Les 19 november - §4.3 Karel V

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Even voorstellen

                   §4.3 - Keizerlijke Karel

"De man met een rijk waar de zon nooit onderging."

Vanaf de 14e eeuw kwamen de Bourgondiërs aan de macht in de Nederlanden

 (Filips de Stoute, 1404)

De Bourgondische Nederlanden werden steeds groter door huwelijk, erfenis of koop. (1467, Filips de Goede)

Het Habsburgse Rijk

- Maria van Bourgondië trouwde in 1477 met Maximiliaan I van Oostenrijk, de keizer van het Habsburgse Rijk. 

- Maria en Maximiliaan hun zoon Filips de Schone trouwt met de Spaanse prinses (1496).

- Karel V neemt het stokje van zijn vader Filips over (1506). Hij wordt  heer der Nederlanden, koning van Spanje (1516) en keizer van het Heilige Roomse Rijk (1519) 

Bestuurlijke hervormingen van Karel V

Het rijk was veel te groot voor Karel V om zelf te besturen. In de Nederlanden stelde hij een landvoogdes aan: Margaretha van Oostenrijk. Zij is de plaatsvervanger van Karel.

Ook centraliseerde Karel de macht in de Nederlanden steeds meer. Minder macht bij losse gewesten, meer bij een centrale overheid.

Centralisatie

Hiervoor richtte Karel V in 1531 drie raden op die gezamenlijk de Collaterale Raden genoemd worden. De Collaterale Raden gaven de koning en de landvoogdes advies over diverse zaken:

De Geheime Raad, die adviseert over binnenlandse wetgeving.

De Raad van State, die adviseert over buitenlandse bestuurlijke zaken en oorlogsvraagstukken.

De Raad van Financiën, die adviseert over de financiën van de Habsburgse gewesten.

De gewesten waren niet heel blij met de centralisatiepolitiek...

Maak:

§4.3: opdrachten 1 & 2

Naast zijn streven naar centralisatie voerde Karel V een strikte geloofspolitiek, aangezien ook in de Nederlanden de ideeën van Luther inmiddels waren doorgedrongen...

Waar had Luther allemaal kritiek op?

Luther:

Gelovigen hadden zelf invloed op hun bestemming na de dood

Bisschoppen leiden de kerk ipv een paus

Gelovigen moeten de koning/staat gehoorzamen

Calvijn:

Voor je geboorte had God alles al bepaald.

De kerk moet geleid worden door gelovigen zelf

De koning/staat heeft geen invloed in de kerk 

Sober leven,  de bijbel als kern van de kerk

Bloedplakkaten 

Als reactie op het groeiende protestantisme in zijn rijk, stelde Karel V in 1550 het bloedplakkaat in. Hierin stond dat ketters (andersgelovigen) vervolgd werden door de inquisitie.

De vervolgingen gebeurde in het openbaar om iedereen te waarschuwen.

Het einde van Karel V

De hardheid van Karel V zorgt voor veel onrust en verzet binnen zijn rijk. Uiteindelijk wordt Karel V gedwongen de godsdienstvrede van Augsburg te tekenen in 1555. Vanaf nu bepaalde elke vorst zelf het geloof van zijn onderdanen.

Karel trad af en gaf het stokje door aan zijn zoon Filips II

 §4.3 -opdracht 8 in duo's.

Klaar? Maak opdrachten 3 t/m 7.

Bespreken opdracht 8