Les 3: Stijd tegen water door eeuwen heen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Strijd tegen water

Huiswerkcontrole

Maak oefeningen in 1.2
opdrachten 5, 8 en 9

Maak kennis met par.1.3 door oefening 1 op pagina 45 te maken (videovraag)

Landschappen in NL 

löss

zeeklei

zand

duinen

rivierklei

veen

Wat is het verval tussen de bron van de Vorderrhein en de Bodensee in figuur 1.24? Schrijf ook de berekening op.

Wat is het verhang tussen de bron van de Vorderrhein en de Bodensee in figuur 1.24? Schrijf ook de berekening op.

Hoe noem je het deel van de Rijn tussen de bron en de Bodensee?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

Hoe kun je met het lengteprofiel de middenloop van de Rijn onderscheiden van de benedenloop?

5d. Leg uit waarom er in de Rijn stroomopwaarts van Karlsruhe zoveel stuwen zijn gebouwd.

6a. Waarom zijn de Bovenmaas, de Grensmaas en de Plassenmaas niet bedijkt?

8a. Wat is het gemiddelde debiet van de Rijn bij Lobith?

1. 209,000 m³/s
2. 2,830 m³/s
3. 2.200 m3/s
4. 22,830 m³/s

8b. Geef aan
- wat het debiet van de Rijn bij Lobith was op 30 januari 1995;
- hoe je zo’n plotseling hoog debiet van een rivier noemt.

8f. Beredeneer in vijf stappen hoe de piekafvoer van eind januari 1995 kon ontstaan.

9a. Welke begrip past bij de beschrijving?
"gaat over de afvoer van een rivier op een bepaald moment op een bepaalde plaats"

1. verval
2. debiet
3. verhang
4. regiem

9c. In de grafieken in figuur 1.27 en 1.28 is een groot verschil te zien in het verloop van de lijn van de maximumafvoer en de minimumafvoer.

Strijd tegen water

      Lesdoel

Hoe heeft het menselijk handelen invloed op de kust in Nederland?

Wat zijn kenmerken van een dwarsprofiel van een rivier in Nederland?

Hoe heeft het menselijke handelen invloed op het regiem van een rivier?

Hoe heeft het menselijke handelen invloed op water in het landschap en op waterkwaliteit?

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

40 000 jaar geleden

eerste mensen in Nederland

500 A.D:  Bij de kust - vruchtbaar, maar kan overstromen = terpen

1000 A.D. Wegen tussen huizen = dijken (muurtje)

1300 A.D. Dijkring - een dijk om een gebied heen

Binnen dijkring ligt een polder

Polder - gebied waar de 

waterstand kunstmatig wordt 

beheerd.

Dijkringen in Nederland

1700 A.D - droogmakerijen

- opgedroogde meer

droogmakkerij

gemaal

veenpolder

zee

dijkring

Korte geschiedenis XX eeuw

Overstroming midden-Nederland 1916

Aanleiding bouw afsluitdijk

Watersnoodramp 1953

Oprichting Deltacommissie

(Bijna)overstromingen rivieren 1995

Oprichting Ruimte voor de Rivier

Bewustwording  (klimaat)verandering 2007

Oprichting Tweede Deltacommissie

1916 Storm => Afsluitdijk 

=> Ijsselmeer

Ontstaan polders:

- Flevoland

- Noordoost

- Wieringermeer

1953 Watersnoodramp 

=> Deltawerken

De waterkeringen en stuwen

1995 Overstroming

=> Ruimte voor de Rivier

Waterkeringen

- alle structuren om oppervlaktewater tegen te houden.

Primaire waterkeringen = waterkeringen die ons beschermen tegen het water van de Noordzee, Waddenzee, de grote rivieren, het IJsselmeer en het Markermeer. 

De waterschappen

- regionale overheidsinstantie 

- regelen de waterhuishouding

- beheer, bescherming en onderhoud van dijken en duinen

- beheersing grondwaterpeil en waterkwaliteit

- doet soms ook het onderhoud van vaar- en landwegen

     Kleine afsluiting

terpen/wierden

dijk

djikring

molen

gemal

droogmakkerij

Deltawerken

Afsluitdijk

Ruimte voor de rivier

watershappen

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Zelf aan de slag

Lees paragraaf 1.3 
opdrachten 2, 3, 4 en 5 op blz. 45-46

Vragen tijdens de video: 

1. In welke dijkring wonen wij?

2. Hoe groot is het deel van Nederland dat kan overstromen?

3. Welke maatregelen nemen we om onszelf te beschermen?

4. Hoe heet de langste dijk ter wereld?

5. Hoe noemen ze Deltawerken?

6. Hoeveel geld gaat er naar bescherming tegen de overstroming?

7. Waar zit een zwakke schakel in de dijken?

     Grote afsluiting

Hoe heeft het menselijk handelen invloed op de kust in Nederland?
Wat zijn kenmerken van een dwarsprofiel van een rivier in Nederland?
Hoe heeft het menselijke handelen invloed op het regiem van een rivier?
Hoe heeft het menselijke handelen invloed op water in het landschap en op waterkwaliteit?

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

retrieval practice

https://quizlet.com/nl/744072910/vwo-5-wonen-in-nederland-flash-cards/?i=1fo1jg&x=1jqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com