H1.3 Chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H1. 

H1 Scheiden en reageren

1.1 Zuivere stof en mengsels

1.2 Scheidingsmethodes

1.3 Chemische reacties

1.4 Snelheid van reacties

      Afsluiting

Leerdoelen

Je weet na afloop van deze les

• een aantal kenmerken van een chemische reactie noemen;
• toelichten wat activeringsenergie is;
• energiediagrammen voor exotherme en endotherme reacties tekenen en interpreteren;
• in een energiediagram de activeringsenergie en de reactie‑energie aangeven.

Demoproef exotherm en endotherm

Een suspensie kun je niet scheiden door:

1. bezinken
2. indampen
3. centrifugeren
4. filtreren

Welke stofeigenschap wordt de scheidingsmethode adsorberen gebruikt?

1. kookpunt
2. dichtheid
3. aanhechtingskracht
4. oplosbaarheid

Sleep de stofeigenschappen naar de juiste plaats

Extraheren

Filtreren

Destilleren

Indampen

Chromatografie

Adsorberen

Bezinken

Dichtheid

Kookpunt

Kookpunt

Deeltjesgrootte

Aanhechtingskracht

Aanhechtingskracht & oplosbaarheid

Oplosbaarheid

Fase-overgang versus chemische reactie

Bij een fase-overgang --> stof blijft dezelfde stof. 

Bijvoorbeeld ijs -->(smelten) -->  water, alleen is de fase vast of vloeibaar.

Bij een chemische reactie verdwijnen er beginstoffen en ontstaan 

er andere eindproducten. 

Bijvoorbeeld bij het verbranden van aardgas:

Aardgas + zuurstof —> water + koolstofdioxide.

Chemische reactie kenmerken (1)

1) Bij een chemische reactie verdwijnen
stoffen en ontstaan er nieuwe stoffen.

De stoffen die verdwijnen heten beginstoffen en de stoffen die

ontstaan heten reactieproducten.

Een chemische reactie kun je onder andere herkennen aan het veranderen van stofeigenschappen.

Faseverandering

Stoffen lijken te veranderen
maar er is geen chemische reactie.

Maak opgave 26

Gebruik in je antwoord de juiste 

scheikundige termen !!

Chemische reactie kenmerken (2)

2) De massa van alle stoffen vóór de reactie samen 

is net zo groot als de massa van alle 

reactieproducten bij elkaar.

Dit wordt de wet van Lavoisier genoemd

LET OP!

Het gaat om alle stoffen.
Dus gassen moet je ook meetellen.

Wet van behoud van massa

Er kan geen massa verschijnen of verdwijnen.

Molecuulmassa berekenen

Gebruik Binas tabel 99 voor de atoommassa’s.

Bereken de massa’s als volgt:

Massa water (H2O)

     H = 2 x 1,008 = 2,016

     O = 1 x 16,00  = 16,00

                   Totaal = 18,02 u

u = atomaire massa eenheid (=1,66 x 10-27 kg)

Massa CO2 

     C = 1 x 12,01   = 12,01

     O = 2 x 16,00 = 32,00

                Totaal = 44,01 u

Volledige verbranding aardgas (chemische reactie)

Wet van massabehoud (Lavoisier)

Chemische reactie kenmerken (3)

3) Stoffen reageren in een vaste massaverhouding:

Methaan + zuurstof —> water + koolstofdioxide

  CH4(g) + 2 O2(g) —> 2 H2O (g) + CO2  (g)

Massa beginstoffen:

methaan = 16,04 u

zuurstof = 2 x 32,00 = 64,00 u

totaal = 80,04 u

Massa reactieproducten:

water = 2 x 18,02 = 36,03 u

koolstofdioxide = 44,01 u

totaal = 80,04 u

Conclusie: massa voor en na de reactie is gelijk

Reactievergelijkingen 

1. Stel het reactieschema op in woorden.
2. Vervang de namen van de stoffen door formules (Binas tabel 40,65, 66 en 98)
3. Maak de reactievergelijking kloppend door links en rechts de juiste coëfficiënten te plaatsen. Begin met de atoomsoort die in het minst aantal formules voorkomt. 

Maak opgave 38, 39, 40 en 41

Deze opgaven zijn het kloppend maken van reactievergelijkingen zoals je geleerd hebt in klas 3.

Heb je hier nog moeite mee kom 

dan extra uitleg vragen bij mij.

Antwoord 38

Antwoord 39

Antwoord 40 en 41

Claudia Fietst Naar Haar Oma In Breda

De moleculen van deze atomen bestaat altijd uit twee dezelfde atomen:

-Cl₂  : Chloormolecuul

-F₂    : Fluormolecuul

-N2   : Stikstofmolecuul

-H2   : Waterstofmolecuul

-O2   : Zuurstofmolecuul

-I2     : Joodmolecuul

-Br₂  : Broommolecuul

Maak opgave 42, 43 en 44a+b

Deze opgaven zijn het kloppend maken van reactievergelijkingen uit verhaaltjes.

Heb je hier nog moeite mee kom 

dan extra uitleg vragen bij mij.

Chemische reactie kenmerken (4)

4) Er is altijd een bepaalde minimale temperatuur 

nodig om de reactie te laten verlopen:

Reactietemperatuur

Voor elke reactie geldt weer een andere reactietemperatuur!

Chemische reactie kenmerken (5)

5) Bij elke chemische reactie is een energie-effect.

Tijdens een reactie moet warmte worden toegevoerd om

de reactie te laten verlopen = endotherme reactie (vb elektrolyse)

Tijdens een reactie kan warmte vrijkomen. Dit wordt een

exotherme reactie genoemd (vb bij de verbranding van aardgas)

Energie-effect: Endotherm

Wanneer je steeds energie moet toevoegen
om er voor te zorgen dat de reactie doorgaat, is de reactie endotherm.

Wanneer de energietoevoer stopt, stopt de reactie
ook (bijvoorbeeld: het koken van een ei).

Let op de omgeving rond de reactie wordt koud!

Energie-effect: Exotherm

Wanneer bij de reactie energie vrijkomt,
is de reactie exotherm.

Ook wanneer je de reactie opgang moet brengen is de reactie exotherm --> alle verbrandingen zijn exotherm)

Let op de omgeving rond de reactie wordt warm!

Energiediagrammen

Bij 0 K staan alle moleculen of atomen stil. Moleculen of atomen

kunnen gaan bewegen wanneer de temperatuur toeneemt.

In een vaste stof kunnen moleculen of atomen vibreren of roteren.

Bij voldoende energie kunnen moleculen of atomen ook

transleren. Dit heet smelten en kost dus energie.

Energiediagrammen: Exotherm & Endotherm

Maak opgave 37

Je moet voor de toets beide energie-diagrammen 

goed kunnen tekenen en de onderdelen

 in het diagram kunnen benoemen.

Huiswerk

Maak de volgende opdrachten:

Leer HS1.3 (blz. 19-23)

Maak de vragen 23 t/m 46 (blz. 24-26)

Kijk de opdrachten goed na, wanneer je ze gemaakt hebt.

Maak een notitie van de vragen die je niet snapte of waarvan

je meer uitleg wil hebben.

Stel deze vragen de volgende les.