2.3 democratie en andere vormen van bestuur (nieuwe feniks)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.3 Democratie en andere vormen van bestuur

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

• Welke bestuursvormen waren er in Griekenland?
• Hoe werkte de Atheense democratie?
• Hoe werd Sparta bestuurd?

Democratie, waar denk je aan?

Het bestuur van de Polis

Meerdere vormen van bestuur:

• monarchie: rond 850 v Chr onstaan, geregeerd door een koning, erfopvolging
• Aristocratie: groep rijke/belangrijke burgers (door overzeese handel rijk geworden) 

• Als de graan duur was kregen de arme Atheners graan van de rijke families.

• Als ze dat niet konden terugbetalen, werden ze verkocht als slaaf!

• Solon komt in 594 v. Chr. met  nieuwe wetten: je kon niet meer verkocht worden als slaaf

1. 3e regeringsvorm: Tirannie: alleenheerser, macht naar zich toegetrokken. Soms met goedkeuring van volk:
2. Wrede tirannen aan de macht. Tirannie negative naam gekregen.
   

In Athene beslist het volk

Athene wilt nooit meer een Tiran aan de macht:

- Ieder vrij man mocht stemmen in volksvergadering: democratie

Demos: volk, kratos: macht

Niet iedereen mocht stemmen:

vrouwen, kinderen, slaven en Grieken waarvan ouders niet in Athene geboren waren (Metoiken)

Wat is het verschil tussen aristocratie en monarchie?

Mannen (met burgerschap):

een jaar lang in de 'Raad van 500' zitten. Hier werd voor geloot.

Dagelijkse leiding over Polis:

- voorstellen waarover volksvergadering stemt, bijv. belasting verhoging of voeren van oorlog.

Om mee te stemmen moest je aanwezig zijn bij de vergadering op de Pnyx: Directe democratie.

Vorige les

Atheners trots en zuinig op hun regeringsvorm.

Voorkomen dat iemand de macht grijpt: Invoeren schervengericht.

Naam op potscherf krassen, bij genoeg stemmen iemand 10 jaar verbannen uit de Polis

Welk bestuur had de stad Athene?

1. Keizer
2. Democratie
3. Adel
4. Koning

Wat betekent democratie?

1. Een koning regeert
2. Het volk regeert
3. Een tiran regeert
4. Een kleine groep rijken regeert

Wie mochten meebeslissen in de Atheense democratie?

1. slaven
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. mannen

In Athene kreeg je burgerrecht als...

1. Je in Athene geboren was
2. Je vader in Athene geboren was
3. Je beide ouders in Athene geboren waren
4. Je moeder in Athene geboren was

De naam van de persoon die het meest genoemd werd tijdens het schervengericht.....

1. Moest voor tien jaar in de gevangenis
2. Werd meteen vermoord
3. Werd voor tien jaar verbannen uit Athene
4. Mocht nooit meer in Athene komen

Het bestuur van Sparta

• Volksvergadering, maar minder invloed dan in Athene.
• - raad van 30 wijze mannen: belangrijke beslissingen
  
• - 2 koningen: oorlog, leger aanvoeren
• - 5 opzichters gekozen door volksvergadering. om te voorkomen dat 2 koningen te veel macht hebben.

Hoeveel koningen heeft Sparta?

1. 3
2. 2
3. Geen
4. 1

Wat is de rol van de volksvergadering in Sparta?

1. Minder invloed dan in Athene
2. Alle macht in handen
3. Geen invloed op het bestuur
4. Grote invloed op alle beslissingen

• Hoplieten: Eigen wapenuitrusting hadden: volledige burgerrecht.
• Sparta: bekend om sterk leger.
  
• 7 jarige jongens: Legerkamp opgevoed. Gericht op soldaat worden.
  
• Meisjes: Veel sport en lichamelijke oefeningen.
  
• kans op opstand: Door slaven
  

Wie vormde een potentiële bron van opstand?

1. Sterk leger
2. Slaven
3. Volledige burgerrecht
4. Veel sport en lichamelijke oefeningen

Discussie over politiek

• Per polis verschil in manier van besturen.
• - Aristocratie van wijze mannen leek Plato en Socrates het beste ,geen democratie: kunnen "gewone" mensen goede beslissingen nemen?

I. Athene lag in Griekenland, Sparta niet.
II. Athene was een stadstaat, Sparta niet.

1. stelling I is juist, stelling II is onjuist.
2. stelling I is onjuist, stelling II is juist.
3. Stelling I en II zijn allebei juist
4. Stelling I en II zijn allebei onjuist

2.3:

Maak: 40 t/m 47