2.1 De oude Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo
• Leerjaar 1

2.1 Griekse stadstaten

H3 voor basis-kader       blz. 51
H2 voor tl-havo                 blz. 26

Doel:
Je maakt kennis met de Grieken en ziet dat wij best op ze lijken.

Grieken

• Tempels
• Goden
• Sportwedstrijden
• Een belangrijke cultuur
• Stadstaten
• Democratie
• Mythes
• Alfabet
  
  

Olympia

Antwoorden

1. Hardlopen

2. Speerwerpen

3. Discuswerpen

4. Worstelen

5. Boksen 

6. Ver springen

Sport en religie

• Eens in de vier jaar werd er in Olympia spelen georganiseerd in Olympia ter ere van de god Zeus.
  
  
• Als er dan staten in oorlog waren werd er een wapenstilstand getekend
  
  
• Deze spelen waren alleen voor mannen. Er bestonden ook spelen voor vrouwen, deze waren dan ter ere van de godin Hera

Griekse 

stadstaten

• Poleis (meervoud van polis) worden op verschillende manieren bestuurd

• Ze hebben wel vaak dezelfde 'Griekse' cultuur, taal en goden

• De bekendste poleis waren Athene en Sparta

Athene

• Het volk is de baas (democratie)

• Oorlog en het leger zijn minder belangrijk

• Kinderen krijgen een opvoeding met veel kunst en cultuur

• Er zijn slaven

Sparta

• Een koning is de baas (monarchie)

• Oorlog en het leger zijn belangrijk

• Kinderen krijgen een zware, Spartaanse opvoeding

• Er zijn slaven

Kolonies buiten Griekenland 

• Een kolonie is een gebied van een land buiten dat land

• Griekenland is door het droge klimaat en de rotsachtige grond erg onvruchtbaar (slechts 20% is geschikt voor landbouw)

• Een mislukte oogst betekende al snel een hongersnood

Culturele eenheid

De Grieken vonden zichzelf heel wat. Andere culturen die geen Grieks sprak werden barbaren genoemd. 

Grieken voelden zich één volk. Ze spraken dezelfde taal, aanbeden dezelfde goden en hadden hetzelfde schrift. 

‘De agora van Athene. Commercieel, sociaal en politiek hart van de stad.’  

Democratie

Direct: meeste stemmen telt, direct voor of tegen een plan stemmen

Indirect: andere mensen laten beslissen over plannen

Het ostracisme was een manier om te kunnen stemmen in het oude Griekenland. Dit gebeurde met behulp van scherven. Daar schrijf je een naam op. Degene die je noteert moet de stad verlaten.

Goden en mensen

Om de goden tevreden te houden bouwden de Grieken tempels en organiseerden ze sportwedstrijden. Ook vroegen de Grieken vaak advies aan de goden in een Orakel.

Goden en Mensen

De Grieken hadden Polytheistische godsdienst. Net als de Egyptenaren geloofden de Grieken in meerdere goden. 

Voor elk (natuurs)verschijnsel was een god:

Poseidon              God van de zee

Aphrodite             Godin van de liefde 

Een stadstaat bestaat uit een stadcentrum met omliggend land (dorpjes en boerderijen) 

Stadstaat: stad met omliggend land.  

Stadscentrum: Akropolis en agora.    

Ambachten

• Het hart van de stad was de agora
  
  
• Op de agora was de markt met daaromheen tempels en overheidsgebouwen
  
  
• Steeds meer ambachten ontstaan: bakker, metselaar, wever, schilder, scheepsbouwer. 

Slavernij

• Slaven waren erg belangrijk voor de Grieken
  
  
• 1/3 van de Griekse bevolking was slaaf
  
  
• Slaven waren meestal krijgsgevangen uit oorlogen
  

Toneelstukken
Blz. 56 

Begrippen

Cultuur
Kolonie
Stadstaat
Democratie
        - Directe democratie
        - Indirecte democratie

Welk bestuur had de stad Athene?

1. Keizer
2. Democratie
3. Adel
4. Koning

Wat betekent democratie?

1. Een koning regeert
2. Het volk regeert
3. Een tiran regeert
4. Een kleine groep rijken regeert

I. Athene lag in Griekenland, Sparta niet.
II. Athene was een stadstaat, Sparta niet.

1. stelling I is juist, stelling II is onjuist.
2. stelling I is onjuist, stelling II is juist.
3. Stelling I en II zijn allebei juist
4. Stelling I en II zijn allebei onjuist

De Grieken stichtten koloniën.
Waarom deden ze dat?

Welke griekse god heeft een drietand en regeert over de zeeën?

1. Apollo
2. Zeus
3. Ares
4. Poseidon

Welke Griekse god is de oppergod

1. Zeus
2. Artemis
3. Pallas Athena
4. Hades

Wat is een ander woord voor stadstaat?

1. Paleis
2. Polis
3. Provincie
4. Kolonie

De bergen zorgden ervoor dat mensen niet makkelijk contact met elkaar hadden.  

Egypte

stadstaten

polis

Daardoor ontstond er niet één groot rijk zoals

In plaats daarvan waren er allemaal verschillende 

Zo’n stadstaat noemden de Grieken een

omliggend land

Akkerbouw en veeteeld

Athene

Sparta

Zeus

Ajax

Een polis is de stad met het  

De bekendste poleis waren