H4 - Zouten uit de zee Herhaling

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Zouten

uit

de 

zee

Zouten in de zee (herhalingsles)

• Verhoudingsformule en samengestelde ionen §4.1
• Oplossen en indampen §4.2
• Triviale namen §4.2
• Neerslagreacties §4.3 & §4.4
• Molariteit §5.3

Zouten in de zee (herhalingsles)

• Verhoudingsformule en samengestelde ionen §4.1
  
• Oplossen en indampen §4.2
  
• Triviale namen §4.2
  
• Neerslagreacties §4.3
  
• Aantoningsreacties §4.4
  
• Molariteit §5.3

Verhoudingsformule §4.1

• Zouten bestaan uit  ionen van metaal- en niet-metaalionen
• Ionen hebben méér of minder elektronen (dan protonen) en hebben dus een lading.
• Zouten zijn neutraal (evenveel pluslading als minlading).
• Met de verhoudingsformule geef je de aantallen per ionsoort aan. 
• Voorbeeld Al2O3

Verhoudingsformule §4.1

• Samengestelde ionen staan tussen haakjes als er meer dan één van is. 
• Bijvoorbeeld Ba(OH)2
• Leer tabel 4.1 en 4.2 (voor snelheid...)
• Als een ion meer dan één lading kan hebben, gebruik je Romeinse cijfers in de naam. Bijvoorbeeld ijzer(III)oxide voor Fe2O3

Verhoudingsformule §4.1

§4.1

• Vlamkleuring van zouten, positieve ion bepaald kleur, 
• Zie SD blz. 114

• Zijn zouten altijd wit? 
• Zie SD blz. 114
  

Wat is de verhoudingsformule van natriumsulfaat?

1. Na​2​​S
2. Na​2​​SO​4​​
3. Na​2​​SO​3​​
4. NaSO​3​​

Wat is de verhoudingsformule van ammoniumfosfaat?

1. NH​4​​PO​4​​
2. (NH​4​​)​3​​PO​4​​
3. NH​4​​(PO​4​​)​3​​
4. PO​4​​(NH​4​​)​3​​

Wat is de naam van het zout met de formule:

FeCl​3​​

1. ijzertrichloride
2. ijzer(II)chloride
3. ijzerchloride
4. ijzer(III)chloride

Zouten in de zee (herhalingsles)

• Verhoudingsformule en samengestelde ionen §4.1
  
• Oplossen en indampen §4.2
  
• Triviale namen §4.2
  
• Neerslagreacties §4.3 & §4.4
• Molariteit §5.3

Oplossen van zouten §4.2

• Er zijn goed oplosbare, matig oplosbare en slecht oplosbare zouten: zie SD blz. 106
• Als zouten oplossen, komen de Ionen vrij
• Triviale naam: zie SD blz. 133

Oplos- en indampvergelijkingen

• Oplossen en indampen kun je weergeven in vergelijking                     
• Oplossen: MgCl2(s) --------> Mg2+(aq) + 2 Cl-(aq) 

• Indampen: Na+(aq) + OH-(aq) ---------------> NaOH(s)

water

verwarmen

Geef de oplosvergelijking van ijzer(II)sulfaat in water.

1. FeSO​4​​(s)+H​2​​O(l)−>FeSO​4​​(aq)
2. Fe​2​​SO​4​​(s)−>2Fe​+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)
3. FeSO​4​​(s)−>Fe​2+​​(aq)+SO​4​2−​​(aq)
4. FeSO​4​​(s)−>Fe(aq)+SO​4​​(aq)

Ik krijg vlamkleuring van een metaal met een groene kleur. Welk metaal is er aanwezig?

1. natrium
2. koper
3. kalium
4. calcium

Zouten in de zee (herhalingsles)

• Verhoudingsformule en samengestelde ionen §4.1
  
• Oplossen en indampen §4.2
  
• Triviale namen §4.2
  
• Neerslagreacties §4.3 &  §4.4
• Molariteit §5.3

Neerslagreacties §4.3

• Samenvoegen van 2 zoutoplossingen kan neerslag geven
• Sommige combinaties van ionen geven slecht oplosbare zouten. Zie SD blz. 106
• In de neerslagvergelijking staan ALLEEN de ionen die samen het slecht oplosbare zout vormen!
• Gebruik een mini-oplosbaarheidstabel om te bepalen of en welke neerslagen gevormd worden. 

Neerslagreacties §4.3

Neerslagreacties: voorbeeld

Mengen van oplossing van magnesiumchloride met een oplossing van natriumfosfaat.

3 Mg2+(aq) + 2 PO43-(aq) -->Mg3(PO4)2(s)

	Cl -	PO 4 3-
Mg 2+	g	s
Na +	g	g

Zal er een neerslag ontstaan bij de oplossingen calciumchloride en natriumsulfiet? Zo ja, welke?

1. Nee
2. Ja,CaSO​3​​(s)
3. Ja,NaCl(s)
4. Ja,Ca​2​​SO​3​​(s)

Toepassing 1: ionen verwijderen

Situatie

Je hebt afvalwater met o.a. fosfaationen. Deze ionen moeten worden verwijderd vanwege milieu-eisen.

Plan van aanpak

Voeg een zoutoplossing toe die neerslag zal geven met fosfaat-ionen. Neerslag verwijderen door filtreren.

In het afvalwater van een fabriek worden opgeloste Ca2+-ionen aangetroffen. Deze kunnen uit het water worden verwijderd door middel van een neerslagreactie met een oplossing van een zout.
Welk zout is daarvoor geschikt?

1. ammoniumnitraat
2. bariumcarbonaat
3. kaliumfosfaat
4. koperbromide

Toepassing 2: zout maken

Situatie

Je hebt zilverchloride nodig, maar dit is niet meer aanwezig. Je zal het dus zelf moeten maken.

Plan van aanpak

Voeg twee zoutoplossingen samen, waarbij een neerslag van zilverchloride ontstaat.

Toepassing 2: zout maken

Gevraagd: zilverchloride

1. Zilver-ionen en chloride-ionen samenvoegen geeft het zout zilverchloride.

2. Kies voor zowel de zilver-ionen als voor de chloride-ionen een tegenion wat niet voor een neerslag zorgt. Bijv. zilvernitraat-oplossing en natriumchloride-oplossing.

3. Neerslag filtreren: je hebt je zout zilverchloride.

(4. Indampen van het filtraat levert je natriumchloride op.)

Een slecht oplosbaar zout kan je 'zelf' maken.
Met welke zouten in oplossing kun je bariumcarbonaat maken?

1. Bariumchloride en calciumcarbonaat
2. bariumchloride en natriumcarbonaat
3. Zilverchoride en natriumcarbonaat
4. Natriumchloride en kaliumcarbonaat

Toepassing 3: ionen aantonen

Situatie

Je hebt twee potjes met wit zout: bariumnitraat en magnesiumnitraat. Je weet alleen niet meer welk zout in welk potje zit...

Plan van aanpak

Voeg een zoutoplossing toe dat neerslag geeft met één van de twee zouten. Bij samenvoeging weet je aan de hand van je waarneming welk van de zouten in het potje zit.

Janneke heeft 2 zoutoplossingen: zilvernitraat-oplossing en een calciumnitraat-oplossing. Zij weet alleen niet meer welke oplossing in welk bekerglas zit.
Met welk zout kan zij nagaan in welk bekerglas welk zout bevat?

1. NaCl
2. Na​2​​SO​4​​
3. Na​2​​S
4. Na​2​​CO​3​​

Zouten in de zee (herhalingsles)

• Verhoudingsformule en samengestelde ionen §4.1
  
• Oplossen en indampen §4.2
  
• Triviale namen §4.2
  
• Neerslagreacties §4.3 & §4.4
• Molariteit §5.3

Concentratie

• Hoeveelheid stof wat aanwezig is in een bepaald volume.
• In oplossingen of gasmengsels.
• Eenheid bijv. gram per liter (g/L) of mol per liter (mol/L).
• Molariteit (M)= concentratie in mol/L

mM = millimolair = millimol per liter

Molariteit

• Molariteit (M) = aantal mol (n) / volume in L (V)
• Eenheid = mol/L = mol L-1 (mol per liter) = M (molair)

• Zowel het symbool voor molaire massa als molariteit is beiden hoofdletter M. 

Molariteit

• De notatie [formule] wordt gebruikt om de molariteit van een oplossing aan te geven.
• Bijv. [H+]=0,10 M
• Hier staat: de concentratie/molariteit van H+ ionen is 0,10 mol per liter oplossing.
• Je zegt ook wel: de concentratie is 0,10 molair.

2.0M van een oplossing betekent:

1. 2.0 gram/L
2. concentratie in mol/L
3. 2.0 mol/L
4. 2.0 molaire massa

Huiswerk

• Maak de oefenopdrachten (toegezonden via magister-ELO en staan bij HW voor volgende week)
• Heb je vragen? Stel ze! Via Teams

• Antwoorden/huiswerk check via LessonUp

• Volgende week starten we met PO zouten en Proeftoets H4