4.3 Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Monniken en ridders

Machtige heren, halfvrije boeren

(Les sluit aan bij TvG 6.3)

naam

Hof

• Huis heer
• Brouwerij
• Bakkerij
• Smidse

Dorp

Huisjes van de horigen. Ze horen bij het land van de heer. Ze moeten toestemming vragen om het land te verlaten.

Molen

In ruil voor een deel van het graan, mogen boeren gebruik maken van de molen.

Akkers heer

Ongeveer 1/3 van de akkers was eigendom van de heer. Horigen verrichten hier herendiensten.

Akkers horigen

In ruil voor pacht, mogen boeren hier gewassen telen. 

hof

smidse

bos

kerk

akkers -herfst 

akkers - lente

akkers - braak

molen

bakkerij

stal

dorp

boomgaard

gezamenlijke weide

land van heer

land horigen

weg

Hofstelsel

oorzaken

• Tijd van monniken en ridders is onveilig.
• Boeren zoeken bescherming bij heer.
• Wegen worden niet meer onderhouden.
• Handel en geldeconomie verdwijnen.
  

Hofstelsel

Horigen

• Halfvrije boeren horen bij het land van de heer.
• Horigen betalen belasting en pacht aan de heer.
• Horigen doen onbetaald werk voor de heer: herendiensten.

Hofstelsel

Domein

Het domein was een gebied van een edelman of klooster.

Het domein was autarkisch (zelfvoorzienend).

Het hof bestond uit:

• Woonhuis van de heer of rentmeester.
• Gezamenlijke gebouwen: molen, smidse, brouwerij, bakkerij, ...
• Akkers, boomgaarden, weides, vijvers en bos.

Leenstelsel is hetzelfde als hofstelsel.

1. waar
2. niet waar

Wat hoort niet bij het hofstelsel ?

1. Heer
2. Horige
3. Domein
4. Geestelijke

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. Herendiensten uitvoeren
2. Pacht betalen voor het land
3. Lange reizen maken voor handel
4. Standensamenleving

Wat hoort niet bij het hofstelsel?

1. geeft de heer bescherming aan de horige
2. moesten horigen herendiensten verrichten
3. geeft de horige een deel van de opbrengst van het land aan de heer
4. helpt de heer de horige op het land tijdens de oogsttijd

Noem een voordeel van het hofstelsel voor de boeren.

Noem een nadeel van het hofstelsel voor de boeren.

Standenmaatschappij

3 groepen

In de middeleeuwen had je in de samenleving drie standen:

Geestelijken

Adel

Boeren/horigen

Elke groep heette  een stand. Letterlijk waar jij staat in de maatschappij, wat jouw plek is. 

Standenmaatschappij

Geestelijkheid en edelen

Hebben heerlijke rechten:

• jachtrecht
• molenrecht
• spreken van rechten

Betalen geen belastingen

geestelijkheid

adel

boeren

bidden

beschermen

werken

voorrechten
of privileges

Standenmaatschappij

Boeren

Hebben vooral plichten:

• herendiensten
• molen verplicht gebruiken

Betalen wel belastingen

geestelijkheid

adel

boeren

bidden

beschermen

werken

voorrechten
of privileges

belastingen

Welk stand had geen privileges?

1. Geestelijkheid
2. Adel
3. Boeren

Welk stand moest belasting betalen?

1. Geestelijkheid
2. Adel
3. Boeren

Tot welke stand kon je wel toetreden?

1. Geestelijkheid
2. Adel
3. Boeren

Geestelijkheid

Adel

Boeren

abt

horige

monnik

vechten

werken

bidden

herendienst

hofmeester

belasting

ridder

Drieslagstelsel

Waarom het drieslagstelsel
denk je????

landbouwverbetering: Drieslagstelsel

drieslagstelsel 

Het drieslagstelsel zorgde voor een stijging van landbouwopbrengsten

1. Waar
2. Niet waar

Door het drieslagstelsel...

1. Bleef een groter deel van het land braak liggen
2. Nam de opbrengst toe van 1/2 naar 2/3
3. Raakte de grond minder snel uitgeput
4. Nam de opbrengst toe van 1/3 naar 1/2

Welk van de onderstaande antwoorden hoort NIET bij het drieslagstelsel

1. zomergraan
2. braakliggende grond (braak)
3. wintergraan
4. bos

Wat was het drieslagstelsel?

1. Een landbouw methode waarbij gebruik wordt gemaakt van twee stukken landbouwgrond waarvan er 1 braak ligt.
2. Een landbouw methode waarbij gebruik wordt gemaakt van zoveel mogelijk stukken landbouwgrond waarvan er 1 braak ligt.
3. Een landbouw methode waarbij gebruik wordt gemaakt van drie stukken landbouwgrond waarvan er 1 braak ligt.

Wat is GEEN gevolg van het 'drieslagstelsel'?

1. meer overschotten
2. meer handel
3. minder misoogsten
4. meer hongersnood