H5.3 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

VWO 4

5.3 De Reformatie

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe het protestantisme werd verspreid.

- welke strijd ontstond tussen katholieken en protestanten.

KA: De protestantse Reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had.

00:06

Spoel de video door naar deel 4 (minuut 14)

15:12

Welke uitvinding helpt de verspreiding van de ideeën van Luther?

18:36

Maarten Luther herroept zijn woorden niet. Welk vonnis zal hem te wachten staan?

21:58

Leg uit dat Karel V hier machteloos was.

VWO 4

5.3 De Reformatie

Verspreiding

Calvijn is de belangrijkste hervormer na Luther:​

- de mens is zondig en slecht​.

- God heeft voorbestemd wie in de hel en in de hemel komt, deze uitverkiezing was zichtbaar in een vroom leven​ (predestinatieleer).

- de overheid hoefde niet onvoorwaardelijk gehoorzaamd te worden, als de vorst ‘een valse godsdienst’ oplegde mocht het volk in opstand komen​.

- de kerk werd kaal, zonder franje​

In Frankrijk, Schotland en de Nederlanden kwam het calvinisme: protestantse leer van Calvijn​.

In Engeland ontstond de anglicaanse kerk.​

Johannes Calvijn

VWO 4

5.3 De Reformatie

Strijd

Regelmatig strijd door godsdienstige tegen-stellingen:​

- Oorlog van Karel V tegen Lutherse vorsten. Vanaf 1555 (Godsdienstvrede van Augsburg) mocht elke vorst bepalen of zijn land katholiek of luthers werd.​

- Vanaf 1562 godsdienstoorlogen in Frankrijk tussen katholieken en hugenoten. In 1598 kwam daaraan een einde (Edict van Nantes): Frankrijk werd katholiek, maar hugenoten kregen vrijheid van godsdienst en rechten.

- Onder Mary Stuart werd Engeland weer katholiek. Elisabeth I versloeg haar halfzus (bloody Mary) herstelde de Church of England en voerde oorlog met Filips II. ​

In 1563 werd geloof van Engelse staatskerk vastgelegd in ‘de 39 artikelen’.​

Queen Elizabeth I

Queen Mary I (Bloody Mary)

VWO 4

5.3 De Reformatie

Aan de slag!

Maak de gedeelde LessonUp af.

Maak de eindopdrachten via Teams.

Door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen. Zonden kan je afkopen met een aflaat.

Paus Leo X

Niet door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen, maar door Gods genade.

Alleen diegene die door God voorbestemd zijn komen in de hemel.

Johannes Calvijn

Maarten Luther

Erasmus

De mens heeft een vrije wil. Door goed geloof en goede werken kan je in de hemel komen. De aflatenhandel is niet goed.

Gebruik afbeelding 5:18. Leg uit dat deze afbeelding past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

Gebruik de tekst; 'Kritiek op de katholieke kerk'.
Noteer de letters van de juiste uitspraak/uitspraken.
A Omstreeks 1500 leidden geestelijken een leven dat in strijd was met de ideeën die de kerk zelf verkondigden.
B. Volgens Luther waren geestelijken nodig om voor leken te bemiddelen bij God.

Gebruik afbeelding 5:15. Leg uit dat deze afbeelding past bij het kenmerkend aspect van deze paragraaf.

Lees de tekst 'Verspreiding'. Sleep de kenmerken van de landbouwsamenleving naar juist.

Juist

Onjuist

Calvijn leerde dat God had voorbestemd welke mensen uitverkoren zijn voor het koninkrijk van God,, de hemel.

Het calvinisme overvleugelde in Frankrijk en de Nederlanden de andere protestantse bewegingen.

Calvijn leerde dat oprecht geloof in God de mens genade kon brengen.

Calvijn vond de overheid onvoorwaardelijk gehoorzaamd moest worden.