Fictie Analyse - Poëzie - Les 1 - Poëzie vs Proza en Strofes

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Poëzie

Leerdoelen

1. Aan het eind van de les weet je wat poëzie (voor jou) is.
2. Aan het eind van de les kun je het verschil tussen een poëzie en proza uitleggen.
3. Aan het eind van de les kun je uitleggen wat een strofe is en dit duiden in een gedicht.
   
4. Aan het eind van de les kun je uitleggen waaruit een strofe bestaat: distichon, terzine, kwatrijn, quintet, sextet, septet of octaaf en herkennen in een gedicht.
   
5. Aan het eind van de les kun je de rijmschema’s: gepaard, gekruist en omarmend uitleggen.

Poëzie

Bij poëzie is de afspraak dat het iets wil overbrengen.

In poëzie probeert een dichter met taal iets te zeggen wat zich niet eerder in taal liet omschrijven.

In dit gedicht

is geen woord

te veel

neem je er iets af

dan is het

niet meer heel

AARDRIJKSKUNDE

zij had een onvoldoende

voor aardrijkskunde die dag,

maar een dag later wist zij precies

waar Treblinka lag.

héél even maar.

 Ida Vos 

Poëzie vs. Proza

Bij proza wordt de regel bepaald door de breedte van het blad

Bij poëzie wordt de regel (‘vers’) bepaald door de dichter --> vaak dus regels in stukken gehad.

Poëzie heeft een soort ritme (metrum).

Poëzie heeft een diepere of verbeeldende betekenis.

Waar zou je een gedicht aan kunnen herkennen?

• Typografie
• Enjambement
• Afwijkend gebruik van interpunctie
• Opbouw in strofes
• Beeldspraak
• Rijm 

Bekijk poëzie eens als een schilderij!

Strofes

Een strofe is eigenlijk een soort alinea.

Dus: een stukje tekst tussen witregels in.

Benoemen van strofes

Je kunt een strofe benoemen, dat doe je als volgt:

2 regels - distichon

3 regels - terzine

4 regels - kwatrijn

5 regels - quintet

6 regels - sextet

7 regels - septet 

8 regels - octaaf

Hoeveel strofes zijn er in het gedicht 'sonnet voor europa' ?

1. 1
2. 2
3. 4
4. 6

Hoe noemen we de eerste strofe van 'sonnet voor europa'

1. Distichon
2. Sextet
3. Septet
4. Kwatrijn

Hoe benoemen we de derde strofe van 'sonnet voor europa?'

1. Distichon
2. Terzine
3. Octaaf
4. Septet

Waarom is 'sonnet voor europa' ,volgens jou, poëzie?

Rijm in gedichten

We hebben inmiddels geleerd dat een gedicht niet per definitie hoeft te rijmen, maar soms gebeurt dat wel.

Je kunt dan verschillende soorten 'rijm' onderscheiden.

Hoe benoem je rijm?

• Benoem de regels met letters.
• Iedere regel verdient een nieuwe letter, totdat een regel rijmt op een voorgaande regel, dan krijgt deze regel dezelfde letter. 

• Hier: ABAB

Bang in het donker

Mama, papa, blijf je thuis?

Er lopen dieven door het huis.

Er lopen boeven op de gang.

In het donker ben ik bang.

Er zit een kater in de kast,

die daar met zijn nagels krast.

Moet ik ’s nachts naar de wc,

lopen spoken met me mee.

Op de zolder zit een beest.

Ik ben er weken niet geweest.

Hoor ik ’s nachts een harde klap,

dan is het oorlog op de trap.

Dan loopt een vent met een geweer

in het donker op en neer

en loert-ie naar me door een kier.

Blijf liever hier. Blijf liever hier.

Rijm

Bang in het donker

Mama, papa, blijf je thuis?

Er lopen dieven door het huis.

Er lopen boeven op de gang.

In het donker ben ik bang.

Er zit een kater in de kast,

die daar met zijn nagels krast.

Moet ik ’s nachts naar de wc,

lopen spoken met me mee.

Op de zolder zit een beest.

Ik ben er weken niet geweest.

Hoor ik ’s nachts een harde klap,

dan is het oorlog op de trap.

Dan loopt een vent met een geweer

in het donker op en neer

en loert-ie naar me door een kier.

Blijf liever hier. Blijf liever hier.

Joke van Leeuwen

Uit: O zo heppie en andere versjes

Bang in het donker

Mama, papa, blijf je thuis? A

Er lopen dieven door het huis. A

Er lopen boeven op de gang. B

In het donker ben ik bang. B

Er zit een kater in de kast, C

die daar met zijn nagels krast. C

Moet ik ’s nachts naar de wc, D

lopen spoken met me mee. D

Op de zolder zit een beest. E

Ik ben er weken niet geweest. E

Hoor ik ’s nachts een harde klap, F

dan is het oorlog op de trap. F

Dan loopt een vent met een geweer G

in het donker op en neer G

en loert-ie naar me door een kier. H

Blijf liever hier. Blijf liever hier. H

Soorten rijm benoemen

AABB - GEPAARD RIJM

ABAB - GEKRUIST RIJM

ABBA - OMARMEND RIJM

Waarom deze benamingen?

Aan het eind van de les weet je wat poëzie (voor jou) is.
Aan het eind van de les kun je het verschil tussen een poëzie en proza uitleggen.
Aan het eind van de les kun je uitleggen wat een strofe is en dit duiden in een gedicht.
Aan het eind van de les kun je uitleggen waaruit een strofe bestaat: distichon, terzine, kwatrijn, quintet, sextet, septet of octaaf en herkennen in een gedicht.
Aan het eind van de les kun je de rijmschema’s: gepaard, gekruist en omarmend uitleggen.

😒🙁😐🙂😃