regeling en waarneming

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

regeling en waarneming

legenda

dik gedrukte woorden zijn belangrijke begrippen.

onderstreepte woorden of zinnen zijn links klik hierop voor extra uitleg.

milleu

het bloed en het weefselvloeistof vormt samen het interne milleu van een dier.

alles daarom heen is het externe milleu.

homeostase betekent het stabiel houden van het interne milleu. 

gebeurt dit niet zal het dier komen te overlijden

homeostase

het stabiel houden van het interne milleu gebeurt doormiddel van regelsystemen. hierbij moet energie en stoffen worden aangevoerd en afgevoerd.

een sensor meet een waarde->deze geeft positive feedback aan het controlecentrum (controleerd de waarde)-> het controlecentrum geeft positive feedback aan de effector (deze zal een hormoon aanmaken of een reactie starten)-> effect vind plaats en geen negatieve feedback aan de sensor (waarde veranderd)

hypothalamus

de hypothalamus is de belangrijkste controlecentrum. deze voert de hypofyse aan (hoofdhormoonklier).

hypofyse regelt: de schildklier, de bijnier, testes(teelballen) en ovaria( eierstokken)

het velengde merg (hersenstam) regelt: ademhaling, hartslag en spijsvertering.

het ortosympatische zenuwstelsel kan dit juist veranderen.

denk hierbij aan een verscnelde of vertraagde ademhaling en hartslag en een verlaagde spijsvertering.

adreline heeft het zelfde effect.

hypofyse

de hypothalamus geeft neurotsiche eiwitten af dit zorgt voor aanmaak van hormonen in de hypofyse.

achterkwab maakt ADH aan

voorkwab maakt TSH, ACHT, FH EN LH aan maar ook groeihormoon.

TSH=schildklierhormoon

ACHT=bijnierhormoon

FH= follikel groeiend hormoon (ei "rijping")

LH=gele lichaam hormoon

links extra uitleg ( klik op de zin)

uitleg homeostase

uitleg tempratuur regeling mens

uitleg video homeostase nederlands 5 min

uitleg video examenstof homeostase nederlands 6 min

uitleg video ADH engels 3 min

uitleg video schildklierhomoon nederlands 4 min

uitleg video bloedsuiker nederlands 4 min

links extra uitleg ( klik op de zin)

uitleg video zenuwstelsel neuronen nederlands 10 min

waterregeling. 

ADH komt in het bloed via de achterkwab van de hypofyse.

ADH regelt de osmotische waarde van het bloed.

ADH wordt pas gemaakt na een seintje van de osmotische receptoren (ontvangers/verwerkers) en de bloeddruk receptoren in de hypotalumus.

hoe werkt ADH?

thyroxine

thyroxine regelt de stofwisseling in de cellen. mensen met teveel thyroxine worden mager.

skelet ontwikkeling van een kind wordt ook gestimuleerd door thyroxine.

hypothalamus krijgt negative feedback van het verteringsstelsel. -> maakt TRH aan.

TRH komt voor de voorkwab hypofyse en gaat TSH maken .

TSH  komt bij de schildklier en maakt Thyrooxine aan. dit versneld verbranding, bloeddruk en ontwikkeling.

bloedsuiker

glycogeen: lever zet glucose om in glycogeen (dit is beter verhoogt osmotische waarde in cellen niet).

glucose: suiker verbinding. dit bepaald de bloedsuiker in je lichaam.

de alvleesklier maakt insuline aan dit gebeurt in de eilandjes van langerhans. maar maakt ook glucagon aan.

insuline:  verlaagd de bloedsuikerspiegel. insuline werkt als een sleutel op een cel. ze openen de toegang voor glucose in de cellen (dit is nodig voor verbranding).

glugacon: verhogen bloedsuiker. glugacon zet glycogeen wat opgeslagen ligt in de levercellen om tot glucose.

bloedsuiker

ogen.

op het netvlies van het ogen liggen speciale receptoren: kegels en staafjes.

kegels: zien kleur.

staafjes: zorgen voor zicht in het donker en licht.

bijziend

dichtbij scherp zien.

verweg onscherp.

oogbol te lang.

oplossing: holle lens (-)

verziend

dichtbij onscherp zien

verweg scherp zien.

oogbol te kort of moeite met bol worden lens (ouderdom)

oplossing: bolle lens (+)

zenuwcel

prikkel (signaal) komt binnen bij de dendriet. deze loopt via de soma naar de axon. via de axon einde wordt hij met synapsen verplaats naar de volgende zenuwcel.

de hersenen