Beschouwing - aantekeningen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Beschouwing - aantekeningen

Tekstsoorten

1. Betoog: overtuigen
    hoofdgedachte: mening
2. Uiteenzetting: informeren
     hoofgedachte: constatering (feit)
3. Beschouwing: opiniëren (van meerdere kanten bekijken)

     hoofdgedachte: zowel... als ... (evenwichtig)

Succescriteria

• Inleiding: aandacht trekken, onderwerp introduceren
  
• Duidelijke structuur, tussenkopjes
• Signaalwoorden
  
• Kernzinnen
  
• Voorbeelden, uitleg (KUB)
  
• Bronvermelding
  
• Samenvatting met afweging —> lezer zelf mening laten vormen
• Spelling en formulering

Beschouwing

• Opiniëren: lezer vormt zelf mening
• Hoofdgedachte: 'de meningen lopen uiteen...'
• Tekststructuren: 

        - verklaringsstructuur

        - voor- en nadelenstructuur

        - probleem-oplossingsstructuur  (Inleiding: probleem. Kern: gevolgen, oorzaken, mogelijke oplossingen)

Schrijfproces

1. Inhoud genreren en structureren (wat ga je schrijven, in welke volgorde?) --> Bouwplan
   
2. Tekst schrijven (focus op inhoud, verbeter pas later)
3. Tekst verbeteren (r1: inhoud,r2: taalgebruik, r3: spelling)

--> Voorbeeld bouwplan (zie ELO)

inleiding

alinea 1: aandacht trekken

--> De lezer moet nieuwsgierig worden.

• voorbeeld / anekdote / geschiedenis / actualiteit / belang van de lezer / persoonlijke ervaring 
• sterke eerste zin: vraag / schokkende cijfers /paradox (schijnbare tegenstelling) / citaat / bijzondere opsomming

inleiding

alinea 2: onderwerp introduceren

--> De lezer moet weten waar de tekst over gaat.

• standpunt benoemen / probleem schetsen / een of meer vragen stellen + enige uitleg
  

middenstuk

• elke alinea KUB

• elk deelonderwerp een tussenkopje
• maak gebruik van signaalwoorden (opsommend, tegenstellend, concluderend)
• citeer twee keer uit de artikelen (= letterlijk overnemen, zet ook in het bouwplan incl. bron)

Alinea's en kernzinnen

Een tekst is opgebouwd uit alinea’s. Een alinea bevat een kernzin.

Kernzin: de hoofdgedachte van een alinea. Meestal de eerste zin. 

Signaalwoorden en functiewoorden

• verbanden tussen zinnen en deelonderwerpen duidelijk aangeven
• helpen om structuur van de tekst te herkennen
• verbanden meestal gemarkeerd met signaalwoorden (zie overzicht 9.1.5)

Signaalwoorden en functiewoorden

• verbanden tussen zinnen en deelonderwerpen duidelijk aangeven
• helpen om structuur van de tekst te herkennen
• verbanden meestal gemarkeerd met signaalwoorden (zie overzicht 9.1.5)

• functiewoorden (oplossing, verklaring, argument, voordeel, etc.) geven functie van een tekstdeel aan
• duiden soms ook een tekststructuur aan
• helpen soms ook om het tekstdoel te herkennen 
  

Hoe dan in de beschouwing?

We sommen eerst voordelen op, dus...opsommend verband: 

ten eerste, daarnaast, ook + kernzin + uitleg + voorbeeld (KUB)

Daarna noemen we nadelen, dus... tegenstellend verband: 

echter, daarentegen, maar, toch    ,,            ,,           ,,

Die nadelen sommen we ook weer op...

slot

• start met een signaalwoord + hoofdgedachte
• samenvatting/afweging
• (aansporing / aanbeveling / toekomstverwachting)
• laatste zin: uitsmijter of afronding door terug te komen op (aandachttrekker uit) de inleiding

Bronvermelding

Citeren = letterlijk overnemen : 

'CBS-onderzoek: 60% van de slachtoffers is minderjarig' 

Parafraseren = in eigen woorden overnemen. 

Uit onderzoek blijkt dat 60% van de slachtoffers nog niet volwassen is. 

Achternaam auteur/krantnaam/websitenaam/... + jaartal

(Trouw, 2017), (Soetenhorst, 2023), (Zuidervaart, 2019)

Voorbeeld correcte bronvermelding

'Volgens de OVV is de nacht van 31 december op 1 januari 'het gevaarlijkste moment van het jaar'' (Zuidervaart, 2019).

In 2015 werd vuurwerk op de erfgoedlijst gezet (Trouw, 2017). 

Volgens Soetenhorst (2023) is een landelijk verbod een brug te ver. 

Titel 

Passend bij de tekstsoort: geen mening, maar afwegend

Dus bijvoorbeeld twee dingen 'in de weegschaal' of een vraag

Nieuwsgierig makend/prikkelend: niet letterlijk het onderwerp

Wel bijvoorbeeld een omschrijving

Bedenk je titel achteraf en zoek naar voorbeelden in je tekst die je kan gebruiken. Knallend/vuurballen/geknetter/pluizenbollen bang/....

Tussenkopjes

• Alleen boven de deelonderwerpen van het middenstuk

Dus de inleiding en het slot krijgen geen tussenkopje

• Houd tussenkopjes kort

Ze zijn geen onderdeel van de lopende tekst dus zet er geen informatie in die je niet kan overslaan: 

Vuurwerk gevaarlijk voor dieren

Daarom moet je goed opletten als consument bij het afsteken .......................