Rechtsstaat en Democratie tv8 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Rechtsstaat en democratie tv8

Doelen: 

Hoe werd Nederland een constitutionele autoritaire monarchie?

Hoe kreeg Nederland parlementair stelsel?

Welke politiek stromingen en partijen ontstonden?

Hoe Nederland algemeen kiesrecht kreeg? 

Hoe werd Nederland een autoritaire constitutionele monarchie?

Na de Belgische afscheiding

Tegenstelling 

- conservatieven, die de macht van de koning willen behouden.

- Liberalen willen meer vrijheid en politieke rechten voor de burgers

Thorbecke

Koning Willem I had veel schulden gemaakt.

Thorbecke vond dat er parlementaire controle nodig was.

Koning Willem II trok zich niets aan van de liberalen.

Maar dat veranderde in revolutiejaar 1848

Grondwet van 1848

Thorbecke ontwerpt nieuwe grondwet

Tweede kamer voortaan direct gekozen door de Nederlandse burgers

Kreeg een krachtig mandaat van de kiezers en werd de belangrijkste van de twee kamers. 

Eerste kamer werd voortaan gekozen door de Provinciale staten. 

Regering na 1848

Regering bestond uit koning en ministers.

Ministers moesten verantwoording afleggen aan het parlement (i.p.v.) de koning. 

Koning had weinig macht en werd onschendbaar (ministers werden verantwoordelijk)

De Regering na 1848

De regering moest jaarlijks een begroting opstellen.

De tweede kamer kreeg het recht van enquete

De tweede kamer kreeg het recht van amendement

Burgers kregen vrijheid van drukpers, vereniging en vergadering, vrijheid van onderwijs. 

Leg uit waarom 1848 het rampjaar van Willem III was?

Politiek na 1848

Willem III doet een poging om meer macht terug te krijgen. 

Mislukt door de groeiende macht van de liberalen.

Liberalen krijgen vanaf 1848 steeds meer concurrent van een nieuwe stroming: de confessionelen. 

Er zijn politieke stromingen maar geen politieke partijen.

Er werd gekozen via een districtenselsel, waar districten hun eigen kamerlid kozen. 

Antirevolutionaire partij

Abraham Kuyper richtte de eerste Nederlandse politieke partij op de ARP.

De leden moesten dus het partijprogramma volgen. 

* Belangrijkste partijpunt was de schoolstrijd. 

- Er was vrijheid van onderwijs, maar geen gelijke financiering 

De ARP vond een bondgenoot bij de katholieke partij. 

Liberalen gingen zich vervolgens ook organiseren in een partij. 

Tegen welke revolutie was de ARP?

1. De Franse revolutie
2. De revolutie van 1830
3. De revolutie van 1848
4. De Russische revolutie

Uitbreiding kiesrecht en pacificatie

In 1887 1e uitbreiding van het kiesrecht.

In 1896 volgde de 2de uitbreiding, ongeveer de helft van de mannen mocht stemmen. 

Onder leiding van het liberale minderheidskabinet met Ministerpresident Cort van der Linden

- Nieuwe grondwet (de pacificatie van 1917)

* financiële gelijkstelling scholen

* Algemeen mannenkiesrecht

* Passief vrouwenkiesrecht 

Opkomst Socialisme

1888 kwam Ferdinand Domela Nieuwenhuis in het parlement. 

Dit vond hij zo'n teleurstelling dat hij zich nooit meer verkiesbaar stelde. 

Hij wilde revolutie. 

Splitsing tussen de sociaal-democraten (reformisten) en de communisten.

1897 kwam de Sociaal democratische partij in de Tweede kamer

- Het doel was algemeen kiesrecht. 

Ook sommige Liberalen en confessionelen vonden dat het kiesrecht moest worden uitgebreid. 

Opdrachten

blz 23.