H5.3 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.3 De Reformatie

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe het protestantisme werd verspreid.

- welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten.

KA: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

Lees de bron. Leg uit met een bronelement welke gebeurtenis hierbij past.

Noem twee gevolgen op korte termijn voor hemzelf.

- Noem een gevolg voor Duitsland op lange termijn
- gevolg voor Europa op lange termijn.

Leg uit door wie deze prent is gemaakt (katholieken/protestanten)
Gebruik een bronelement in het antwoord.

5.3 De Reformatie

Verspreiding

Calvijn is de belangrijkste hervormer na Luther:​

- Gelovigen moeten een vroom leven leiden vol Bijbelstudie, soberheid en zelfbeheersing.

- God heeft voorbestemd wie in de hel en in de hemel komt, deze uitverkiezing was zichtbaar in een vroom leven​ (predestinatieleer).

- de overheid hoefde niet onvoorwaardelijk gehoorzaamd te worden, als de vorst ‘een valse godsdienst’ oplegde mocht het volk in opstand komen​.

- de kerk werd kaal, zonder beelden en franje.​

In Frankrijk, Schotland en de Nederlanden kwam het calvinisme: protestantse leer van Calvijn​.

In Engeland ontstond de anglicaanse kerk.​

Johannes Calvijn

5.3 De Reformatie

Strijd

Regelmatig strijd door godsdienstige tegen-stellingen:​

- Oorlog van Karel V tegen Lutherse vorsten. Vanaf 1555 (Godsdienstvrede van Augsburg) mocht elke vorst bepalen of zijn land katholiek of luthers werd.​

- Vanaf 1562 godsdienstoorlogen in Frankrijk tussen katholieken en hugenoten. In 1598 kwam daaraan een einde (Edict van Nantes): Frankrijk was katholiek, maar hugenoten kregen vrijheid van godsdienst en rechten.

- In Engeland brak koning Hendrik VIII in 1534 met de paus en richtte de anglicaanse kerk op. Hij werd het hoofd van de Church of England.

In 1563 liet koningin Elisabeth I de leer van de Engelse staatskerk vastleggen.

Queen Elizabeth I

5.3 De Reformatie

Aan de slag!

Bekijk klassikaal de aflevering pestlijers en predikanten (minuut 20:04 - 32:45)

- Maak de verwerkingsopdrachten of werk de leerdoelen uit.

- Maak de opdrachten in ClassNotebook.

Door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen. Zonden kan je afkopen met een aflaat.

Paus Leo X

Niet door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen, maar door Gods genade.

Alleen diegene die door God voorbestemd zijn komen in de hemel.

Johannes Calvijn

Maarten Luther

Erasmus

De mens heeft een vrije wil. Door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen. De aflatenhandel is niet goed.

4a Beschrijf twee verschillen tussen de opvattingen van Luther en Calvijn.
b. Noem drie gebieden in West-Europa waar het calvinisme aanhang kreeg.

5. Geef aan hoe de strijd tussen katholieken en protestanten afliep in het Duitse rijk en Frankrijk.

Gebruik afbeelding 5:12. Leg uit dat deze afbeelding past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

Juist

Onjuist

Calvijn leerde dat God had voorbestemd welke mensen uitverkoren zijn voor het koninkrijk van God,, de hemel.

Het calvinisme overvleugelde in Frankrijk en de Nederlanden de andere protestantse bewegingen.

Calvijn leerde dat oprecht geloof in God de mens genade kon brengen.

Calvijn vond de overheid onvoorwaardelijk gehoorzaamd moest worden.

Leerdoel; Leg uit hoe het protestantisme werd verspreid en welke strijd tussen katholieken en protestanten ontstond.