Paragraaf 3.3 geloven en weten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Grieken

Onafhankelijk

Tiran

Democratie

Aristocratie

De Grieken bestuurden en beslisten over zichzelf

Een regering met een groep aanzienlijke mensen

Het systeem waarbij het volk (deel) beslist

Iemand, die op een onwettige manier de alleenheerschappij krijgt

Ostracisme 

3.3 Geloven en weten

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manieren de Oude Grieken probeerden het leven om hen heen te verklaren.

Goden en Mensen

De Grieken hadden Polytheistische godsdienst. Net als de Egyptenaren geloofden de Grieken in meerdere goden. 

Voor elk (natuurs)verschijnsel was een god

Poseidon --> God van de zee

Aphrodite --> Godin van de liefde 

Goden en Mensen

In de Griekse Mythen (goden verhalen)  lijken goden op mensen met eigen karakters en tekortkomingen. Ze maken ruzie, worden verliefd of zijn juist heel vrolijk of boos. 

Om goden te eren werden er tempels gebouwt en sportwedstrijden gehouden. 

In de tempels staat een Altaar: een speciale offersteen. 

Orakel van Delphi

Veel Grieken vroegen raad bij een orakel
Een orakel stond in contact met de goden en kon vaak de toekomst voorspellen.

Croesus vroeg raad aan het orakel van Delphi, dat voorspelde er een groot rijk zou vallen wanneer hij ten oorlog trok naar Perzië. Echter viel niet het Perzische, maar zijn eigen rijk.

Zeus de Oppergod

Diana de Godin van de jacht en natuur

Poseidon God van de zee

Dionysus God van de wijn

Culturele eenheid 

De Grieken zagen zichzelf als een hoog ontwikkelde beschaving. Andere culturen noemden ze barbaren. 

Ondanks de vele stadstaten en verschillende politieke bestuur voelde de Grieken zich als één volk. Ze spraken dezelfde taal, aanboden dezelfde goden en hadden hetzelfde schrift. 

Iedere beschaving heeft zo zijn eigen mythen (godenverhalen), sagen (heldenverhalen), legenden (wonderlijke verhalen) en soms ook epossen (lang verhalend gedicht) 

Waarom is het werk van Homerus belangrijk voor historici?

Liefhebber van de wijsheid

In de 6e eeuw voor Chr. kwamen er steeds meer Grieken die niet in de mythen geloofden.

Ze wilden door logisch na te denken tot verklaring komen i.p.v. in mythes te geloven.

Deze wetenschappers werden filosofen genoemd.

Socrates

• Eén van de belangrijkste Atheense filosofen
• Goed en kwaad (Ethiek)
• Socratische manier van vragen stellen
• Hij moest zelfmoord plegen.

'De dood van Socrates' - Jacques-Louis David (1787), Metropolitan Museum of Art, New York

voorbeeld van filosofisch denken:

Wie red je?

1. 1 persoon?
2. 5 personen

Stel er ligt iemand in het ziekenhuis, die op een gebroken been na gezond is. Zijn organen kunnen echter 5 mensen hun leven redden offer je deze persoon op voor de vijf anderen?

1. Ja
2. Nee

Plato

• Leerling van Socrates
• Oprichter van de Akademeia
• Bekendste werk: De Staat, over politiek

Aristoteles

• Leerling van Plato
  
• Filosoof én natuurkundige
• Belangrijkste werk: Rethorica

Natuurfilosofen

• Eigenlijk de voorlopers van moderne wetenschappers.
• Hebben belangrijke ontdekkingen gedaan, die (soms) vandaag de dag nog steeds kloppen.

Archimedes

• Natuurkunde
• Wet van Archimedes
• Deze wet ontdekte hij in bad, sprong eruit, en liep naakt over straat te roepen: "Eureka!"

Herodotus

• Geschiedenis
• Belangrijkste werk: Historiën
• Dit werk bestaat uit 9 delen, vernoemd naar de 9 muzen uit de mythologie
• Hij schreef over Egypte als 'het geschenk van de Nijl'

Pythagoras

• Wiskunde
• Bekend van de stelling van Pythagoras
• Deze leer je nog steeds bij Wiskunde...

Hippocrates

• Geneeskunde
• Eed van Hippocrates

Hoe noemen de Grieken volken met een minder ontwikkelde cultuur dan hun eigen?

1. Mafkezen
2. Heidenen
3. Barbaren
4. Ketters

Waarom moest Socrates een gifbeker leegdrinken?

1. Hij zag er dorstig uit
2. Hij had de koning beledigd
3. Hij stelde vervelende vragen
4. Hij geloofde niet in de goden