H2.2 & H2.3

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 2: Voortplanting

Basisstof 2: Geslachtelijke voortplanting

Basisstof 3: Hormonen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe door meiose geslachtscellen ontstaan en hoe bevruchting verloopt
• Je kunt beschrijven hoe geslachtelijke voortplanting bij bloemplanten plaatsvindt;
• Je kunt de delen en werking van het voortplantingsstelsel van de mens beschrijven.

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Planten kunnen mannelijk, vrouwelijk of tweeslachtig zijn

• Meeldraden: mannelijk geslachtsorgaan van de plant
• Stampers: vrouwelijk geslachtsorgaan van de plant

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting bij planten

Soorten bestuiving

• Zelfbestuiving: Stuifmeel op stempel van dezelfde plant
• Kruisbestuiving: Stuifmeel op stempel van een andere plant
• Veredeling: Geselecteerde gewassen kruisen om nakomelingen met gewenste eigenschappen te krijgen 

Begrippen

• Diploïde cel : elk chromosoom komt in de cel voor in paren (2n) (met uitzondering van de geslachtschromosomen)
  bv: normale lichaamscellen
• Haploïde cel:  elk chromosoom komt in de cel slechts één keer voor (n).
  
  bv. eicellen en zaadcellen
• Zygote: bevruchte eicel
  

HAPLOID & DIPLOID

Haploïd (n) = van alle 

chromosomen is één 

exemplaar aanwezig.

Diploïd (2n) = van alle

chromosomen zijn twee

exemplaren aanwezig.

	haploïd	diploïd
afk .	n	2n
chromo-somen	enkel	in paren
cel	zaadcel/eicel	lichaamscel
deling	meiose	mitose
mens	n=23	2n=46

0

Meiose= reductiedeling  

Tabel 76B

een diploide cel
2n=4

Er ontstaan 2 haploide cellen n=2

Er ontstaan 4 haploide cellen n = 2

Zaadcellen 86A

Zaadcel

Sperma bestaat uit:

• zaadcellen (spermacellen) uit de teelballen
• basisch vocht uit de zaadblaasjes dat de zaadcellen actief maakt.
• vocht met voedingsstoffen afkomstig uit de prostaat

Tijdens een zaadlozing verlaten 300 tot 400 miljoen zaadcellen het lichaam

Het vrouwelijk geslachtsorgaan en de eicellen 86 B

Bevruchting 86E        

2.3 Hormonen

Leerdoel

Je kent de werking van hormonen bij voortplanting van de mens.

Hormoon = signaalstof

Hormoonklieren

Overzicht van de belangrijkste hormoonklieren ->

Een hormoonklier maakt hormonen een geeft deze af aan het bloed.

Hormonale verschillen

Basisstof 7. 

De hypofyse en de schildklier

De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.

Beinvloedt de hypofyse

De hypofyse is de hormoonklier

Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

Hormonen man

-GnRH vanuit hypothalamus -> productie hypofyse LH en FSH

-FSH stimuleert vorming zaadcellen in zaadbal

-LH stimuleert productie testosteron

-Testosteron zorgt voor secundaire geslachtskenmerken maar – (remt) productie FSH, LH en GnRH 
(zie afbeelding in binas)

Hypofyse	Man (constant niveau)	Vrouw (niet constant niveau)
FSH	+ Vorming zaadcellen in teelbal	+ Rijping follikels + Productie oestrogeen
LH	+ productie testosteron (+ zaadcellen & + secondaire gesl. kenm.	+ Oestrogenen + Bij hoge concentratie ontstaat ovulatie

Hormonen vrouw

Dag 1: start menstruatie.

FSH stijgt en stimuleert de rijping van nieuwe follikels.

FSH = follikel stimulerend hormoon

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

De productie oestrogeen bereikt een hoogtepunt. Dit stimuleert de hypofyse om  veel LH af te geven. 

-> piek in LH 

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.
 

Progesteron remt de afgifte van LH en FSH.

Gele lichaam verschrompeld en geeft geen progesteron meer af:

LH en FSH worden niet meer geremd en menstruatie komt op gang.

Hypofyse	Man (constant niveau)	Vrouw (niet constant niveau)
FSH	+ Vorming zaadcellen in teelbal	+ Rijping follikels + Productie oestrogeen
LH	+ productie testosteron (+ zaadcellen & + secondaire gesl. kenm.	+ Oestrogenen + Bij hoge concentratie ontstaat ovulatie

Aan de slag

Opdracht 11 t/m 19 H2.2

Opdracht  21 t/m 23 H2.3