§7.4 vorming, verandering en rationalisering

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§7.4 Vorming, verandering en rationalisering

Pagina 134

Rationalisering

het proces van het ordenen en systemeren van de werkelijkheid met de bedoeling haar voorspelbaar te maken en het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken. 

Een voorbeeld van rationalisering zijn datingapps, zoals Bumble en Tinder. 

Bedenk een voorbeeld van rationalisering
in het verleden

Bedenk een voorbeeld van rationalisering 

in het verleden 

Voorbeelden zijn: innovatie in oorlogsvoering, de industriele revolutie, veranderend wereldbeeld naar aanleiding van wetenschappelijk denken. 

Benadruk dat rationalisering terug te zien is op verschillende gebieden: economie, wetenschap, kunst, politiek en bestuur

Rationalisering en gezinnen

De samenleving wordt steeds meer als maakbaar gezien, bijvoorbeeld: bestrijding criminaliteit.

Gezinsleven en gezondheid werd steeds beheersbaarder door bijvoorbeeld de pil en vaccinaties

Economische rationalisering zorgde voor toename van vrije tijd

Voorbeeld van rationalisering en gezinnen. 

00:49

Stelling: 'De Nip-test is een goede ontwikkeling'

Stelling: 'De Nip-test is een goede ontwikkeling'

Eens

Oneens

Deze stelling kan dienen als een aanleiding tot een discussie over deze medisch-ethische kwestie. 

Relatie tussen rationalisering van gezinnen en rationalisering overheidsbeleid. 

Hiermee probeert de overheid vaders aan te sporen tot een meer gelijke verdeling van taken thuis en wil men het voor vrouwen makkelijker maken om het moederschap te combineren. Hierbij is dus sprake van rationalisering, individualisering en democratisering. 

Rationalisering in overheidsbeleid (nu)

Rationalisering is soms duidelijk zichtbaar in het beleid. De overheid laat vaak wetenschappelijk onderzoeken hoe het beleid de gebeurtenissen zo efficiënt en effectief mogelijk kan beïnvloeden.

Ideologieën hebben verschillende opvattingen over maakbaarheid. 

Sleep de ideologie naar de juiste opvatting.

'Traditionele rolverdeling is belangrijk en daarom moet er belastingkorting zijn voor éénverdieners.'

'De vrijheid van het individu staat voorop. De overheid moet zich neutraal opstellen.'

'De overheid moet ingrijpen om de gelijkheid tussen man en vrouw en verschillende samenlevingsvormen te bevorderen.'

Confessio-

nalisme

Liberalisme

Socialisme en sociaaldemocratie

Bij deze afbeelding kan de rationalisering van nieuwe samenlevingsvormen uitgelegd worden (pagina 137)

Participatiesamenleving

Het idee dat de klassieke verzorgingsstaat, 

waarin de overheid grote verantwoordelijkheid 

draagt voor het welzijn van de burgers, dient te 

veranderen in een samenleving waarin 

iedereen die dat kan een actieve bijdrage 

levert. 

Pagina 138

Voordelen

De wereld is voorspelbaar en beheersbaar

De wereld is minder geheimzinnig en mysterieus

Bedreiging voor werkgelegenheid

Nadelen

Rationalisering  heeft de wetenschap, politiek en cultuur verder gebracht

De verantwoordelijkheid voor succes of falen wordt steeds groter

Toename van maatschappelijke problemen

maatschappij-wetenschappen.nl

maatschappij-wetenschappen.nl

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Volgende les: Maatschappelijke verschillen

Ik leerde ...

• wat de kernconcepten institutionalisering, democratisering, individualisering en rationalisering zijn
• hoe deze ontwikkelingen de afgelopen 100 jaar tot stand zijn gekomen

Einde van hoofdstuk 7

Vormingsvraagstuk: samenlevingsvormen