Gezondheid en voeding lessen 5 en 6

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Fase 2

Module: Gezondheid en voeding Les 5

Verwachtingen 

• Niet eten en drinken (uitzondering flessen) in de klas
• Toilet? Eerst vragen
• Telefoon weg stoppen
• Leermiddelen in orde 
• Beroepshouding correct
• Feedback over de lessen is altijd welkom

--> Zonder waarschuwing wordt je eruit gestuurd! Geen gemaar, geen excuus en geen discussie...

Programma

1. AWR
2. Lesdoelen
3. Theorie: 

• schijf van 5
• Voedingsstoffen en gewoonten
• Diëten/ kauw & slikproblemen

1. Verder met deel 3. Leefstijlprogramma; Eetschema
   
2. Afsluiten

Aanwezigheidsregistratie

Aanwezigheid zal door de docent geregistreerd worden. Aanwezigheid kan meerdere malen tijdens de les worden gedaan. Bij vroegtijdig verlaten van de les, zonder geldige reden, zal je op 'ongeoorloofd afwezig' staan.

Ben je te laat? Geef dit dan door aan het einde van de les aan de docent. Dit is jouw verantwoordelijkheid.

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

- Heb je basiskennis opgedaan over gezondheid eten volgens de schijf van vijf.

- Heb je basiskennis opgedaan met betrekking tot voedingsleer.

- Heb je basiskennis opgedaan met betrekking tot dieetleer.

Gezonde voeding: De schijf van vijf

Welke twee vakken uit de schijf van vijf zijn het grootst?

1. Groente & Fruit en dranken
2. Groente & fruit en Zuivel, ei en vlees
3. Groente & fruit en Brood/graan/aardappel
4. Zuivel, ei en vlees en Brood/graan/aardappel

Hoeveel groente en fruit heb je per dag nodig?

1. Groente: 250 gram
2. Groente: 200 gram
3. Fruit: 4 porties
4. Fruit: 2 porties

Voedingsstoffen zijn de bestandsdelen van voedingsmiddelen 

Functies van voedingsstoffen  

Voedingsstoffen zijn te verdelen in drie groepen:

• Energieleverende stoffen: koolhydraten en vetten;
  (zorgen dat je lichaam kan bewegen en lichaamsteperatuur kan regelen)
  
  
• Bouwstoffen: eiwitten;
  
• ( aanmaak/herstel van cellen, bijv spieren)
  
  
• Regulerende (of beschermende) stoffen: vitaminen en mineralen.
  (o.a voor verbetering van weerstand)

Voedingsbehoefte; datgene wat je nodig hebt aan voeding, je algemene dagelijkse hoeveelheid (ADH).

Voedingsbehoefte hangt o.a. af van

• Leeftijd
• Geslacht
• Lichamelijke activiteit
• Ziekte en behandeling
• Ondervoeding
• Gewenste inhaalgroei of gewichtstoename

Voedingsgewoonten; zijn meestal van kleins af aan meegegeven en heeft te maken met tradities.

Persoonlijk:

Vegetarisch

Veganistisch

Biologisch

Cultuur/religie:

Islam

Hindoeisme

Jodendom

Christendom

Katholicimse

Beinvloede factoren:

Psychologische factoren

Fysieke omgevingsfactoren

Sociaal-culturele factoren

Economische factoren

Maatschappelijke factoren

Kennisfactoren

Wat is het verschil tussen een vegetariër en een veganist?

Diëten: Een dieet is aanpassing in het voedingspatroon. Veel mensen doen een dieet uit gezondheidsoverweging.

Energiebeperkt dieet: minder calorieën eten (bij overgewicht).

Energieverrijkt dieet: (bij cliënten met kanker, eetstoornissen en ondervoeding).

Natriumbeperkt dieet: minder zout eten, dit dieet wordt voorgeschreven bij een hoge bloeddruk of bij problemen met hart en nieren.

Lactosevrij dieet: Melk en zuivel worden vervangen door een alternatief. (voor mensen met een allergie voor melksuiker).

Diëten

Een dieet is aanpassing in het voedingspatroon. Veel mensen doen een dieet uit gezondheidsoverweging.

Energiebeperkt dieet: minder calorieën eten (bij overgewicht).

Energieverrijkt dieet: (bij cliënten met kanker, eetstoornissen en ondervoeding)

Natriumbeperkt dieet: minder zout eten, dit dieet wordt voorgeschreven bij een hoge bloeddruk of bij problemen met hart en nieren.

Lactosevrij dieet: Melk en zuivel worden vervangen door een alternatief. (voor mensen met een allergie voor melksuiker)

Glutenvrij dieet: Voor mensen met een allergie voor tarwe, rogge, gerst en spelt.

Eiwitbeperkt (bij bijv. nierziekten) en eiwitrijk dieet: (bij bijv. ondervoeding).

PKU-dieet: Voor mensen met een stofwisselingsziekte waarbij het aminozuur fenylalanine niet of onvoldoende wordt afgebroken.

Cholesterolarm dieet: Voor mensen met overgewicht, erfelijke aanleg voor een verhoogd cholesterol, langzaam werkend schildklier en diabetes.

Onderzoeksdieet: Voorafgaande aan een medisch onderzoek om bijv een diagnose te stellen of het verloop van een ziekte in de gaten te houden.

Kauw en slik problematiek

Oorzaken van kauw en slikproblemen zijn verschillend.

Denk aan ziektes; Parkinson, kanker, ASL (spierziekten), gebitsproblemen en afnemende spiermassa.

Slikstoornis (dysfagie)

Slikstoornissen kunnen leiden tot minder eten & drinken, ongewenst gewichtsverlies en longontsteking. In ernstige gevallen kan sondevoeding nodig zijn.

Aan de slag met het eetschema! 

Maak een eetschema voor een week waarin staat aangegeven wat er van maandag tot zondag als ontbijt, lunch, avondeten en tussendoortjes gereserveerd wordt (zie format en voorbeeld in ITS Learning). Hou in het schema rekening met de schijf van 5 en ieders dieetwensen. Voeg een bijlage toe waarin je motiveert waarom dit eetschema een gezonde keuze is voor jullie gekozen doelgroep.

Het eetschema bestaat uit:

- Uitgewerkt eetschema van maandag tot zondag voor de gekozen doelgroep.

- Uitleg van het eetschema; Waarom past het eetschema bij de doelgroep en hoe 

  heb je rekening gehouden met de schijf van 5 en de dieetwensen.

Lesdoelen check

- Je hebt basiskennis over de schijf van 5.

- Je hebt basiskennis over voedingsstoffen, behoeften en       gewoonten.

- Je hebt basiskennis met betrekking tot diëten.

Huiswerk

Maak met je groepje af:

- Deel 2; Het verantwoordingsverslag.

- Deel 3; leefstijlprogramma, het product; Bewegingsactiviteit (volgens format) en het eetschema.

- Lees uit het boek; Methodisch begeleiden thema 16; ''Begeleiden bij voeding''. Thema 17; Stoornissen uit het boek; Mensen.

Afsluiting

BEDANKT voor je inzet tot zover!

Fase 2

Gezondheid en voeding Les 6

Verwachtingen

• Niet eten en drinken (uitzondering flessen) in de klas
• Toilet? Eerst vragen
• Telefoon weg stoppen
• Leermiddelen in orde 
• Beroepshouding correct

--> Zonder waarschuwing wordt je eruit gestuurd! Geen gemaar, geen excuus en geen discussie...

Aanwezigheidsregistratie

Aanwezigheid zal door de docent geregistreerd worden. Aanwezigheid kan meerdere malen tijdens de les worden gedaan. Bij vroegtijdig verlaten van de les, zonder geldige reden, zal je op 'ongeoorloofd afwezig' staan.

Ben je te laat? Geef dit dan door aan het einde van de les aan de docent. Dit is jouw verantwoordelijkheid.

Programma

1. AWR
2. Lesdoelen
3. Theorie: 

• Slaap en waakritme 
• Voedings- en eetstoornissen 

1. Verder met deel 3: Leefstijlprogramma; Eetschema
   
2. Afsluiten

Lesdoelen

• Heb je basiskennis over voedings- en eetstoornissen.
• Heb je basiskennis over slaap en waakritme stoornissen 

• Kun je een eetschema ontwikkelen voor een week (ontbijt-lunch-diner) en rekening gehouden met de schijf van 5 en ieders dieetwensen. 
  

Terugblikken

Voedingsstoffen zijn de bestandsdelen van voedingsmiddelen

1. Juist
2. Onjuist

Waar staat ADH voor?

1. Alle daagse hoeveelheid
2. Algemene dagelijkse hoeveelheid
3. Anti depressieve hulpmiddelen
4. Algemene dosis hulpmiddelen

Benoem minimaal 2 voedingsstoffen

Opdracht slaap- waakstoornissen

1. Boek: Mensen                    Thema 17, blz 391 t/m 397 
2.  Individuele opdracht; 15 minuten 
3. Klassikaal nabespreken 

Theorie voedings- en eetstoornissen

Welke voedings- en eetstoornissen ken je al? 

Pica 

Omschrijving	Eten van niet-eetbare zaken
Observatiepunten	Cliënt eet niet-eetbare objecten, spullen
Behandeling	Aanleren ander eetgedrag, veilige omgeving creëren
Verloop	Vaak chronisch bij ernstig verstandelijke beperking
Gevolgen	verstikking, vergiftiging, maag-darmproblemen, infecties

Ruminatiestoornis

Omschrijving	Voedsel vanuit de maag weer naar de mond terug laten stromen
Observatiepunten	Uitdrogingsverschijnselen, vermijden gezamenlijk eten, mond afdekken tijdens eten, groeiachterstanden
Behandeling	Alternatieven zoeken, stimulerende omgeving aanbieden, aanpakken onderliggende problemen
Verloop	Chronisch, of bij gedragsverandering oplosbaar
Gevolgen	Belemmering fysieke en cognitieve groei (baby), aantasting gebit vanwege maagzuur

Vermijdende of restrictieve voedselinnamestoornis

Omschrijving	Vermijden van, of niet geïnteresseerd zijn in, voedingsmiddelen
Observatiepunten	De cliënt weigert (veel) specifieke voedingsmiddelen te eten
Behandeling	Sondevoeding, voedingssupplementen, uitbreiden voedingspatroon
Verloop	Sommige cliënten houden eetproblemen
Gevolgen	Ondervoeding, gewichtsverlies, uitdroging, achterblijvende groei

Anorexia nervosa 

Omschrijving	Voor langere tijd te weinig eten uit angst om aan te komen
Observatiepunten	Zich na de maaltijd terugtrekken op het toilet, veel willen bewegen, vooral na de maaltijden, uitblijvende menstruatie
Behandeling	Psychische behandeling: oorzaken aanpakken, gezond eetpatroon ontwikkelen
Verloop	Terugval komt vaak voor
Gevolgen	Ernstige gezondheidsschade, soms met fatale afloop

Boulimia nervosa 

Omschrijving	Bang om aan te komen, maar wel een oncontroleerbare drang tot eten
Observatiepunten	Compensatiegedrag, eten hamsteren, eten stelen, snel eten, veel verschillende dieetpogingen
Behandeling	Psychische behandeling
Verloop	Terugval komt vaak voor
Gevolgen	Vermijden sociale aangelegenheden, lichamelijke problemen

Eetbuistoornis 

Omschrijving	Regelmatig terugkerende eetbuien
Observatiepunten	Eten hamsteren, eten stelen, snel eten
Behandeling	Eetbuien onder controle krijgen, gezond leren eten en bewegen
Verloop	Na aanpassing leefstijl oplosbaar
Gevolgen	Obesitas, ontevredenheid, schuldgevoelens

Tijd over?

Verder met deel 3: Leefstijlprogramma; Eetschema

Lesdoelen behaald?

• Heb je basiskennis over voedings- en eetstoornissen.
  
• Heb je basiskennis over slaap en waakritme stoornissen

• Kun je een eetschema ontwikkelen voor een week (ontbijt-lunch-diner) en rekening gehouden met de schijf van 5 en ieders dieetwensen.