paragraaf 4.1 Woonplaats en werkplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4: Steden en Staten 

1000-1500, Middeleeuwen

Paragraaf 4.1

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

Introductie Steden en Staten

Tijd van Steden en Staten

Leerdoel

In deze paragraaf leer je: 

• hoe in Europa weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond
• hoe de economie zich ontwikkelde
• hoe ambachtslieden samenwerkten
• hoe handelssteden samenwerkten

KA:  de opkomst van handel en het ontstaan van steden

Late Middeleeuwen

• Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

• Het is 'veiliger' en 'rustiger'
• Er komt meer handel
• Geld komt weer terug
• Bevolking groeit

• Er ontstaan steden

• Macht van de steden neemt toe
• De adel krijgt (soms) minder macht

Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen

Nieuwe landbouwtechnieken

• Gebruikten nieuwe ploegen.
• Mengden mest beter
• Gevolg: Productie van Voedsel groeit meer. 

Geschiedenis

Uitleg 4.1

Oorzaak en gevolg 

• Oorzaak: Jan heeft goed geleerd
• Gevolg: Hij heeft een goed cijfer gehaald

• Oorzaak: Jan heeft te veel snoep gegeten
• Gevolg: Hij heeft buikpijn

Eenvoudige voorbeelden; máár zo werkt het in de geschiedenis ook - we oefenen zo verder met de lesstof van 4.1

Wanneer de ene gebeurtenis tot de andere leidt

GEVOLG

Waardoor het gebeurt

Wat er gebeurt

OORZAAK

Geschiedenis
Uitleg 4.1

Stad en Platteland

Er werden betere en nieuwe ploegen gebruikt om het land te bewerken =

Hierdoor groeide er minder onkruid en mengde het mest beter met de grond =

De productie van voedsel neemt toe =

Oorzaak

Oorzaak

Gevolg

Geschiedenis
Uitleg 4.1

Stad en Platteland

De domeinen in de middeleeuwen werden uitgebreid =

Moerasgebied werd omgevormd tot landbouwgrond. = 

Doordat de landbouwgrond groter is werd er meer voedsel geproduceerd =

Oorzaak

Oorzaak

Gevolg

Geld

Door de groei van de handel gingen mensen gebruik maken van geld. 

Geschiedenis
Uitleg 4.1

Stad en Platteland

Boeren gingen hun spullen verkopen op markten =

Hierdoor groeide de handel = 

Handelaren en ambachtslieden gingen dichtbij een markt wonen = 

Sommige marktplaatsen groeiden uiteindelijk uit tot steden =

Oorzaak

Oorzaak

Gevolg

Gevolg

Kaart waarop alle Hanze-steden te zien zijn. De steden van de Hanze lagen vooral in Duitsland. Hier in Nederland waren onder andere de IJsselsteden Kampen en Deventer lid van de Hanze. 

Handelaren van Hanzesteden hadden allerlei voordeeltjes als ze handelden in elkaars steden. Ze betaalden bijvoorbeeld minder tol en belasting. 

Handel

Om de internationale handel te bevorderen werd de Hanze opgericht. 

De Hanze: Een verbond tussen steden aan de Noordzee en Oostzee. 

Zij vroegen elkaar geen Tol. (Belasting voor het gebruik van wegen, rivieren of bruggen.)

Van kasteel tot stad

Een kasteel kon zo een dorp worden. En als er veel marktlui kwamen wonden, kon het een stad worden. Er was wel een probleem: de kasteelmuren. Die zorgden ervoor dat iedereen in kleine huizen woonden rondom het kasteel woonden.

Een oplossing was om extra muren te maken: stadsmuren met een stadspoort.

Maken

Basis:

opdracht 1 t/m 10 

blz: 8 t/m 11

Maken 

Kader:

opdracht 1 t/m 6 

blz: 62 + 63