ABCDE methode op de longafdeling

• Biologie / Verzorging
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 4

ABCDE methode 

Op de longafdeling

Sanne Peters 

PIO SEH 

22-9-2023 s

Wat is de ABCDE- methode?

• Handvaten om gestructureerd urgente problemen in vitale functies te detecteren en behandelen
• Treat first what kills first
• Pas doorgaan naar een volgende stap als de vorige gestabiliseerd is
• Kijken, luisteren, voelen, meten

De letters A B C D E
staan voor....

AIRWAY 

Ademweg 

BREATHING

Ademhaling

CIRCULATION

Circulatie 

Disability

Bewustzijn

Environment/exposure

Afwijkingen in temperatuur/omgeving

Top tot teen 

DUS: 

A: airway 

B: breathing 

C: circulation 

D: disability 

E: environment/exposure 

AIRWAY 

• De ademweg; kan er lucht in én uit de patiënt?
  
• Kijken: belemmeringen zoals:
                         Tong obstructie (Bij bijv. zwelling, bewustzijnsverlies)
                          Braaksel/bloed
                         Losse gebitselementen/vreemde voorwerpen
• Luisteren:
                           Bijgeluiden; stridor: inspiratoir of expiratoir?
                                       inspiratoir = hoge luchtwegen; expiratoir = lage luchtwegen
                           Snurken
• Voelen: 
                         Voel je luchtverplaatsing bij de mond en neus van de patiënt

HANDELEN BIJ BEDREIGDE A

Verwijder vreemde voorwerpen             Nasale tube

Uitzuigen 

                                                                                

Head tilt chin lift                                             Mayo tube/guedel

Een expiratoir stridor is een teken van een bedreigde ademweg?

1. Waar
2. Niet waar

Hier hoor je een
inspiratoire stridor

1. Waar
2. Niet waar

Welke van onderstaande dingen kan een luchtwegobstructie veroorzaken?

1. De tong
2. Stridor
3. Mayo tube /guedell
4. Head tilt chin lift

BREATHING

• Ademhaling: hoe is de gasuitwisseling? 

BREATHING

•  Kijken:
  

            Ademfrequentie, - diepte en - patroon

            Ademarbeid (hulpademhalingsspieren)

            Cyanose (perifeer en centraal) 

            Symmetrie van de thorax

• Luisteren:
  

            Bijgeluiden (expiratoir stridor, piepende ademhaling)

            Beiderzijds ademgeruis

• Voelen:
  

           Subcutaan emfyseem

• Meten:
  

           Saturatie

      

HANDELEN BIJ BEDREIGDE B

Zuurstof geven:

 

Neusbril: 1-5L O2

Venturimasker: 10L 40% O2

Venturimasker: 15L 60% O2

Non rebreathing masker: 100% O2

 

High flow/opti flow 0-100%, verwarmd en met hogere druk

Non invasieve beademing 0-100%, positieve druk beademing

COPD'ers?

Normale ademhaling: bij hoog CO2 --> ademprikkel waarbij O2 ingeademd en CO2 uitgeademd wordt 

COPD'ers: ademen op de O2 prikkel, i.v.m. een chronisch hoog CO2. Bij veel zuurstoftoediening, geen laag O2 waardoor geen O2 prikkel gegeven wordt --> hypoventilatie, waardoor CO2 minder uitgeademd wordt --> steeds suffer door CO2 stapeling. 

DUS: terughoudend met geven van zuurstof bij COPD'ers. 

MAAR!!!! in een acute situatie mag altijd kortdurend een NRM gegeven worden. 

Bij de B van de ABCDE hoort NIET

1. Snurkende ademhaling
2. Ademfrequentie
3. Saturatie
4. Zuurstoftoediening

Het rode opzetstukje voor een venturimasker geeft:

1. 40% zuurstof
2. 60% zuurstof

COPD'ers krijgen een ademprikkel bij een:

1. Laag O2 gehalte
2. Hoog O2 gehalte
3. Laag CO2 gehalte
4. Hoog CO2 gehalte

CIRCULATION

Zuurstof en voedingsstoffen naar weefsels brengen, afvalstoffen afvoeren. 

CIRCULATION

• Kijken: 

          Huid (warm, koud, klam, droog, grauw, gemarmarmerd)

          Capillaire refill <3sec (perifeer vs centraal)

          Aanwezigheid van oedemen

• Luisteren: 

      - 

• Voelen: 

         Pulsaties (krachtig/zwak)

         Regelmaat (regulair/irregulair)

• Meten: 

         Bloeddruk

         Hartfrequentie 

         Urineproductie/vochtbalans

HANDELEN BIJ BEDREIGDE C

Inbrengen van perifeer infuus (evt 2 stuks) 

Starten, handhaven of verhogen van infusie. 

NaCl 0,9%

 

LET OP!! Terughoudend met infusie bij patiënten met hartfalen

In de C van de ABCDE kijk je o.a. naar:

1. Kleur van de huid
2. Longoedeem
3. Bloedende wonden
4. De linker ventrikelfunctie

Cappilaire refill, gemeten op de wijsvinger van >3 seconden duidt op...

1. ... verminderde centrale circulatie
2. ... een adequate centrale circulatie
3. ... een adequate perifere circulatie
4. ... verminderde perifere circulatie

Tijdens de ochtend controle meet je bij de patiënt van jouw collega de volgende tensie: 99/60, wat doe je?

1. Overlegt met jouw collega over vorig gemeten tensies
2. Direct een zak vocht snel druppelend/onder druk aanhangen
3. Direct een arts waarschuwen
4. Niks, deze tensie is altijd acceptabel

DISABILITY

Hoe is het bewustzijn van de patiënt? 

DISABILITY

• Kijken: 

      AVPU: Alert-Verbal-Pain-Unresponsive

      EMV score: Eyes, Motor, Verbal

      Pupilreactie: PEARL

      Oriëntatie in trias: plaats, tijd, persoon

      Onrust, verwardheid, agitatie

• Luisteren: 

      - 

• Voelen: 

      - 

• Meten: 

     Don't ever forget the Glucose!

     Pijnscore

Handelen bij bedreigde D

Indien patiënt unresponsive en geen pulsaties voelbaar: start reanimatie! 

Bij afwijkende AVPU en EMV score, denk aan een CVA: alarmeer arts! (belangrijk: wanneer voor het laatst goed gezien?)

Zorg voor eigen veiligheid en veiligheid patiënt bij onrust, verwardheid of agitatie (denk aan inzet van VBI) 

Zorg voor rust en regelmaat, prikkelarme omgeving, evt familieparticipatie

Bij Hypogykemie: geef patiënt te eten/suikerhoudende dranken (denk ook aan langwerkende suikers zoals boterhammen!). Overweeg Glucose infusie.

Bij Hyperglykemie: geen patiënt in opdracht van de arts insuline. 

De patiënt ligt op bed met de ogen dicht, jij zegt goedemorgen en de patiënt opent de ogen. In de AVPU scoort de patiënt:

1. A
2. V
3. P
4. U

Voorgaande situatie is een afwijkende AVPU, dus een arts moet gewaarschuwd worden

1. Waar
2. Niet waar

Tijdens je ochtendronde ligt je patiënt, bekend met diabetes, rustig in bed met ogen open, de glucose van je patiënt is 2,1. Wat doe je?

1. Direct een arts waarschuwen
2. Een boterham en een glas sterke ranja geven
3. Insuline spuiten volgens bijsbuitschema
4. Niks, een glucose van 2,1 's ochtends is prima

ENVIRONMENT/EXPOSURE

Kijk naar de omgeving en het uiterlijk van de patiënt. 

ENVIRONMENT/EXPOSURE

• Kijken:
  

      Uiterlijke kenmerken, inspectie top tot teen (voor én achter)

      Huid: hematomen, afwijkingen

      Katheters, drains, infusen etc.

• Luisteren:
  

      -

• Voelen:
  

      - 

• Meten: 

     Temperatuur 

HANDELEN BIJ BEDREIGDE E

Hypothermie: opwarmen! 

Hyperthermie: koelen! paracetamol geven

Check drains, katheters, infusen. 

Doorgankelijk? 

Hoeveel lopen deze af?

Wat is het aspect van de vloeistof?  

In de E van de ABCDE kijk je NIET naar

1. Katheters en drains
2. Temperatuur
3. Glucose
4. De rug van de patiënt

De meet een temperatuur van 38,9, de patiënt ligt met een rood gelaat, zwetend in bed. Wat doe je?

1. Je geeft extra dekens
2. Je geeft een glas water
3. Je geeft paracetamol
4. Niks

Jouw patiënt heeft een thoraxdrain op zuigen i.v.m. pneumothorax, maar voelt zich opeens fors benauwd. Wat doe je?

1. Je checkt (na de ABCD) of de drain nog doorgankelijk is
2. Je geeft direct zuurstof
3. Je gaat vernevelen
4. Je waarschuwt direct een arts