5.4 Criminaliteit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat is criminaliteit?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je de volgende zaken herkennen en uitleggen:

• Verschil  burgerlijk recht - bestuursrecht
• Verschil asociaal – strafbaar gedrag
  
• Verschil overtredingen – misdrijven
  
• Wat is criminaliteit?
  
• Afhankelijk van tijd en plaats
  
• Rechtsstaat
  
• Verschil materiële – immateriële schade
  
• Individuele risicofactoren

Soorten recht

• Publiek recht: overheid vs. burger

• Burgerlijk recht: burger vs. burger

Soorten recht

• Strafrecht (onderdeel van publiek recht):
   regels waarbij overtreding kan worden bestraft. Bijvoorbeeld misdrijven 
   of overtredingen. 
  

• Civielrecht (burgerlijk recht):
   regels voor burgers onderling. Bijvoorbeeld als iemand  ruzie heeft over
   een huurcontract. 
  

• Bestuursrecht (onderdeel van publiek recht): 
  geeft regels voor het overheidsbestuur, dit wordt bijvoorbeeld toegepast bij conflicten tussen burger en overheid. 

Wat is criminaliteit?

Alles wat door de wet strafbaar is gesteld

Wetten of rechtsregels zijn geschreven regels

Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels

Rechtsstaat

• Staat waarin rechten en plichten van burgers en de overheid 
   zijn vastgelegd (in een Grondwet). 

• Door die Grondwet zijn burgers beschermd tegen de
   overheid. 

 

Strafbaar?

Strafbaar?

Strafbaar gedrag

• Je overtreed wetsregels
• Je pleegt een strafbaar feit:
• delict

Soorten strafbare feiten:

Misdrijven:

• Ernstige strafbare feiten:
• opgepakt: verhoord door de politie
• ernstig misdrijf? = rechtszaak
• strafblad

Overtredingen

• Strafbare feiten die minder ernstig zijn
• Niet naar de rechter, wel een boete

Even herhalen:

• Wetten of rechtsregels zijn geschreven regels=
• bij een overtreding: strafbaar gedrag
  
  
• Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels:
  
• bij overtreding asociaal gedrag

Maken opdracht:

2, 3, 6

Rechtsregels zijn tijdgebonden

• Spugen was vroeger een misdrijf

• Sinds 1970 is overspel niet meer strafbaar

• Tegenwoordig is hacken van computers strafbaar

• Vroeger stonden er gevangenisstraffen op homoseksualiteit
• Landloperij was vanaf 1809 bij wet verboden
  
• In 2000 werd landloperij in Nederland uit het Wetboek van Strafrecht geschrapt

Rechtsregels zijn plaatsgebonden

• In Nederland is abortus en
    euthanasie toegestaan

• In Nederland mogen
   homoseksuelen met elkaar trouwen

• (Vuur)wapens zijn in Nederland
   verboden

• Nederland kent geen doodstraf

3. Materiële gevolgen

Soorten schade:

• Materiele schade
  
  
  
• Immateriële schade

Welk gedrag wordt beschouwd als een misdrijf?

1. Geen id kaart bij je hebben
2. In het donker fietsen zonder licht
3. Mobiel bellen achter het stuur
4. Een winkeldiefstal plegen

Een ander woord voor strafbaar feit noem je een...?

1. conflict
2. inzicht
3. delict
4. stoplicht

Wat is geen voorbeeld van zware criminaliteit?

1. Moord
2. Gewapende overval
3. Inbraak
4. Fietsendiefstal

Voor een____krijg kun je een strafblad

1. Misdrijf
2. Overtreding

Principes of uitgangspunten die je belangrijk vindt in het leven zijn:

1. Normen
2. Gedragsregels
3. Waarden
4. Rechtsregels

Hoe noem je de gevolgen van criminaliteit die zichtbaar zijn en in geld zijn uit te drukken?

Civiel recht heeft te maken met ....

1. Verschil tussen overheid en burger
2. Recht en onrecht
3. Burgers onderling
4. OM en verdachte

Een land waarin de rechten en plichten van de burgers en van de overheid in de wet zijn vastgelegd noem je:

0

Welke oorzaak van criminaliteit herken je in dit filmpje?

Individuele oorzaken/risicofactoren:

1. Psychische problemen/gedragsproblemen = biologische factoren
2. Onveilige opvoeding / thuissituatie = slechte opvoeding
3. Foute vrienden = groepsdruk
4. Alcohol en drugsgebruik
   
5. Spijbelen en schooluitval

Deze individuele kenmerken leiden natuurlijk lang niet altijd tot crimineel gedrag, maar als je aan meerdere kenmerken voldoen dan neemt de kans wel toe.

Aantekening voor het examen

Beschermende factoren

Deze factoren zorgen er juist voor dat de kans verkleind wordt dat je crimineel gedrag gaat vertonen:

• Werk en onderwijs
• Relatie
• Gezin
• Sociale vaardigheden

Je bindingen!

Aantekening voor het examen

Aan de slag:

Maken wb 5.4: 8, 9, 11, 15 en 18
Lezen paragraaf 5.5.
Maken opdracht 5.5: seponeren, schikken en vervolgen