Voeding en klauwgezondheid

• Koesignalen
• MBO
• Studiejaar 1

Koesignalen

Stal

Aan welke normen moet een goede stal voldoen?

Vijf vrijheden

De Europese regelgeving op het gebied van dierenwelzijn is gebaseerd op de vijf vrijheden van het dier.

De vijf vrijheden zijn:

1. Vrij van dorst, honger en ondervoeding;
2. Vrij van lichamelijk ongerief;
3. Vrij van pijn, verwondingen en ziektes;
4. Vrij om normaal gedrag te vertonen;
5. Vrij van angst en chronische stress.

Ruimte en Rangorde

• Geen hindernissen
• Koe moet ruimte hebben om te passeren, zonder andere koeien te raken.
  
• Vlucht- en schuilmogelijkheden
  

Zorg voor voldoende voer

• Belangrijkste oorzaak van onderlinge strijd tussen koeien is een tekort aan voer voor het voerhek.
• Koeien hoog in de rangorde krijgen het verse smakelijke voer.
  
• Ranglage dieren mogen pas als tweede eten.
  

Risicoplaatsen in de stal

Wat zie je?

Risicoplaatsen in de stal

Wat zie je?

Risicomomenten in de stal

• Weersomslagen;
• Warm weer, hoge luchtvochtigheid;
• Koppels mengen;
• Onrust;
• Tochtige koe;
• Droogzetten;
• Voerveranderingen.

Licht in de stal

Koeien zijn gevoelig voor de juiste hoeveelheid licht .

Koeien hebben een seizoensritme:

Winter = voor droge koeien en hoogdrachtige vaarzen (8 uur licht 16 uur donker.

Zomer = voor lacterende koeien (14-16 uur licht, 6 uur donker).

Deze omstandigheden stimuleren de productie.

Waarom zie je wel eens stallen waarin oranje/rood licht brand ´s avonds?

Temperatuur in de stal

Bij een comfortabele temperatuur presteert een koe het beste.

Optimale temperatuur koe ligt tussen -5 en 18 graden.

Beneden -5 graden kost het een koe energie om de lichaamstemperatuur op peil te houden.

Boven de 20 graden gaat de koe energie verbruiken om af te koelen.

Vanaf 20 graden daalt de voeropname.

Ventilatie 

in de stal

Klauwproblemen

Veroorzaken veel pijn;

Heeft direct negatieve invloed op de melkproductie;

Koeien blijven langer in de ligboxen liggen en lopen minder vaak naar het voerhek of de krachtvoerbox.

Minder voerafname, fysiceuse cirkel.

 

Stinkpoot

Mortellaro

Tussenklauw ontsteking /Tyloom

Zoolzweer

Wittelijndefect

Behoefte aan liggen

Een koe ligt per dag ongeveer 10 tot 14 uur;

Waarom is liggen belangrijk?

• Koe herkauwd en rust;
• Klauwen krijgen rust en drogen op;
• Er stroomt 30% meer bloed door de uiers bij liggende koeien, dus meer melk.

Preventieve maatregelen 

• Rooster schoon en droog houden;
• Beschadigingen voorkomen
• Voetbaden of sprayen;
• Goede voeding, met veel structuur.
• Spoorelementen

Voeding en klauwgezondheid

Voeding speelt zeker een voorname rol om klauwproblemen te voorkomen, maar het is op de

meeste bedrijven niet de belangrijkste factor die klauwproblemen veroorzaakt. 

Voedingsinvloeden:

invloedsfactor op de

klauwgezondheid: het eiwitgehalte, het drogestofgehalte, de structuurvoorziening, biotine en

sporenelementen. 

Eiwitgehalte te hoog

Te hoge concentraties van eiwit (bv. 19% ruw eiwit) in de pens  kan aanleiding geven tot afbraakproducten die uiteindelijk hoefbevangenheid veroorzaken

Te weinig eiwit

Laag eiwitgehalte, gebrek aan methionine 

Methionine is een zwavelhoudend aminozuur dat belangrijk is voor de vorming van keratine, een

taai, onoplosbaar eiwit in de buitenlaag van de huid.

Drogestofgehalte hoog

> 60% ds,  minder bevangenheid;

minder melk, minder lang vreten, dikke mest (dus drogere roosters)

Structuur

Voldoende structuur in het rantsoen voorkomt een grote en lange pH-daling in de pens. Bij een pH-daling ontstaat pensverzuring--> meer endotoxines (gifstoffen in het lichaam) en vasoactieve (vernauwende bloedvaten) substanties zoals histamine.

Structuur

 Toxines (=giftige stoffen) beschadigen de bloedvaten in de klauwen en belemmert de opname van voedingsstoffen. 

Via verschimmeld voer kan de koe ook toxines binnen krijgen.

Structuur

We gaan straks dieper in op het foneem pensverzuring. 

Zink, mangaan en biotine

De spoorelementen zink, mangaan en de vitamine biotine spelen een sleutelrol bij de vorming van een goede kwaliteit klauwhoorn en een goede huidweerstand.

 aan het herstel van beschadigd hoorn, zoals bij wittelijnproblemen en zoolzweren.

Zink

Zink speelt een belangrijke rol bij de keratinevorming en heeft een stimulerende rol bij verschillende enzymsystemen. Deze enzymsystemen spelen een cruciale rol bij de vorming van kwalitatief hoogwaardige huid- en hoorncellen. 

Zink

Bij een goede zinkvoorziening zijn de huid- en hoorncellen beter bestand tegen beschadigingen, waardoor de kans op klauwaandoeningen afneemt.

Mangaan

Mangaan speelt een indirecte rol bij het keratinisatie-proces van hoorncellen en een essentiële rol bij de vorming van een goede kwaliteit bot en kraakbeen. 

Mangaan

Zink, koper en mangaan zijn daarnaast van belang voor het wegvangen van vrije radicalen die in overmaat de kwaliteit van het cement tussen de huid en hoorncellen kunnen beschadigen.

Biotine (vitamine B)

Biotine is belangrijk voor de hoornvorming en de vorming van cement tussen de huid- en hoorncellen. Bij een goede voorziening zitten deze cellen steviger aan elkaar vast, 

Biotine

waardoor de kans op infectie en beschadiging kleiner is, met minder klauwproblemen als gevolg. Daarnaast draagt biotine bij aan het  herstel van beschadigd hoorn, zoals bij wittelijn problemen en zoolzweren.

Biotine

Biotine is een wateroplosbaar B-vitamine die door de bacteriën in de pens en de dikke darm wordt aangemaakt.

Effect van biotine toevoeging aan het rantsoen wordt pas na 250  dgn toevoegen waarneembaar. (20mg/dag)

Samenvatting spoorelementen

 zink (Zn) geeft hardere hoorn;

koper (Cu) geeft een betere structuur van de hoorn;

mangaan (Mn) zorgt voor collageenvorming en botgroei;

Samenvatting spoorelementen

zwavel (S) geeft sterkere verbindingen in de keratine maar te veel S gaat in concurrentie met Cu;

jodium (I) werkt antibacterieel.