B5 thema Planten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Voortplanting B5

Basisstof 5 Voortplanting

• Leerdoelen:
• Ik kan uitleggen hoe ongeslachtelijke voortplanting plaatsvind en kan vijf voorbeelden ervan uitleggen
• Ik kan uitleggen hoe geslachtelijke voortplanting bij planten plaatsvindt
• Ik kan aan de hand van een afbeelding de vrouwelijke en mannelijke onderdelen van een bloem benoemen

Het omzetten van glucose in een plant in andere energierijkere stoffen noemen we...

1. Dissimilatie
2. Verbranding
3. Assimilatie
4. Fotosynthese

Waarvoor dient cellulose?

1. vacuole
2. bladgroenkorrel
3. celkern
4. celwand

Een houtvat zorgt voor transport van?

1. water en glucose
2. assimilatieproducten
3. water en voedingszouten
4. water en zuurstof

Als de bast van de stam is aangevreten
door insecten, welk transport vindt er dan niet meer plaats?

1. van assimilatie-producten en water
2. van assimilatie-producten en zuurstof
3. van water en mineralen
4. assimilatieproducten

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bevruchting en er ontstaan zaden.

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Ongeslachtelijke voortplanting

1. stekken (geraniums)

2. deling ( algen)

3. uitloper (aarbeienplant)

4. bollen (ui/tulp)

5.  knol (aardappels)

6. wortelstok (grote brandnetel)

Voordelen ongeslachtelijke voortplanting:

-Snel

-Geen andere planten bij nodig

-Genetisch identieke nakomelingen (voedingsindustrie)

Type celdeling betrokken bij ongeslachtelijke voorplanting is mitose.

Geslachtelijke voortplanting

• nieuwe erfelijke eigenschappen
• eigenschappen van beide ouders
• nakomelingen kunnen er anders uitzien

Hoeveel planten zijn er nodig voor geslachtelijke voortplanting?

2

1. Verschil tussen geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting.

Geslachtelijke voortplanting bij dieren en planten.

Nakomelingen bestaan voor 50% uit erfelijke eigenschappen van vader en 50% van moeder.

Ongeslachtelijke voortplanting bij planten. Nakomelingen hebben precies dezelfde erfelijke eigenschappen als de moederplant.

Onderdelen van een bloem

• Vrouwelijk: De stamper; deze bestaat uit een stempel, stijl en een vruchtbeginsel. In het vruchtbeginsel zitten de zaadbeginselen met daarin de eicel (vrouwelijk).

• Mannelijk: meeldraad; 

de stuifmeelkorrels zijn de mannelijke geslachtscellen

1. Geslachtscellen bij planten: eicel + stuifmeelkorrel

• Als bij voortplanting bevruchting plaatsvindt is het altijd geslachtelijke voortplanting.
• Je hebt altijd twee geslachtscellen nodig.
• Bij planten kunnen de geslachtscellen afkomstig zijn van dezelfde plant of van twee verschillende planten (wel van dezelfde soort, natuurlijk!)

Aantekeningen:

Geslachtelijke voortplanting vindt plaats d.m.v. bloemen.

Voordelen geslachtelijke voortplanting:

-Genetisch verschillende nakomelingen (minder kans op ziektes)

Het type celdeling dat betrokken is bij geslachtelijke voortplanting is meiose.

Mitose

Meiose

Basisstof 6 Bestuiving, bevruchting en verspreiding

Basisstof 6 Bestuiving, bevruchting en verspreiding

Leerdoelen:

• Je kunt omschrijven wat bestuiving is en je kunt kenmerken van insectenbloemen en van windbloemen noemen.
• Je kunt beschrijven hoe bevruchting bij zaadplanten verloopt en welke veranderingen er na bevruchting in het vruchtbeginsel plaatsvindt.
• Je kunt uit afbeeldingen van (delen van) planten afleiden hoe de vruchten en zaden worden verspreid

https:

Verspreiding van zaden

Zaden kunnen zich verspreiden door:

- Door de plant zelf

- Door de wind

- Door dieren

- Door water (niet leren)

Viooltje

Peulvrucht: Boon

Viooltje: Verspreiding door de plant zelf

Erwt: Verspreiding door de plant zelf

Verspreiding van zaden door de de plant zelf.

Esdoorn en Linde

Paardenbloem

Esdoorn: Verspreiding door de wind

Vaak hebben vruchten of zaden hulpmiddelen om lang in de lucht te kunnen zweven. De Esdoorn en de Linde hebben vleugels.

Paardenbloem: Verspreiding van de vruchtjes met de pluisjes als hulpmiddel

Verspreiding van zaden door de wind.

Verspreiding door dieren:

uitwerpselen

Soms maken planten vruchten met sappig vruchtvlees. 

De bessen worden gegegeten en komen in de maag van de vogel. 

Het vruchtvlees verteert, de zaden worden weer uitgepoept en vallen op de grond. Als dat een gunstige plek is, kan het zaad kiemen.

Lijsterbes 

Verspreiding door dieren: Opslagplaats

Sommige dieren leggen een wintervoorraad aan. Bijv. van eikels en beukenootjes. De voorraad wordt niet

 allemaal teruggevonden of gebruikt. Uit de zaden die niet gebruikt worden kunnen nieuwe planten ontstaan.

Verspreiding door dieren: Haakjes

      Sommige planten hebben vruchten met haakjes. Ze blijven haken aan de 

      vacht van een dier of aan de schoenen of kleding van een mens. 

      Ze vallen er af en blijven dan liggen.

Verspreiding door water

zaad

beginsel

stempel

eicel

vrucht

beginsel

bloem

bodem

stijl

Kelkbladeren

Zaadbeginsel

Bloemsteel

Een bloem heeft vaak een mannelijk en een vrouwelijk deel:

1. man: meeldraden vrouw: stamper
2. man: stamper vrouw: meeldraden
3. man: helmdraden vrouw: stempel
4. man: stempel vrouw: helmdraden

wind

dieren

plant zelf

Huiswerk

Maken basisstof 5 en 6