Mavo 4 hfdstk 9.1

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H11    Koolstofchemie

11.1 Fossiele brandstoffen 

leerdoel

0

Aantekening 1

Koolwaterstoffen: 

Verbindingen tussen koolstof (C) en waterstof (H)

Fossiele brandstoffen (in de aardkorst, over een lange tijd gevormd uit organische resten) : 

Aardgas bestaat voornamelijk uit methaan (CH₄)

Aardolie bestaat uit een mengsel van koolwaterstoffen

Steenkool 

 Destillatie van aardolie

aardolie = fossiele brandstof

• bestaat voor grootste deel uit koolwaterstof verbindingen
• moleculen die in ieder geval C en H atomen bevatten
  
• aardolie is een mengsel van heel veel verschillende verbindingen
• bij volledige verbranding hiervan ontstaat altijd  CO_{2(g) en} H₂O_(l)  

0

olieraffinaderij

• destillatie van de koolwaterstofverbindingen
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties
• fracties met het laagste kookpunt vind je bovenin 
• voor sommige eindproducten moet je eerst "kraken"(= ontleding, dit kan thermisch of katalytisch)

Aantekening 2

Teken een destillatie kolom met temperatuur en noteer de stoffen die daar vrijkomen. 

Maak de opdrachten. 

Planning

Bespreken par. 11.1 blz. 91

Uitleg Par. 11.2

Opdrachten maken

Bouw een alkaan en een alkeen

Koolstof

Altijd 4 bindingen

Wat valt je op?

Alkaan

In butaan (C₄H₁₀) zie je ook bindingen met vier andere atomen per C-atoom. Deze koolwaterstoffen noem je alkanen. 

De formule voor alkanen is: 

Alkanen zijn verzadigde verbindingen, er kan geen atoom meer bij. 

Alkeen

In buteen (C₄H₈) zie je een dubbele binding tussen 2 C-atomen. Deze koolwaterstoffen noem je alkenen.

De formule voor alkenen is:

Alkenen zijn onverzadigde verbindingen, er kan nog een atoom bij. 

Naamgeving alkaan/alkeen

MEP BP

Structuurformule

Platte tekening vanuit de formule/naam:

1. Teken het aantal koolstofatomen achter elkaar

2. Teken de bindingen tussen de C-atomen (bij alkenen is er 1 dubbele binding = )

3.  Tel of elk C-atoom 4 bindingen heeft, teken bindingen bij

4. Teken de waterstofatomen aan de vrije bindingen 

5. Check je tekening met de formule

Samen oefen

1. Geef de structuurformule van pentaan

2. Geef de structuurformule van buteen 

Kraken (in stukjes knippen)

Lange alkanen worden gekraakt in kleinere koolwaterstoffen. Deze kleinere koolwaterstoffen zijn waardevolle/leveren meer op.  

Thermisch kraken: Op hoge temperatuur (zonder zuurstof)

Katalytisch kraken: Met een katalysator, dit kan op lagere temperaturen -> minder energie verbruik -> goedkoper

0

Temperatuurschaal

Check je binas, 

waar kun je dit vinden?

leerdoel gehaald?

Planning

Bespreken par. 11.1 blz. 91

Uitleg Par. 11.2

Opdrachten maken -par. 11.2: 1 t/m 3, 5 en 9

Bouw een alkaan en een alkeen -> laat het aan mij zien en bedenk wat de formule is van jouw stof