2.5 Dieren bewegen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

2.5 Dieren bewegen

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven hoe gewervelde dieren zich voortbewegen

- Je kunt aangeven op welk deel van hun poten zoogdieren lopen

- Je kunt het verband beschrijven tussen het skelet en de leefwijze van het dier

- Je kunt beschrijven hoe ongewervelde dieren bewegen

Begrippen

wervelkolom - gewervelde dieren - vissen - amfibieën - reptielen - vogels - zoogdieren - topgangers - teengangers - zoolgangers - bouwplan - leefwijze - ongewervelde dieren - uitwendig skelet - 

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wat is een verzwikking/ verstuiking?

1. Een beschadiging door een stomp of val.
2. Een beschadiging van het gewrichtskapsel en de kapselbanden.
3. Een bloedvat dat onder de huid is stukgegaan.
4. Een ontsteking van de aanhechtingsplaatsen van spieren

Wat is er gescheurd bij een voetbalknie?

1. De knieschijf
2. De knieband
3. De meniscus
4. Er is niks gescheurd bij een voetbalknie

Dit is een botbreuk

1. Waar
2. Niet waar

Door vermoeidheid kan er spierkramp ontstaan. Wat gebeurt er dan met de spier?

1. De spier is te warm
2. Spier trekt plotseling samen
3. Er is niet genoeg zuurstof
4. De spiervezels zijn verschoven

Uitleg

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer 

- Vissen

- Amfibiën

- Reptielen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer 

- Vissen

- Amfibieën

- Reptielen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer 

- Vissen

- Amfibieën

- Reptielen

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer  

- Vissen

- Amfibiën

- Slangen

2. Wervelkolom beweegt op en neer

- Vogels

- Zoogdieren

Hoe bewegen dieren met een wervelkolom?

1. Wervelkolom beweegt heen en weer  

- Vissen

- Amfibiën

- Slangen

2. Wervelkolom beweegt op en neer

- Vogels

- Zoogdieren

Op welk deel van hun poten lopen zoogdieren?

• Amfibieën en reptielen > niet snel bewegen
  - korte poten, aan de zijkant van het lichaam geplaatst
  - met buik over de grond
  
  
  
• Zoogdieren > wel snel bewegen
  - langere poten, onder het lichaam geplaatst
  - vrij van de grond
  - topgangers > op toppen van teen lopen
  - teengangers > op tenen lopen
  - zoolgangers > op zool van voet/poot lopen
  

Skelet en leefwijze

• Gewervelde dieren hebben hetzelfde bouwplan. 

• De vorm verschilt. De ledematen aangepast aan de manier van leven: de leefwijze.

Skelet en leefwijze

Verschillende soorten skeletten lijken op elkaar.  Gewervelde dieren hebben een  wervelkolom, schedel en ribben.

Vaak dezelfde botten in de ledematen, maar de vorm verschilt, dat heeft te maken met de leefwijze. 

Het Bouwplan : de aanpassingen van het skelet voor de leefwijze van het dier.

Hoe bewegen ongewervelde dieren?

• Geen wervelkolom 
  
• Bewegen anders dan de gewervelde dieren
  
• Voorbeeld: is worm (segmenten)

Hoe bewegen ongewervelde dieren

weekdieren: slak heeft een uitwendig skelet van kalk. loopt over slijmspoor.

wormen: segmenten van kringsperen en lengtespieren.

geleedpotigen: uitwendig skelet van chitine, dus gewrichten ook uitwen-dig.

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Kennistest 

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Is een geit een zoolganger, teenganger of een topganger?

1. Topganger
2. Teenganger
3. Zoolganger

Welke dieren zijn zoolgangers?

1. Mens en kameel
2. Mens en beer
3. Kameel
4. Geen van allen

welke dieren zijn teengangers?

1. kameel, leeuw, hyena
2. leeuw, hyena
3. rat, leeuw
4. kameel, rat, hyena

Weektaak

2.5 Dieren bewegen

AAN DE SLAG MET BIOLOGIE:

• Maak vraag 1 t/m 24 in LEERWERKBOEK
  
• Maak een BEGRIPPENLIJST
• Maak een SAMENVATTING