Les 3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Geschiedenis

1. Leerdoelen

2. Herhaling: bronnen

3. Van kamp naar kamp

Leerdoelen

Dit kan je na deze les:

• Je kunt uitleggen wat het werk van archeologen inhoudt.
  
• Je begrijpt het verschil tussen historie (geschiedenis) en prehistorie, en begrijpt waarom er in de prehistorie alleen ongeschreven bronnen waren.
  
• Je begrijpt het verschil tussen een primaire bron en een secundaire bron.
• Je kunt uitleggen op welke wijze de jagers-verzamelaars leefden.
  
• Je weet wat de ijstijd, de steentijd en de middensteentijd zijn.

Tijd van jagers en boeren

Prehistorie

tot 3000 v. Chr.

Maar eerst:
Wat heb je over de Neanderthaler geleerd?

En:
Over welke onderwerpen leren we het meest dankzij opgravingen?

Huiswerk vergelijken

De grotschilderingen in Chauvet

Grotschildering van wilde dieren, ongeveer 32.000 jaar geleden gemaakt door jager-verzamelaars in Chauvet (Zuid-Frankrijk)

IJstijd en steentijd

De ijstijd

Omstreeks 30.000 v. Chr.

Dikke ijslaag van de poolkap over Noord-Amerika, Europa en Azië. 

Nederland was niet bedekt met ijs, maar er heerste wel een poolklimaat.

Jagt op dieren (mammoeten, rendieren, paarden, ...)

De steentijd

Jagtwerktuigen waren gemaakt uit steen.

Prehistorie = steentijd!

De middensteentijd

Rond 10.000 v. Chr. steeg de gemiddelde temperatuur, het ijs smolt en de laatste ijstijd kwam ten einde. Door de klimaatverandering stierven de mammoeten uit. De zeespiegel steeg, waardoor er aan de kust moerasgebieden ontstonden (een goed gebied voor dieren).

Verder konden de jagers-verzamelaars meer voedsel in de natuur vinden.

Hoe leefden de jagers-verzamelaars?

Reconstructie

Een kamp van jagers-verzamelaars in Midden-Europa, omstreeks 14.000 v. Chr.

De jagers-verzamelaars waren nomaden.

Zij leefden in groepen van ongeveer twintig personen.

Verdeling van taken: Mannen en oudere jongen gingen op jagd, andere verzamelden wilde planten en vruchten.

Dieren jagden ze niet alleen maar voor vlees. Zij maakten kleding van de vacht en werktuigen uit de botten.

Nomaden hadden geen vaste woonplek!

Zij woonden in tenten, hutten en of grotten.

Welke invloed had het einde van de laatste ijstijd op de jagers-verzamelaars?

Het einde van de ijstijd

Rond 10.000 v. Chr. steeg de gemiddelde temperatuur, het ijs smolt en de laatste ijstijd kwam ten einde. Door de klimaatverandering stierven de mammoeten uit. Maar daarvoor: Meer voedsel in de natuur.

Wat hebben jullie net gezien?
Welke soort bron was het?
Is deze betrouwbaar?

Aan de slag!

Opdracht 23, 26, 27, 30, 31 en 33

Van kamp naar kamp

Jagers-verzamelaars als nomaden

Leerboek blz. 14 en 15

Huiswerk

23 t/m 26 af

32