet gelooft dat er een god is.
3. Atheïst, dit is iemand die niet gelooft dat er een god is.
4. Deïst, dit is iemand die gelooft dat god de wereld geschapen heeft, maar zich er daarna niet meer mee bemoeit.

volkssoevereiniteit

mensenrechten

genootschap

rechtsstaat

verlicht denken

Het idee dat de hoogste macht van een regering niet van god komt, maar van het volk

Vereniging waar verlichtte denkers samenkomen om hun ideeën te delen en bediscussiëren.

Land waar iedereen, ook de overheid, gebonden is aan de wet.

Manier van denken die gekenmerkd is door optimisme en rationalisme.

Rechten die elk mens toe komen, ongeacht hun afkomst, opleidingsniveau of welke grond dan ook.

Uitspraken juist of onjuist?

A. Verlichtte denkers waren atheïst.
B. Verlichtte denkers waren voor godsdienstvrijheid.

1. Beide uitspraken zijn onjuist.
2. A is juist en B is onjuist.
3. B is juist en A is onjuist.
4. Beide uitspraken zijn juist.

Uitspraken juist of onjuist?
A. Volgens Adam Smith zou economische vrijheid leiden tot meer welvaart voor iedereen.
B. Adam Smith vond dat de overheid het mechanisme van vraag en aanbod moest regelen.

1. Beide uitspraken zijn onjuist.
2. A is juist en B is onjuist.
3. B is juist en A is onjuist.
4. Beide uitspraken zijn juist.

De verlichting
(godsdienst, sociaal, economie, politiek)