4.4 Het verteringstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3,4

Th4 Voeding en vertering

BS 4 Het verteringsstelsel

Leg vast pen, schrift en boeken klaar op tafel!

Leerdoelen Voeding en vertering

• Je kunt beschrijven welke rol bacteriën en schimmels spelen bij de voedselproductie en voedselbederf.

• Je kunt de werking van enzymen beschrijven.

• Je kunt manieren noemen waarop voedsel kan worden geconserveerd.

• Je kunt de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen noemen.

• Je kunt zes groepen voedingsstoffen met hun functies en kenmerken noemen.

• Je kan uitleggen hoe je glucose en zetmeel kan aantonen

• Je kunt met behulp van de schijf van vijf adviezen voor een gezonde leefstijl geven.

• Je kunt omschrijven wat vertering is en de functie van verteringssappen en enzymen hierbij aangeven.

• Je kunt de delen van het verteringsstelsel noemen met hun functies en kenmerken.

• Je kunt de verteringssappen noemen met hun functies.

• Je kunt de delen van een tand of kies benoemen met hun kenmerken.

• Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken en functies van de tanden en kiezen.

• Je kunt omschrijven wat tandplank en tanderosie is.

Lesprogramma

• Herhalen 4.1 tm 4.3 (vragen)
• Uitleg basisstof 4: Het verteringsstelsel
• Aan de slag met opdrachten 

Aan het einde van de les kun je:
-Benoemen wat vertering is en de functie van verteringssappen/enzymen
- Omschrijven hoe darmperistaltiek tot stand komt en de functie ervan benoemen

Examenopgaven

Examenvraag:
Welke van onderstaande voedingsstoffen kunnen direct in het bloed worden opgenomen zonder eerst verteerd te worden?

1. eiwitten
2. glucose
3. vetten
4. zetmeel

Examenvraag:
Een vegetariër eet geen vlees.
Welke voedingsstof zal een vegetariër via andere voedingsmiddelen moeten binnenkrijgen om voldoende bouwstoffen voor zijn spieren binnen te krijgen?

1. vetten
2. vitaminen
3. eiwitten
4. koolhydraten

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

E= enzym en V= voedingsstof
Wat is fout bij dit schema van de enzymwerking?

1. Het enzym past precies op de voedingsstof
2. het enzym breekt in twee....
3. de voedingsstof breekt in twee

Beschermende voedingsstoffen zijn

1. Vetten, mineralen en vitamines
2. Vitamines en mineralen
3. Koolhydraten, mineralen en vitamines
4. Vetten en vitamines

Voedingsvezels zijn voedingsstoffen

1. Waar
2. Niet waar

Vervoert voedingsstoffen:

1. Bloedplasma
2. Bloedplaatjes
3. Rode bloedcellen
4. Witte bloedcellen

Deze voedingsstoffen zijn brandstoffen

1. Water en vitaminen
2. Koolhydraten, eiwitten en mineralen
3. Vetten, eiwitten en water
4. Alleen koolhydraten, eiwitten en vetten

In onze voeding zitten voedingsstoffen. Sommige voedingsstoffen leveren energie, andere voedingsstoffen leveren geen energie. Welk van de volgende rijtjes voedingsstoffen bevatten uitsluitend energieleverende voedingsstoffen?

1. Alcohol, koolhydraten en vitamines
2. Koolhydraten, vetten en eiwitten
3. Eiwitten, koolhydraten en mineralen
4. Mineralen, vetten en water

Deze voedingsstoffen zijn brandstoffen

1. Water en vitaminen
2. Koolhydraten, eiwitten en mineralen
3. Vetten, eiwitten en water
4. Alleen koolhydraten, eiwitten en vetten

Theorie 4.4

Telefoon in de tas

Belangrijke leerdoelen:

Aan het einde van de les kun je:
-Benoemen wat vertering is en de functie van verteringssappen/enzymen
- Omschrijven hoe darmperistaltiek tot stand komt en de functie ervan benoemen

Het verteringsstelsel
is ongeveer 9
meter lang. Het heeft ongeveer
24 uur nodig om

voedsel te 

verteren

Vertering = Het afbreken van voedingsstoffen die niet door de darmwand heen kunnen zodat ze wel door de darmwand heen in het bloed kunnen worden opgenomen

Van mond naar kont

1. Mond
2. Slokdarm
3. Maag
4. Twaalfvingerige darm
5. Dunne darm
6. Dikke darm
7. Endeldarm           
8. Anus

Mond

Slokdarm

Lever

Maag

Alvleesklier

Dikke darm

Dunne darm

Opdracht 30

Beantwoord de 4 vragen en maak de tekening op blz. 29 

Met potlood tekenen!

Verteringsklieren

Verteringsklieren maken verteringssappen met verschillende enzymen:

• Speekselklieren -> speeksel (verteert zetmeel)
• Maagsapklieren -> maagsap (verteert eiwit)
• !(Lever  maakt gal, gal wordt opgeslagen in de galblaas)) 
• Gal is geen vertering sap, gal emulgeert vetten!
• Alvleesklier -> alvleessap (verteert koolhydraten, eiwitten en vetten)
• Darmsapklieren -> darmsap  (verteert koolhydraten, eiwitten en vetten)

verteringsstelsel

Verschil hormoonklier/ verteringsklier

Verteringsklier: 

maakt verteringssap

heeft een afvoerbuis om het verteringssap af te voeren

Hormoonklier:

maakt hormonen

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

Darmperistaltiek

Darmperistaltiek

Wat is geen functie van darmperistaltiek?

1. voedselbrij kneden
2. voedselbrij vermengen met verteringssappen
3. voedselbrij voortduwen
4. voedselbrij zuiveren van giftige stoffen.

In welke organen is er 'darmperistaltiek' ?

1. Slokdarm, maag, dunne darm en dikke darm
2. slokdarm, 12-vingerige darm, dunne darm en dikke darm
3. slokdarm, maag, lever, dikke darm en dunne darm
4. Slokdarm, dunne darm en dikke darm

Door de darmperistaltiek beweegt het voedsel van de mond naar de anus, maar het kan ook andersom.

Wanneer beweegt de darmperistaltiek het voedsel de andere kant op?

1. als je een scheet laat
2. als je last hebt van diarree
3. als je maag aan het knorren is
4. als je moet overgeven

Verteringssappen worden gemaakt in verteringsklieren langs het verteringskanaal, zoals:
‒ darmsapklier;
‒ lever;
‒ maagsapklier;
‒ speekselklier.
In welke volgorde liggen deze verteringsklieren langs het verteringskanaal?

1. Maagsapklier – darmsapklier – speekselklier – lever
2. Maagsapklier – lever – darmsapklier – speekselklier.
3. Speekselklier – darmsapklier – maagsapklier – lever.
4. Speekselklier – maagsapklier – lever – darmsapklier.

Aan de slag!!

Lezen basisstof 4.4 bladzijde 22 + 23 (boek 4b)
Maken opdracht 29 t/m 32  vanaf bladzijde 19 (werkboek 4b)