2.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

 Democratie in Nederland

paragraaf 2.2

Programma

• voorkennis activeren
• uitleg 2.2
• leerdoelencheck
• afsluiten 

In welk land begon de industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Duitsland
4. Verenigde Staten

Verstedelijking is een ...... van de industrialisatie

1. oorzaak
2. gevolg

wat is de juiste volgorde?

1. bevolkingsgroei> vraag naar kleding> verbetering landbouw > industrialisatie
2. bevolkingsgroei> verbetering landbouw > industrialisatie> vraag naar kleding
3. verbetering landbouw> bevolkingsgroei> vraag naar kleding > industrialisatie
4. industrialisatie> verbetering landbouw > bevolkingsgroei > vraag naar kleding

Staatsinrichting 

Wat is de taak van het parlement?

1. wetten maken
2. wetten uitvoeren
3. rechtspreken

Hoeveel mensen zitten er in de Tweede Kamer?

1. 75
2. 100
3. 150
4. 225

Wie zitten er in de Regering?

1. Tweede Kamer
2. ministers+ koning
3. Eerste en Tweede Kamer
4. Tweede kamer + ministers

Nederland is een constitutionele monarchie

1. waar
2. niet waar

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe Nederland als koninkrijk vanaf 1815 werd bestuurd
• kun je verklaren waarom er in 1848 een nieuwe grondwet werd geschreven
• Je weet hoe Nederland na 1848 werd bestuurd

1815: Congres van Wenen

• 1815: Napoleon verslagen > wat nu? > congres van Wenen

• zoon van gevluchte stadhouder Willem V terug naar NL
• NL samen met België gevormd tot koninkrijk  

Bestuur van NL

• Koning Willem I: Staatshoofd van Nederland -> Constitutionele Monarchie 
• Koning benoemt ministers -> Willem I als regeringsleider
• Vertegenwoordigers van het volk zaten in Parlement
• Eerste Kamer: benoemt door koning
• Tweede Kamer; gekozen door provincie (alleen rijke konden stemmen)
• Koning kon ministers en Kamerleden ontslaan: absoluut vorst 

Ministers moeten ervoor zorgen dat gemaakte wetten uitgevoerd worden

Eerste Kamer: kan wetten gemaakt door de Tweede Kamer goedkeuren of afkeuren

Tweede Kamer: verzint wetten of past wetten aan

Noord/Zuid

veel ontevredenheid in het zuiden vanwege discriminatie 

• België katholiek, Noorden protestants
• België veel Franstaligen, maar NL was de officiële taal
• België had meer inwoners, maar evenveel vertegenwoordigers in parlement
• 1830: België verklaarde zich onafhankelijk 

Nieuwe grondwet

• halverwege 19e eeuw: democratische revoluties
• angst bij nieuwe koning Willem II voor opstand
• Liberale minister Thorbecke mocht nieuwe grondwet schrijven in 1848

Liberalisme

• politieke stroming
• streven naar vrijheid en inspraak van de burgers
• 'kleine overheid' 
• vooral Rijke Burgers

Nieuwe grondwet II

• NL werd democratischer 
•  Koning onschendbaar: ministers verantwoordelijk
• Ministers voortaan verantwoordelijk aan parlement ipv koning
• Tweede Kamer gekozen door volk, Eerste Kamer door provincie
• uitbreiding grondrechten: vrijheid van meningsuiting, vereniging, persvrijheid etc. 

Uitbreiding Kiesrecht

• alleen rijke burgers (mannen) mochten stemmen: censuskiesrecht 

• Kieswet 1887: 50 % van de mannen mag stemmen, maar niet genoeg

• 1917: algemeen kiesrecht mannen (23 jaar) en passief vrouwenkiesrecht

• 1919: actief kiesrecht vrouwen

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe Nederland als koninkrijk vanaf 1815 werd bestuurd
• kun je verklaren waarom er in 1848 een nieuwe grondwet werd geschreven
• Je weet hoe Nederland na 1848 werd bestuurd