Matchpoint Normen en Waarden (socialisatie)

• Mentorles
• MBO
• Studiejaar 1

Matchpoint

Normen & Waarden socialisatie

planning

09.00 - 09.10	welkom
09.10 - 10.30	les waarden & normen
10.30 - 10.45	pauze
10.45 - 11.50	zelf aan de slag
11.50 - 12.00	afsluiting

Lesdoelen

• Kun je uitleggen wat waarden en normen zijn en wat socialisatie inhoudt
• Kun je van een norm aangeven wat de onderliggende waarde is
• Ben je bewust van je eigen normen en waarden
• Weet je dat normen en waarden kunnen botsen

Wat zijn normen en waarden volgens jou?

Waardenspel

• Ieder groepje krijgt een set van 20 kaarten met waarden
  
• Kies drie waarden uit.
• Bespreek de waarden met de vragen van het blad.

Toelichting: maart, 2019 is SIRE de campagne #doeslief gestart om mensen aan het denken te zetten

over hoe we dagelijks met elkaar omgaan. Er worden voorbeelden benoemd van schelden op Twitter,

geluidsoverlast, dreigementen, geweld en burenruzies om te illustreren wat voor asociaal gedrag er

in de samenleving plaatsvindt soms

Vragen:

• Zijn jullie wel eens asociaal geweest?
• Wat vinden jullie van de voorbeelden in het filmpje? Wat gaat wel te ver en wat niet?
• Zou jij je gedrag aanpassen als iemand “doe eens lief” zou zeggen?

 asociaal/sociaal zijn heeft veel te maken met normen en waarden. 

Socialisatie

In de stellingen werd het al duidelijk: je hebt je ideeën over normen en waarden ergens vandaan. We noemen dat proces socialisatie. 

Socialisatie is het proces waarbij iemand bewust of onbewust de normen, waarden en andere cultuurkenmerken van zijn groep krijgt aangeleerd.

Niveaus van socialisatie

We kunnen drie verschillende niveaus van socialisatie onderscheiden:

1. Primaire socialisatie: Het gezin waar je uit komt, De woonvorm waar je in leeft
2. Secundaire socialisatie: school, vrienden,                                                     collega's
3. Tertiaire socialisatie: de maatschappij

2. Secundaire socialisatie

School

Vrienden

Collega’s

Versterking van de groepsidentiteit door gezamenlijke rituelen en gewoontes.

Feedback geven

Normen en waarden leer je van anderen, meestal via feedback.

Dit proces van socialisatie duurt een leven lang.

Je vormt je eigen normen en waarden door te leren van gebeurtenissen, en de feedback die je krijgt van je omgeving. Deze feedback is soms positief, en soms negatief.

Welke vormen van feedback komen terug in de plaatjes op de volgende drie slides?

welke vorm van feedback zie je hier?

Waar komen regels vandaag?

Geschreven regels = Regels die in de wet staan, zoals het verbod om te stelen of geweld te gebruiken.

Ongeschreven regels = Regels over hoe mensen zich op een normale manier moeten gedragen in de samenleving maar deze regels staan niet in de wet.

Niet alle regels, normen en waarden zijn altijd duidelijk. Soms heb je ook ongeschreven regels. Normen vaak ongeschreven regels.

Bijvoorbeeld 'u' zeggen tegen oudere mensen, de deur open houden voor iemand, je afval niet op straat gooien.

Dat zijn regels die nergens staan opgeschreven, maar waarvoor geldt: ‘dat doe je gewoon’. 

Opdracht: Loopbaanwaarden

Naast normen en waarden op privé vlak kun je ook spreken over loopbaanwaarden die jij belangrijk vindt in je toekomstige beroep.

Je krijgt zo een opdracht met als doel: 

Het helder krijgen wat voor jou belangrijke aspecten zijn in je toekomstige baan/opleiding. 

Met andere woorden: waar doe je het allemaal voor?

Waarden

Een waarde is iets wat een persoon of een groep belangrijk vindt in het leven, bijvoorbeeld vrijheid, gelijkheid of rechtvaardigheid.

Een waarde is iets dat belangrijk is, iets van ‘waarde’. Iets dat je wenselijk vindt, iets wat je na wilt streven. Een waarde is meestal één enkel woord.

Waarden kun je omschrijven als de idealen of overtuigingen van een groep mensen. Zaken die belangrijk worden gevonden en het nastreven waardig zijn. Vanuit waarden ontstaan gedragsregels (normen). Vandaar dat deze twee woorden zo vaak samen worden gebruikt.

Normen

Als je de waarde nastreeft dan gedraag je je op een bepaalde manier. Dat noemen we dan de norm. Een norm is een idee over wat normaal is of een regel over hoe je je moet gedragen, bijvoorbeeld eerlijk zijn tegen elkaar, iemand bedanken als diegene je helpt of achteraan in de rij aansluiten. 

Het zijn ongeschreven regels over hoe je je hoort te gedragen.

Er kunnen meerdere normen (gedragsregels) worden toegeschreven aan een bepaalde waarde.  

Voorbeeld beleefdheid -> 

1 . Als iemand je helpt met iets, bedank je die persoon. 

2. Als er oudere mensen in de trein instappen sta je voor diegene op. Enzovoort

Waarde = eerlijkheid -> Norm = niet liegen

Waarde = hulpvaardigheid -> Norm = anderen helpen

Waarde = vriendelijkheid -> Norm = aardig zijn

Opvattingen die mensen in de samenleving delen

Opvatting

Ik mag geheimen hebben. 
Ik hoef niet alles te zeggen wat ik denk of vind.

Iedereen mag zijn wie hij is.

Elk leven is evenveel waard. 

Waarde

Respect voor privacy

Tolerantie

Gelijkwaardigheid

Regel

Het is verboden om zonder toestemming iemands privé-mail of appberichten te bekijken.

Je pest een ander niet omdat hij anders is.

Iedereen heeft recht op gezondheidszorg.

Hoe komen regels tot stand?

Regels komen voort uit gemeenschappelijke waarden

Belangrijke Nederlandse waarden zijn:

Vrijheid                               Geloof, mening, levenstijl, zelfbeschikking

Gelijkwaardigheid           Gelijke behandeling, verbod op discriminatie 

Solidaritiet en werk        Elkaar helpen, bestaanzekerheid, werk

Bespreek de volgende vragen met je buurman/buurvrouw

Vergelijk de uitkomst van de waarden test met elkaar

• Welke waarden en normen hebben jullie hetzelfde en welke waarden en normen verschillen en waar komt dit vandaan?
• Welke waarden en normen heb je van thuis mee gekregen en vinden je ouders/ familie erg belangrijk? 
• Welke waarden en normen zijn juist in je vriendengroep belangrijk?

http://www.123test.nl/normen_en_waarden/

Omgaan met elkaar in een multicultureel land heeft natuurlijk ook alles te maken met normen en waarden. 

Benieuwd hoe jij in elkaar zit als het gaat over verschillende culturen. Doe de normen en waardentest !

http://www.123test.nl/normen_en_waarden/

Beleefdheid

Netheid

Veiligheid

Stiptheid

Eerlijkheid

Je hangt je tas niet aan de stoel.

Je hangt de jas aan de kapstok.

Je laat een ander uitpraten.

Je kijkt niet af tijdens een toets.

Je bent op tijd in het klaslokaal.

Wat helpt volgens jou het meest om mensen regels aan te leren?

straf

complimenten

een goed voorbeeld

uitleg over het idee achter de regel

Wie heeft of hebben jouw ideeën het meest gevormd, denk je?

mijn ouders/ verzorgers

mijn vrienden of partner

docenten of klasgenoten

de media

Denk je dat normen en waarden hetzelfde kunnen blijven?

Ja, dat denk ik wel

Sommige wel, sommige niet

Nee, dat verandert altijd