samengestelde zinnen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Samengestelde zinnen

Herkennen van hoofd- en bijzin

Nevenschikking

Onderschikking

Hoofd- en bijzinnen

Een zin die bestaat uit meerdere persoonsvormen noemen we een samengestelde zin. Een samengestelde zin kan bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

Hoe herken je hoofd- en bijzin?

In een hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar. Er kan geen ander woord of woordgroep tussen staan. 

In een bijzin staan persoonsvorm en onderwerp niet naast elkaar of zijn makkelijk van elkaar te scheiden. 

Nevenschikking

2 hoofdzinnen

vb:

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

Nevenschikking (hoofdzinnen)

Een hoofdzin heeft 3 kenmerken:

1. De woordvolgorde is hetzelfde als een enkelvoudige zin. Onderwerp en pv staan naast elkaar

2. De pv staat op de 1e of 2e plaats in de zin.

3. Nevenschikkend voegwoord: en, maar, want, of, dus

Onderschikking

1 hoofdzin en 1 bijzin 

voorbeeld

Hij zwaait opa en oma uit, omdat ze een grote reis gaan maken.

1 bijzin en 1 hoofdzin

voorbeeld

Omdat ze een grote reis gaan maken, zwaait hij opa en oma uit. 

Onderschikking

Een bijzin heeft 3 kenmerken

1. Onderwerp en pv zijn gescheiden of je kunt ze scheiden

2. de pv staat op de laatste of de één na laatste plaats

3. De bijzin is een zinsdeel van de hele zin.

Onderschikkend voegwoord: aangezien, als, dat, doordat, hoewel, nadat, of, omdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat..

Tim pakt limonade, omdat hij dorst heeft.

1. hoofdzin, hoofdzin
2. bijzin, hoofdzin
3. hoofdzin, bijzin
4. bijzin, bijzin

Ik heb buikpijn, maar ik ga toch naar school.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

Zodra de wekker af is gegaan, sta ik op.

1. hoofdzin, bijzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. bijzin, hoofdzin

Stijn draagt de tas en James loopt met de hond.

1. bijzin, hoofdzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, bijzin
4. hoofdzin, hoofdzin

Toen ik naar huis ging, regende het ontzettend hard, waardoor ik nat werd.

1. Hoofdzin + hoofdzin + Hoofdzin
2. Hoofdzin + Hoofdzin + Bijzin
3. Bijzin + Hoofdzin + Bijzin
4. Bijzin + Bijzin + Hoofdzin

Nevenschikkende voegwoorden koppelen hoofdzinnen aan elkaar

1. en, maar, want, omdat, dus
2. en, dus, of, terwijl, omdat
3. en, maar, want, dus, of
4. en, dus, want, of, omdat

opdracht in duo's

1. schrijf de zinnen over van de volgende dia.

2. zoek de pv's en de onderwerpen.

3. markeer het voegwoord.

4. geef per zinsdeel aan of het een hoofd- of bijzin is. 

zinnen

1. Terwijl Keith keihard werkt, zit Sonja met haar telefoon te spelen. 

2. Morgen ben ik jarig, maar ik heb geen idee wat ik wil trakteren.

3. Het etentje was een groot succes, want de soep en de salade werden met smaak gegeten.