8.5 De sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.5 De Sociale Kwestie

Kenmerkend aspecten:

• discussies over de sociale kwestie
  
• de opkomst van emancipatiebewegingen
  

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je uitleggen:

• over de slechte leef- en werkomstandigheden van arbeiders
• welke meningsverschillen er waren over de sociale kwestie
• hoe een begin werd gemaakt met de verzorgingsstaat

a Geef aan wat bedoeld werd met 'de sociale kwestie'.
b Beschrijf de 19e-eeuwse leefomstandigheden en de werkomstandigheden van de arbeiders in de westerse steden elk met twee voorbeelden.

Armoede werd in de 19e eeuw als een probleem gezien. Geef daarvoor een verklaring.

Geef telkens per politieke stroming aan wat aanhangers als oorzaak en oplossing van de sociale kwestie zagen:
- liberalen
- socialisten
- confessionelen
- linkse liberalen.

Gebruik bron 25 blz. 93 WB
Leg met brongegevens uit bij welke politieke stroming de opvatting van Smiles het beste paste.

a Geef een Nederlands en een Duits voorbeeld van sociale wetten waarmee begonnen werd aan de opbouw van een verzorgingsstaat.
b Noem nog twee ontwikkelingen die zorgden voor het kleiner worden van de sociale kwestie.

Gebruik bron 22 en 23 blz. 92 WB
Leg per bron uit dat hij past bij het kenmerkend aspect: discussies over de sociale kwestie.

Gebruik de tekst 'Toen en nu: armoede in Nederland', afbeelding 8.24 blz 104 TB en bron 24 blz 92 WB.
Toon op twee manieren aan dat armoede een relatief begrip is.

Leg uit dat deze afbeelding past bij beide kenmerkende aspecten van deze paragraaf.

(Piramide van het kapitalistische systeem, VS 1911)

Leg uit hoe boeken zoals van Dickens de discussies over de sociale kwestie hebben beïnvloed.

Gebruik bron 27 blz. 93 WB
Een uitspraak: Deze foto heeft de afschaffing van de kinderarbeid in de VS versneld.
(De foto komt uit een reeks, bedoeld om een eind te maken aan de kinderarbeid in de VS)
- Leg uit of de grafiek (bron 27) de uitspraak ondersteunt.

Leg uit waarom de voorgestelde maatregel bijdroeg aan het oplossen van de sociale kwestie.

(afbeelding van Amerikaanse vakbonden 1886)

Begrippen uit deze les:

economische crisis: lange tijd van economische achteruitgang en werkloosheid.

sociale kwestie: het probleem van de slechte leef- en werkomstandigheden van de arbeiders.

verzorgingsstaat: staat waarin de overheid zich inzet voor welvaart en welzijn (prettig leven) van zijn burgers
.

vakbonden: organisatie van werknemers.

sociale wet: wet die zwakkeren in de samenleving beschermt

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.