Hard werken en zuinig leven

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 3,4

Introduction

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het dagelijks leven in Nederland na de Tweede Wereldoorlog eruit zag.

Cultureel-mentale ontwikkelingen in 

Nederland na 1945

1. Hard werken en zuinig leven

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe het dagelijks leven in Nederland direct na de Tweede Wereldoorlog eruit zag.

Wat weet jij eigenlijk van
de Wederopbouw van Nederland?

Bevrijd!

• De schade van de oorlog was groot
• Het aantal slachtoffers was hoog, rond de 200.000
• De infrastructuur was vernield
• Veel machines waren door de Duitsers meegenomen
• Honderdduizenden mannen waren in Duitsland tewerkgesteld tijdens de oorlog

De schade na het bombardement van Rotterdam in mei 1940 was groot, maar tijdens de vijf jaren van de Duitse Bezetting was er nog niet veel gedaan om de stad op te bouwen.

Wederopbouw

vanaf 1945

De Wederopbouw lukt!

• Afspraken over lonen en prijzen: geleide loonpolitiek
  
• Harmoniemodel: samenwerken/de schouders eronder en niet zeuren!
• Eerste industrialisatie nota: kleine bedrijven gaan samenwerken ⇒ kosten lager ⇒ prijzen lager ⇒ export stijgt


• Hulp vanuit VS: Marshallplan
• Ontstaan van een verzorgingsstaat

Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:

• Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
• Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

Het gezin

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.
• De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen
• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam
• Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)
• Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Seks? Bah!

• Tot ver in de jaren 60 werd er bijna niet over seksualiteit gesproken
• Seks was bedoeld om kinderen te krijgen en 'bestond' niet buiten het huwelijk
• Er was weinig kennis over geboortebeperking
• Voorbehoedsmiddelen waren bijna niet te koop  
• Homoseksualiteit was taboe: het 'mocht niet', dus je trouwde maar gewoon met iemand van het andere geslacht.

De vrouw wordt door een agent aangesproken omdat zij 'te bloot' over straat loopt. Deze foto is uit 1960.

Begrippen uit deze les

• Wederopbouw
• geleide loonpolitiek
• harmoniemodel
• Eerste industrialisatie nota
• Marshallplan
• verzorgingsstaat
• verzuiling

Jaartallen uit deze les

• 1940-1945: Duitse Bezetting
• 1945: de Bevrijding
• 1945-1960: Wederopbouw

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen