8.4. Hoe vrij ben jij?

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

8.4 Hoe vrij ben jij?

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de overheid voor vrijheid zorgt.
  
• Je kunt uitleggen hoe burgers voor vrijheid zorgen.
  
• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen mensen in de huidige samenleving.
  
• Je kunt uitleggen wat vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te maken hebben.

Herhaling

Een recht is

1. iets wat je moet
2. iets wat je mag

Een plicht is

1. Iets wat je mag
2. Iets wat je moet

Rechten

Plichten

Het recht om naar school te gaan

Recht op een uitkering - geld als je even geen werk hebt

Het recht op bescherming van je spullen

Het recht op bescherming van je vrijheid

Plicht om belasting te betalen

Leerplicht - je moet naar school

Plicht de politie te gehoorzamen - doen wat te politie zegt

Plicht om spullen van de ander niet kapot te maken of te stelen

Vrijheid van meningsuiting is een plicht

1. Ja
2. Nee

Dit ben je als je de wet overtreed

1. misdadiger
2. strafbaar feit
3. dader
4. misdaad

Dit is een hele ernstige overtreding

1. strafbaar feit
2. misdaad
3. misdrijf
4. dader

Rechter(s)

Advocaat

Verdachte

Officier van justitie

Welke omschrijving hoort bij het begrip

burger of civiel recht                      strafrecht

Hier gaat het over strafbare feiten
die mensen begaan.

Hier gaat het over alle regels in het Burgerlijk wetboek maar zijn er geen strafbare feiten

belasting betalen

stemmen voor de 

gemeenteraad

wachten met oversteken 

tot het licht groen is

uitkering aanvragen als 

je werkeloos bent

OSleep de woorden naar de juiste zin

Plicht

Plicht

Recht

Recht

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven hoe de overheid voor vrijheid zorgt.
  
• Je kunt uitleggen hoe burgers voor vrijheid zorgen.
  
• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen mensen in de huidige samenleving.
  
• Je kunt uitleggen wat vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te maken hebben.

Overheid

Overheid = regering en alle mensen die in dienst van de regering werken, zoals politieagenten en belastinginspecteurs.

Een belangrijke taak van de overheid is het beschermen van de grondrechten.

Er zijn twee soorten grondrechten.

Klassieke grondrechten en Sociale grondrechten

Klassieke grondrechten

Om mensen te beschermen, zijn er klassieke grondrechten. Daarbij horen het recht op vrijheid, gelijkheid en privacy.

Klassieke grondrechten zorgen ervoor dat de overheid iedereen eerlijk behandelt.

Sociale grondrechten

In sociale grondrechten staat hoe de overheid voor burgers moet zorgen. Daarin staat bijvoorbeeld dat mensen recht hebben op onderwijs en zorg en een inkomen als ze ziek, oud of werkeloos zijn.

Deze sociale grondrechten kosten veel geld. Daarom moeten mensen eerst zelf zorgen voor dingen die ze nodig hebben. Dat heet Participatie. 

Participatie

Participatie = meedoen/ zelf zorgen

. 

Bijvoorbeeld: als je ouders ziek zijn, hebben ze recht op hulp. Maar dat wil niet zeggen dat de overheid hier altijd voor moet zorgen. Misschien kun jij wel helpen bij de verzorging. Als dat echt niet lukt, dan helpt de overheid.

Wat is de overheid?

1. alleen ambtenaren
2. alleen politici
3. ambtenaren en politici samen
4. meneer Niederer

Wat is geen sociaal grondrecht, maar een klassiek grondrecht

1. recht op bewoonbaarheid
2. recht op bestaanszekerheid
3. recht op gezondheidszorg
4. vrijheid van meningsuiting

Wat is geen klassiek grondrecht maar een sociaal grondrecht?

1. vrijheid van meningsuiting
2. recht op woongelegenheid
3. vrijheid van godsdienst
4. vrijheid van onderwijs

Controle en vrijheid

De overheid controleert of mensen zich aan de regels houden. Maar mensen controleren ook elkaar. Ze letten op het gedrag van anderen. Dat heet sociale controle.

Controle en vrijheid

Individuele vrijheid is de vrijheid die je zelf hebt om te doen wat je wilt. Volledige individuele vrijheid heb je nooit: je hebt altijd met regels en met anderen te maken. 

Mensen die daar weinig of geen rekening mee houden, zijn asociaal.

Wat vindt je ervan als een buurvrouw je vraagt of je je fiets even wilt verplaatsen omdat hij in de weg staat?

prima, dat is toch logisch

ik zeg ja, en ik laat hem staan

ik zeg dat zij zich er niet mee moet bemoeien

je vriend(in) roddelt lelijk over een andere vriend(in)

je roddelt vrolijk mee

je zegt dat zij/hij daar mee op moet houden

je laat het en begint over een ander onderwerp

je vrienden zeggen dat jij een stom shirt aanhebt, dat dit shirt echt niet meer kan

ik trek mij er niks van aan, jammer dan....

ik zeg dat ik het niet zo fijn vind dat ze dit zeggen

ik trek het shirt niet meer aan naar school

nos.nl

www.nporadio1.nl

De boeren speelden "eigen rechter". Dat mag juist niet in een rechtsstaat. Naar welke instantie kunnen ze wel gaan.

1. strafrechter
2. burgerlijk rechter
3. bestuursrechter
4. ombudsman

Discriminatie?
De eigenaar van de H&M wijst een sollicitant voor "kassamedewerker" af omdat hij de Nederlandse taal niet beheerst

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij de Nederlandse taal niet beheerst

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij geen diploma's heeft

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij een katholiek is

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat zij een vrouw is

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij een witte man is

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij 16 jaar is

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij 63 jaar is

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat zij lesbisch is.

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat hij nog nooit les heeft gegeven.

geen discriminatie

wel discriminatie

Discriminatie?
De directeur van de Leystede wijst een sollicitant voor "leraar Nederlands" af omdat zij lid van de VVD is

geen discriminatie

wel discriminatie

Grondwet gelijke rechten. Zijn we nu gelijk?

Helaas....

Discriminatie:

migratie-achtergrond,

vrouwen (lager salaris)--> emancipatie

gehandicapten of

homoseksuelen. 

Mag je alles zeggen?

Je mag geen leugens over iemand verspreiden. 

Je mag ook geen discriminerende dingen schrijven of zeggen.

Bij de vrijheid van meningsuiting moet je nadenken over wat woorden en beelden met anderen kunnen doen. Daar moet je rekening mee houden.

Vrijheid van meningsuiting is een:

1. Klassiek grondrecht
2. Grondwet
3. Kiesrecht
4. Grondrecht

Wat is Emancipatie?

1. Het krijgen van gelijke kansen
2. Het krijgen van gelijke rechten
3. Het krijgen van gelijke kansen en rechten
4. Het eisen van gelijke kansen en rechten

Emancipatie

Sociale controle

Grondrecht

Participatie

Leerdoelen: wat weet je nu over:

• hoe de overheid voor vrijheid zorgt.
  
• hoe burgers voor vrijheid zorgen.
  
• welke verschillen er zijn tussen mensen in de huidige samenleving.
  
• wat vrijheid en verantwoordelijkheid met elkaar te maken hebben.