H5: Is er Werk voor jou?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon/ iPad uit zicht

Planning vandaag:  paragraaf 5.1

- theorie par 5.1 deel 1

- opdrachten maken: 2 t/m 7

- opdrachten bespreken

- theorie deel 2

- opdrachten afmaken: 10 t/m 15

Bijzonderheden

flexuren: rekensommen toets uitgebreid bespreken

Planning deze week:

par. 5.1 

lesdoelen par. 5.1

Wat levert werken op?

• Je kunt uitleggen wat voor arbeidsmotieven er zijn.
  
• Je kunt uitleggen hoe de hoogte van je loon bepaald wordt.
  
• Je kunt je nettoloon berekenen.
  
• Je kunt het verschil tussen wit, grijs en zwart werk uitleggen.
  
• Je kunt uitleggen wat het minimumloon is.

Theorie 5.1:

Daarna maken: vraag 2 t/m 7

• Arbeidsmotieven
• redenen om te werken
• bijv. geld, ervaring, tijdsbesteding, sociale contacten
  
  
• geschoold werk = werk met opleiding
• ongeschoold werk = werk zonder opleiding
  
  
• cao
• collectieve arbeidsovereenkomst
• iedereen in hetzelfde beroep heeft dezelfde afspraken

Maken: 2 t/m 7

blz. 130 en 131     af? dan verder met 10 tm 15

• 2a. geld verdienen, contact met klanten en collega’s, nieuwe dingen leren, jezelf ontwikkelen, regelmaat geven aan je leven,  nuttig bezig zijn
• b. Werken zorgt ervoor dat je je dag volgens een bepaald ritme kunt indelen.
  
  
• 3 a. Bijvoorbeeld: geld verdienen en contact met klanten en collega’s.
  
• b Bijvoorbeeld: regelmaat geven aan je leven en nuttig bezig zijn.
  
  
• 4 a. Je kunt hier alle banen opnoemen waarvoor je een beroepsopleiding nodig hebt.
  
• b. Bijvoorbeeld: vakken vullen in de supermarkt, schoonmaken, vuilnis ophalen.
• 
  
• 5a. Collectieve arbeidsovereenkomst.
• b. Voor iedereen die in een bepaalde bedrijfstak werkt (bijvoorbeeld in de zorg, de bouw, het onderwijs).
  
  
• 6. functie, aantal uren, leeftijd, opleiding, ervaring

Maken: 2 t/m 7

blz. 130 en 131

• 7a. geschoold
• b. aantal vakantiedagen, vergoeding bij nachtdienst, loon bij verschillende functies
  

Theorie: brutoloon, nettoloon, wit/grijs/zwart werk

• brutoloon
• loon wat je afspreekt met je werkgever
  
  
• nettoloon
• loon dat je uiteindelijk op je bankrekening krijgt (want de werkgever houdt belasting en premies in)
  
  
• wit werk 
• geregistreerd werk, je betaalt belastingen
  
  
• grijs werk 
• vrijwilligers werk, huishoudelijk werk; niet betaald en niet geregistreerd
  
  
• zwart werk 
• wel betaald, niet geregistreerd. Strafbaar.   Je bent niet verzekerd!

0

Maken: opdracht 10 t/m 15

blz. 132 en 133    af? Dan herh.opg. blz. 148

• 10. brutoloon - nettoloon
• 11a. € 2.687 – (€ 728 + € 266) = € 1.693
  
• b. De inhoudingen zijn € 3.297 : 100 x 36,7= € 1.280
  
• Het nettoloon wordt: € 3.297 - € 1.280 = € 2.087
  
  
• 12.  wit - grijs   - grijs  - zwart
  
  
• 13a. je verdient meer
• b. een werknemer die zwart werkt, is goedkoper voor het bedrijf. 
• c. er wordt geen belasting en premies betaald. 
  
  
• 14a. tegen een te laag looon
• b. je krijgt meer ervaring, hebt meer opleiding/ kennis

Nakijken: opdracht 15

Om bedragen van een maand naar een week te rekenen --> altijd eerst naar een jaar rekenen
Om bedragen van 40/36 uur naar bijv. 24 uur te rekenen --> altijd met een tussenstap naar 1 uur

• 15 a.    1      € 1.934 × 12 = € 23.208 per jaar;   
• € 23.208 ÷ 52 = € 446,31 per week (40 uur)
• 2      € 446,31 ÷ 40 = € 11,16 per uur
• € 11,16 × 24 = € 267,79
  
  
  
• b. 1    € 3.459,45 × 12 = € 41.477,40 per jaar
• € 41.477,40 ÷ 52 = € 798,33 per week (36 uur)
• 2    € 798,33 ÷ 36 = € 22,18
  

Par. 5.2: Wat voor ondernemingen?

- Je kunt de productiesectoren noemen en herkennen.

- Je kunt uitleggen wat arbeidsverdeling is.

- Je kunt uitleggen wat een zelfstandige, eenmanszaak en een zzp’er is.

- Je kunt de kenmerken van een vof benoemen.

- Je kunt het verschil uitleggen tussen een nv en een bv.

Maken: vraag 2, 3, 4 

Maken: vraag 2, 3 en 4 

ong. 5 minuten, daarna verder met 5 en 6

• 2a./b   1   Tertiaire sector - bijvoorbeeld: winkelier, restauranthouder, bankmedewerker
  
•  2   Quartaire sector - bijvoorbeeld: politieagent, docent, gemeenteambtenaar
  
•  3   Secundaire sector - bijvoorbeeld: automonteur, bakker, bouwvakker
  
•  4    Primaire sector - bijvoorbeeld: veehouder, visser, bosarbeider
  
  
• 3a. secundaire    -   tertiaire
• b/c:  eigen antwoord
  
  
• 4. B, want daar zie je meer dan 3kwart aan diensten (het groene en rode stuk). 

Maken: vraag 5 en 6   blz 135   

daarna lezen: 'werken voor jezelf' en verder met 7, 9, 11, 12, en 13

5a. uitvoerend

b. leidinggevend

c. leidinggevend (en evt uitvoerend)

6. C  (mensen doen waar ze goed in zijn, en kunnen daardoor meer maken in dezelfde tijd)

werken voor jezelf

blz. 135

• zelfstandige
• ondernemer met een eigen bedrijf
• --> voordeel: je bepaalt zelf wat je doet, vrijheid
  
  
• zzp'er
• zelfstandige zonder personeel
• een 'zelfstandige' kan ook personeel in dienst hebben. 'Zelfstandige' wil zeggen dat je een eigen bedrijf hebt, zelf je inkomen verdient, en dus niet in loondienst werkt. 
  
  
• eenmanszaak
• onderneming met één eigenaar, privé aansprakelijk

Maken: vraag 7, 9, 11, 12, en 13

met lezen tekstjes VOF, NV en BV

• 7a. onjuist, je weet niet hoeveel opdrachten je krijgt en hoeveel je dus betaald wordt. 
• b. juist
• c. onjuist, een zelfstandige hoeft niet per se werknemers in dienst te hebben
• d. onjuist, 'eenmanszaak' geeft aan dat er maar één persoon de eigenaar/ verantwoordelijke is. 
  
  
• 9. overeenkomst: bij beide ben je hoofdelijk/ privé aansprakelijk
  
• verschil: bij een eenmanszaak ben je alleen verantwoordelijk, bij een vof zijn er minimaal twee eigenaren
  
  
• 11a. naamloze vennootschap
• b. aandelen kopen als ze nog niet zoveel waard zijn, en verkopen als ze meer waard zijn geworden. 
• c. dat je aandelen juist minder waard worden (en je dus verlies maakt)
  
  
• 12a. bv en nv      b. bv en nv    c. eenmanszaak   d. vof    e. eenmanszaak en vof
• 13. Ze willen  niet meer privé aansprakelijk zijn. 

ondernemingsvormen

Verschil tussen: BV en NV:

Bij een Naamloze Vennootschap kan iedereen aandelen kopen, 

Bij een Besloten Vennootschap worden de aandelen niet vrij verhandeld (en zijn er slechts één of enkele aandeelhouders)

ondernemingsvorm	meerder e eigenaren?	privé aansprakelijk?	hebben ze aandelen?
eenmanszaak	nee	ja	nee
VOF	ja	ja	nee
Besloten Venn	ja	nee	ja*
Naamloze Venn	ja	nee	ja

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon/ iPad uit zicht

Planning vandaag:  paragraaf 5.3

- theorie par 5.3 deel 1

- opdrachten maken: 2, 3 en 5 t/m 8

- opdrachten bespreken

- theorie deel 2

- opdrachten maken: 9, 10, 12 en 13

- evt. herhalingsopdrachten of plusopdrachten

Bijzonderheden

veel uitval gehad, maar geen zorgen! 

Toets alleen over H5, bijna afgerond.

Planning deze week:

par. 5.3 

par. 5.3: Doe jij mee op de arbeidsmarkt?

- Je kunt uitleggen wat de arbeidsmarkt en wat werkgelegenheid is.

- Je kunt uitleggen wanneer je bij de beroepsbevolking hoort.

- Je kunt uitleggen waar de Algemene wet gelijke behandeling voor bedoeld is.

- Je kunt uitleggen wat arbeidsparticipatie is.

Theorie:

Vraag naar arbeid en aanbod van arbeid

• Vraag naar arbeid  =   werkgelegenheid
• De werkgevers vragen arbeid(ers), de banen die er zijn
  
  
• Aanbod van arbeid = beroepsbevolking
• De werknemers bieden werk aan, de mensen die willen en kunnen werken
  
  
• De vraag en het aanbod samen vormen de arbeidsmarkt.

Maken: vraag 2, 3, 5, 6, 7, 8

Maken: vraag 2, 3, 5, 6, 7, 8

tijd: 10 min    af? dan verder 9, 10, 12 en 13

• 2.makkelijker, want meer werkgelegenheid betekent dat er meer banen zijn (meer mensen nodig zijn). Het is dan gemakkelijker om een baan te vinden. 
• 3. 1e en de 4e.
  
  
• 5. D
  
• (als de lonen stijgen, gaan mensen meer kopen want ze hebben meer geld. Als er meer gekocht wordt, moet dat ook geproduceerd worden, en daarvoor zijn mensen nodig). 
  
  
• 6a. Ja, omdat je een bijbaantje hebt, of nee, omdat je grootste tijdsbesteding naar school gaan is. 
• b. huismannen of - vrouwen,  studenten. 
  
  
• 7a. vraag naar arbeid, ze vragen arbeiders, mensen om te komen werken
• b. aanbod van arbeid, het gaat om de mensen, beroepsbevolking

• 8.  formule die je moet gebruiken
• deel : geheel x 100
• 8a. deel = voltijdbaan    van geheel = beroepsbevolking
• 4,6 : 9,2 x 100 = 50% 
•  b. deel = werkloos   van geheel = beroepsbevolking 
• 305.000 : 9,2 miljn x 100 = 3,3% 
•  c. deel = meer uren willen werken     van geheel = deeltijd werkers
• 333.000 : 4,4 miljoen x 100 = 7,6%

theorie blz. 140 en 141

• algemene wet gelijke behandeling
• deze wet verbiedt het onderscheid maken op basis van geslacht, religie, leeftijd of afkomst
  
  
• flexibele baan
• baan waarbij je werkt als het bedrijf je nodig heeft
  
  
• Arbeidsparticipatie
• Het percentage van de bevolking wat hoort bij de beroepsbevolking
• beroepsbevolking : bevolking x 100 = arbeidsparticipatie

Maken: 9, 10, 12 en 13

Maken: vraag 9, 10, 12 en 13       tijd:  10 min    

af? dan extra oefenen met herhopdr blz 149 of plusopdr blz 151

• 9. mensen met een migratie-achtergrond, ouderen, mensen met een beperking, homoseksuele mensen, etc. 
  
  
• 10a. afkomst, religie, leeftijd of sekse
• b. contract niet verlengd, geen loonsverhoging, lagere functie, ontslagen.
• c. slechtere werksfeer en een lagere productie. 
  
  
• 12. omdat deze zonder tussenkomst van een rechter ontslagen kunnen worden.  Werkgevers kunnen ze gewoon niet meer oproepen als ze ze niet meer nodig hebben.

• 13a.   formule = deel : geheel x 100
• 13,1 miljoen : 17,4 miljoen x 100 = 75,3%
• b.   arbeidsparticipatie = 
• hoeveel procent van de bevolking hoort bij de beroepsbevolking (heeft een baan)
•  13.100.000 : 100 x 70,5% = 9.235.500
• c. zodat vrouwen niet in de financiële problemen komen, als bijv. ze gaan scheiden van hun partner. 

par. 5.3: Doe jij mee op de arbeidsmarkt?

- Je kunt uitleggen wat de arbeidsmarkt en wat werkgelegenheid is.

- Je kunt uitleggen wanneer je bij de beroepsbevolking hoort.

- Je kunt uitleggen waar de Algemene wet gelijke behandeling voor bedoeld is.

- Je kunt uitleggen wat arbeidsparticipatie is.

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon/ iPad uit zicht

Planning vandaag:  paragraaf 5.4

- korte herhaling par. 5.3 

- nakijken 2e deel 5.3 

- theorie par. 5.4

- maken opdrachten 5.4 

- evt. herhalingsopdrachten of plusopdrachten

Bijzonderheden

Toetsweek over 2 weken

Toets gaat over H5 (27-3)

Vrijdag oefentoets H5, iPad mee!

Planning deze week:

par. 5.3 afronden en 5.4 en oefentoets

Theorie:

Vraag naar arbeid en aanbod van arbeid

• Vraag naar arbeid  =   werkgelegenheid
• De werkgevers vragen arbeid(ers), de banen die er zijn
  
  
• Aanbod van arbeid = beroepsbevolking
• De werknemers bieden werk aan, de mensen die willen en kunnen werken
  
  
• De vraag en het aanbod samen vormen de arbeidsmarkt.

Nakijken: vraag 9, 10, 12 en 13       

• 9. mensen met een migratie-achtergrond, ouderen, mensen met een beperking, homoseksuele mensen, etc. 
  
  
• 10a. afkomst, religie, leeftijd of sekse
• b. contract niet verlengd, geen loonsverhoging, lagere functie, ontslagen.
• c. slechtere werksfeer en een lagere productie. 
  
  
• 12. omdat deze zonder tussenkomst van een rechter ontslagen kunnen worden.  Werkgevers kunnen ze gewoon niet meer oproepen als ze ze niet meer nodig hebben.

• 13a.   formule = deel : geheel x 100
• 13,1 miljoen : 17,4 miljoen x 100 = 75,3%
• b.   arbeidsparticipatie = 
• hoeveel procent van de bevolking hoort bij de beroepsbevolking (heeft een baan)
•  13.100.000 : 100 x 70,5% = 9.235.500
• c. zodat vrouwen niet in de financiële problemen komen, als bijv. ze gaan scheiden van hun partner. 

5.4: Als je zonder werk zit

lesdoelen:

- Je kunt uitleggen wat de gevolgen zijn als je werkloos wordt.

- Je kunt uitleggen wat het UWV voor je kan doen als je werkloos bent.

- Je kunt uitleggen wat conjuncturele werkloosheid is.

- Je kunt uitleggen wat structurele werkloosheid is.

- Je kunt het verschil uitleggen tussen frictiewerkloosheid, seizoenwerkloosheid en regionale werkloosheid.

maken: opdracht 1, 2 en 3

tijd: 5 min.   af? dan verder met 4, 5 en 6

• 1. Alleen als je 15 jaar of ouder bent (want dan hoor je bij de beroepsbevolking).  / of nee, want je hebt als tijdsbesteding 'naar school gaan'. 
  
  
• 2a. als je ouder dan 15 bent, en actief op zoek bent naar een baan. 
• b. je hebt geen tijdsbesteding, je voelt je nutteloos, je hebt geen inkomsten, je hebt minder sociale contacten, je kunt je uitgaven (zoals je huis) misschien niet meer betalen. 
  
  
• 3a. 8.941.000 personen
•       9.246.000 personen
• b. 9.246.000 - 8.941.000 = 305.000 personen    (waarom zou dit trouwens niet helemaal juist zijn, zullen er meer werklozen zijn?)
• c. 305.000 : 9.246.000 x 100 = 3,3%

Theorie: werkloos 

blz. 142

• werkloos =
• geen baan, wel actief op zoek, ouder dan 15 jaar
  
  
• UWV
• inschrijven bij UWV voor een uitkering bij werkloosheid
• --> geregistreerd werkloos
  
  
• verborgen werkloos
• wel werkloos en opzoek, maar niet ingeschreven bij UWV
• bijv. omdat je toch geen recht op een uitkering

Maken: opdr. 4, 5 en 6

Af? Dan 7 t/m 13

• 4. - helpt werklozen bij het zoeken naar een nieuwe baan.
• - beoordeelt of iemand recht heeft op een WW-uitkering.
  
  
• 5 a.  niet    b. geregistreerd werkloos.     c. verborgen werkloos.
  
  
• 6a. Ja, want je hebt een jaar gewerkt en je op tijd ingeschreven bij het UWV.
• b. 75 ÷ 100 × € 1.706 = 0,75 × € 1.706 = € 1.279,50
  
• c. 70 ÷ 100 × € 1.706 = 0,70 × € 1.706 = € 1.194,20
  
• d. Omdat je pas een jaar gewerkt hebt, krijg je maar drie maanden (de minimale periode) een WW-uitkering.
  

soorten werkloosheid

blz. 143, 144, 145

• conjuncturele werkloosheid
  
• werkloosheid door te weinig vraag naar goederen en diensten (door bijv. door slechte economie)
  
  
• structurele werkloosheid   (structureel = voor langere tijd)          
• komt door problemen/ veranderingen bij bedrijven
• oorzaken:

• bijv. producten uit de tijd (videoband, fotocamera, etc)
• banen worden overgenomen door robots en machines
• productie verplaatst naar lage-lonenlanden
• werknemers hebben verkeerde opleiding voor de banen
  
  
• frictiewerkloosheid: werkloosheid tussen twee banen, of studie en baan
• seizoenwerkloosheid: werkloosheid door werk dat alleen in bepaald seizoen is
• regionale werkloosheid: in sommige gebieden in NL meer werkloosheid dan ergens anders

Volgende les...

- nakijken 5.4 vraag 7 t/m 13

- oefentoets H5

- herhalingsopgaven

Volgende week: hoofdstuk 7 start. 

Planning

1. afmaken par. 5.4: vraag 7 tm 13

2. nakijken par. 5.4 

2. oefentoets (ipad - ELO)

Nakijken: vraag 7 t/m 13 (5.4)

• 7. Minder koopkracht  3  1  2  4  conjuncturele werkloosheid
  
  
  
• 8. verlagen - stijgen - stijgt.
  
  
  
• 9. 1b - 2c - 3a
  
  
• 10a. structurele werkloosheid
  
• b. conjuncturele werkloosheid
  
  
• 11a. frictiewerkloosheid
  
• b. regionale werkloosheid
  
• c. seizoenswerkloosheid
  

• 12a. regionale werkloosheid
  
• b. Flevoland, Groningen en Zuid-Holland.
  
• c. 3,2 ÷ 100 × 251.000 = 0,032 × 251.000 = 8.032 werklozen
  
• d. 3,2% = 43.000
  
• 1% = 43.000 ÷ 3,2 = 13.437,5
  
• 100% = 13.437,5 × 100 = 1.343.750 beroepsbevlking
  
  
• 13. De sluiting van de mijnen veroorzaakte:
  
• - structurele werkloosheid, omdat een hele bedrijfstak verdween.
  
• - regionale werkloosheid, omdat de werkloosheid in Limburg boven het landelijk gemiddelde kwam te liggen.
  

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon/ iPad uit zicht

Planning vandaag:  

opties:

- oefentoets 

- leren 

- maken herhalingsopgaven

Alles individueel!

Bijzonderheden

Toets eco: 

maandag 27 maart

Planning deze week:

leren + voorbereiden toets