7.4 Rationalisering

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§7.4 Vorming, verandering en rationalisering

• Je kent het kernconcept rationalisering en kunt het toepassen in een vreemde context.
• Je kunt voordelen en nadelen benoemen van rationalisering.
• Je kunt beredeneren hoe de drie ideologieën naar overheidsbeleid met betrekking tot rationalisering kijken.  

Pagina 134

Herhalen!

• Na de verandering van de donorwet is het aantal 

geregistreerden gestegen van 6,9 miljoen in 2020

naar 10,7 miljoen in 2023. Welke fase in het

systeemmodel herken je hier?

•  Stel een hypothese op bij het volgende 

conceptuele model: leeftijd -> hoeveelheid lezen van de Donald Duck

• 'Vertrouwen in de politiek gegroeid, vooral onder 

laagopgeleiden'. Welk onderdeel van representativiteit 

(KC) herken je hier?

Rationalisering

het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling haar voorspelbaar en beheersbaar te maken en het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken. 

Een voorbeeld van rationalisering zijn datingapps, zoals Bumble en Tinder. 

JE HERSENEN GEBRUIKEN!

Rationeel betekent letterlijk logisch nadenken.

Een rationele oplossing is dus een oplossing voor een probleem waarover is nagedacht.

We doen door rationalisering minder op basis van gevoel en traditie en meer op basis van wetenschap en technologie.

VOORBEELDEN

Gebruik + toepassing van wetenschap/kennis (cijfers, modellen, onderzoek)

Gebruik + toepassing van technologie (computers, internet, robots)

In je antwoord moet terugkomen dat er:

• Ofwel sprake is van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met als doel deze beheersbaar en voorspelbaar te maken.
• Ofwel sprake is van het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.

Voordelen

De wereld is voorspelbaar en beheersbaar

De wereld is minder geheimzinnig en mysterieus

Bedreiging voor werkgelegenheid

Nadelen

Rationalisering heeft de wetenschap, politiek en cultuur verder gebracht

De verantwoordelijkheid voor succes of falen wordt steeds groter

NIPT TEST

• Waarom is er in de bron sprake van rationalisering? Maak in je antwoord gebruik van de omschrijving van het kernconcept rationalisering. 

Rationalisering en gezinnen

• Maakbaarheid van de samenleving.
• Gezinsleven en gezondheid werd steeds beheersbaarder door bijvoorbeeld de pil en vaccinaties.
  
• Economische rationalisering zorgde voor toename van vrije tijd. 
  

Rationalisering in overheidsbeleid (nu)

• Rationalisering is soms duidelijk zichtbaar in het beleid. De overheid laat vaak wetenschappelijk onderzoeken hoe het beleid de gebeurtenissen zo efficiënt en effectief mogelijk kan beïnvloeden (Raad van State).
• Ideologieën hebben verschillende opvattingen over maakbaarheid. 

Koppel de ideologie aan de juiste opvatting 

'Traditionele rolverdeling is belangrijk en daarom moet er belastingkorting zijn voor éénverdieners.'

'De vrijheid van het individu staat voorop. De overheid moet zich neutraal opstellen.'

'De overheid moet ingrijpen om de gelijkheid tussen man en vrouw en verschillende samenlevingsvormen te bevorderen.'

Confessio-

nalisme

Liberalisme

Socialisme en sociaaldemocratie

§7.4 Vorming, verandering en rationalisering

• Je kent het kernconcept rationalisering en kunt het toepassen in een vreemde context.
• Je kunt voordelen en nadelen benoemen van rationalisering.
• Je kunt beredeneren hoe de drie ideologieën naar overheidsbeleid met betrekking tot rationalisering kijken.  

Pagina 134

Weektaak 

• Lees paragraaf 7.4
• Maak de tekstverkenners en opdracht 19 (blz. 52 & 55). 

Vul aan!

De laatste verandering is rationalisering. Het proces van het 1)... en systematiseren van de werkelijkheid met de bedoeling deze voorspelbaar en 2)... te maken en het doelgericht inzetten van 3)... om zo efficiënt en effectief mogelijke 4)... te bereiken. Daarbij gaat het eerste gedeelte van de definitie over bijvoorbeeld onderzoek doen en noemen we 5)... rationalisering. De eisen aan een onderzoek zijn: 6) ... , betrouwbaarheid en representativiteit. Het tweede gedeelte is de 7)... rationalisering en gaat over 8)... 

Afronden hoofdstuk 7

• Maak de oefentoets (examenopgave) op blz. 59 t/m 61 van je werkboek.
• Klaar? Vat hoofdstuk 7 samen.
• Over 30 minuten kijken we de toets van elkaar na.