Les 6: Het verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 2

Les 6: Het verteringsstelsel

Hoe ons lichaam voedsel verteert ..

Deze les leer je:

Leerdoelen:

• Wat de functie van het verteringsstelsel is.
• Uit welke onderdelen het verteringsstelsel bestaat.
• Wat enzymen zijn en wat de functie is bij de vertering.
• Wat verteringssappen zijn.
• Wat de darmperistaltiek is.

Het verteringsstelsel

Het verteringsstelsel:  

• zorgt ervoor dat voedingsstoffen in het bloed opgenomen kan worden. 
  

Mondholte

•  Je maakt het voedsel kleiner door te kauwen.
• In je mond komen ook speekselklieren voor.
  
• Speekselklieren zorgen dat je het voedsel makkelijk kan slikken. 

Slokdarm

• Je slikt eten via de slokdarm naar de maag.
  
• Voedsel komt naar de maag door peristaltische beweging.

De weg van het voedsel

Maag 

Voedsel kneden en mengen met maagsap. 

Enzymen: breken het voedsel af.

Maagzuur: doodt bacteriën. 

Twaalfvingerige darm

• Voedsel gaat naar de twaalfvingerige darm via de maagportier.
  
• Gal en alvleessap komt bij het voedsel. 
  
• De lever maakt gal
  
• De alvleesklier maakt alvleessap.
  

De lever

De lever maakt gal: De lever produceert gal, een vloeistof die helpt bij de vertering van vetten. 

Gal emulgeert vetten, waardoor ze gemakkelijker door enzymen kunnen worden afgebroken.

Emulgeren betekent het verdelen van vetten in kleine deeltjes, zodat ze beter mengen met water!

Alvleesklier

De alvleesklier maakt alvleessap aan, dat helpt bij de vertering van voedsel. 

Dit sap bevat enzymen die eiwitten, koolhydraten en vetten afbreken, zodat ze kunnen worden opgenomen in het bloed.

Daarnaast maakt de alvleesklier ook insuline, een hormoon dat helpt de hoeveelheid suiker in je bloed te regelen.

Dunne darm 

Voedingsstoffen worden opgenomen:

De dunne darm is waar de meeste voedingsstoffen uit voedsel worden opgenomen. 

De wand heeft kleine haartjes (villi) die de opname van voedingsstoffen in het bloed verbeteren.

Blinde darm

De blinde darm, ook wel het wormvormige aanhangsel of appendix genoemd, is het eerste deel van de dikke darm.

Functie:

• De blinde darm helpt bij de vertering van vezels en ondersteunt het immuunsysteem.
• Het bevat bacteriën die onverteerbare voedingsstoffen afbreken.
• De appendix heeft geen belangrijke verteringsfunctie, maar kan wel bijdragen aan het immuunsysteem.

Dikke darm 

Voedsel dat niet verteerd wordt gaat naar de dikke darm.

Neemt het resterende water op. 

Endeldarm

De endeldarm wordt ook wel het rectum genoemd. 

Het is het laatste deel van het spijsverteringsstelsel waar de ontlasting wordt opgeslagen voordat het uit het lichaam wordt afgevoerd.

• Alle darmen samen = darmkanaal. 
  

Darmperistaltiek

• In de wand van de darmen zitten spieren. Deze spieren kunnen steeds achter een voedselbrok samenknijpen. 
  
• De spieren zorgen dus voor het vervoer van het voedselbrok. 
  
• Dit heet darmperistaltiek. 
  
• Door het darmperistaltiek word het voedsel ook gekneed en gemengd met verteringssappen. 
  

Peristaltiek

Voedingsvezels

• In je voedsel zitten onverteerbare resten van planten. 
• Deze onverteerbare resten noem je voedingsvezels. 
  
• 
  
• Door voedingsvezel verloopt de darmperistaltiek beter.

Verteringsklieren 

De vertering gebeurt met behulp van verteringsklieren. De verteringsklieren maken verteringssappen. 

Er zijn vijf verteringsklieren. Hier zijn de verteringssappen die door de vijf verteringsklieren worden gemaakt:

1. Speekselklieren: Speeksel
2. Maagsapklieren: Maagsap
3. Lever: Gal
4. Alvleesklier: Alvleessap
5. Darmsapklieren: Darmsap

Wat is de functie van de lever bij het verteringsstelsel?

1. helpt bij de vertering van eiwitten
2. Maakt gal
3. dood maken van bacteriën

Alle organen die samen je voedsel verteren, vormen het verteringsstelsel.

1. juist
2. onjuist

Wat is de taak van het verteringsstelsel?

1. Aansturen van organen en spieren
2. Klein maken en opnemen van voedingsstoffen
3. opnemen van zuurstof en afgeven van koolstofdioxide
4. vervoeren van bloed

Wat is geen onderdeel van het verteringsstelsel?

1. Maag
2. Dikke darm
3. Lever
4. Nieren

Je verteringsstelsel is een..

1. orgaan
2. orgaanstelsel

Wat is het verteringsstelsel?

1. Organen die samenwerken om eten af te breken
2. Organen die samenwerken om te kunnen bewegen
3. Organen die samenwerken tegen ziekteverwekkers
4. Organen die helpen met ademen

Is de slokdarm onderdeel van het verteringsstelsel?

1. ja
2. nee

Wat is het EERSTE onderdeel van het verteringsstelsel?

1. Maag
2. Darmen
3. Mond
4. Slokdarm

Wat hoort er bij het verteringsstelsel?

1. de maag
2. het hart
3. de long
4. het dijbeen

Peristaltiek hoort ook bij de mechanische vertering. Waar vindt peristaltiek vooral plaats?

1. In de slokdarm
2. In de maag en de dunne en dikke darm
3. Alleen in de mond
4. In het hele verteringsstelsel

Alle organen die samen je voedsel verteren, vormen het verteringsstelsel.

1. juist
2. onjuist

Op welke plek in het verteringsstelsel wordt alvleessap aan de voedselbrij toegevoegd?

1. In de mondholte
2. In de maag
3. In de twaalfvingerige darm
4. In de dunne darm

Zijn er vragen

Aan de slag!

Eerste 15 minuten stil lezen:

• Ga in je Learn-portal naar je digitale leerboek.
  
• Lees het hoofdstuk.
  
• Werk aan je leerdoelen die bij dit hoofdstuk horen.

Veel succes!

Samenvatting:

• In het verteringsstelsel worden voedingsstoffen afgebroken en opgenomen in het bloed.
• Verteren betekent het kleiner maken van stoffen die eerst te groot zijn om door de darmwand in het bloed te komen. Deze kleinere stoffen noemen we verteringsproducten.
• Sommige stoffen, zoals vitamines, mineralen en water, hoeven niet eerst verteerd te worden en kunnen direct in het bloed worden opgenomen.
• Verteringssappen worden gemaakt door speciale klieren en bevatten vaak enzymen. Enzymen helpen om de vertering sneller te laten verlopen.
• De darmen maken een knedende beweging, darmperistaltiek genoemd, die ervoor zorgt dat het voedsel door de darmen beweegt. Hiervoor gebruiken de darmen speciale spieren. 
• Voedingsvezels helpen de darmperistaltiek goed te laten werken.

• De darm maakt een knedende beweging, dit noemen we de darmperistaltiek, hierdoor wordt voedsel door het darmstelsel heen geperst.

• Voor darmperistaltiek maken de darmen gebruik van lengtespieren en kringspieren in de darmen