12.5 Reageren met behulp van hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

12.5 Reageren met behulp van hormonen

Planning

Volgende les: start H13 Zenuwstelsel

Vrijdag (18/02): inlv. Verslag Amylase (1x)

Dinsdag 8 maart (na vakantie): SO H12 (1x)

Deze les:

- Toetsinzage

- Korte voorkennis check!

- Uitleg 12.5 + maken opdrachten

- Bespreken opdr. 12.4 en 12.5

- Afronden verslag Amylase

Leerdoelen:

• reactie op kou (bron 18)

• reactie op watertekort (bron 19)
• reactie op energietekort (bron 20)
• reactie op zuurstoftekort (bron 21)

Welke hormonen horen bij welke klier?

Groeihormoon

Schildklierhormoon

Adrenaline

Insuline

Glucagon

Testosteron

Oestrogeen

De hypothalamus produceert...
(blauwe pijl)

1. Releasing hormonen (RH)
2. Inhibiting hormonen (IH)
3. Zowel RH als IH
4. Geen van beide

Hoe noemen we het fenomeen dat een hormoon zijn eigen aanmaak remt?

Waardoor reageren alleen doelwitcellen op hormonen, en niet alle andere cellen ook?

de reactie op kou

zie je in de TSH-regelkring

(bron 18)

Door kou/psychische belasting/fysieke belasting wordt hypothalamus gestimuleerd en TRH afgegeven.

Hypofyse geeft TSH af --> schildklier maakt T4 en T3 aan (T4 moet omgezet worden in T3 door lever)

T3 bindt aan receptor waardoor glucose- en vetverbranding gestimuleerd wordt.

Hierdoor stijgt de kerntemperatuur.

Reactie op kou

Door een toename van de concentratie T3 geeft de hypothalamus minder TRH af.

Hierdoor wordt er minder TSH en dus minder T3 en T4 afgegeven.

T3 remt dus zijn eigen productie.

De hypothalamus geeft ook minder TRH af door de verhoging van de kerntemperatuur.

Negatieve terugkoppeling

Dorst?

Reactie op watertekort

(RAAS)

Aldosteron + ADH -> Resorptie Na⁺ en water

Renine + ADH-> stijging bloeddruk via hart + bloedvaten

Watertekort leidt tot:

stijging OW --> dorst + ADH

Lage bloeddruk --> Renine

Renine -> 3 hormonen

-> ADH + Aldosteron

osmoreceptoren in hypothalamus

Zelf aan de slag

- Lezen blz. 147 (in stilte!)

- Maken 12.5 opdr. 1 t/m 7

- Nakijken 12.4 (HW) en 12.5

Welke opdrachten bespreken?

Klaar? Neem begrippen + leerdoelen H12 door, ken je alles al?

Opdracht 2

Bij een watertekort registreren de ….. in de hypothalamus een daling in de bloeddruk. Signalen gaan naar de ….. die via de ….. ADH afgeeft. In het bloed komt ook een tweede hormoon, …. Beide hormonen laten de bloedvaten samentrekken. Het hormoon .... doet dit ook

Opdracht 2 (antwoord)

Bij een watertekort registreren de osmoreceptoren in de hypothalamus een daling in de bloeddruk. Signalen gaan naar de hypothalamus die via de hypofyse ADH afgeeft. In het bloed komt ook een tweede hormoon, angiotensine II. Beide hormonen laten de bloedvaten samentrekken. Het hormoon renine doet dit ook

Afronden verslag Amylase

- Nog vragen? Stel ze nu!