V4 - T3 : BS 5 Ontstaan van soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

B7

Ontstaan van soorten

Leerdoel B7

• Je kunt manieren van reproductieve isolatie beschrijven
  

    - door geografische verschillen
    - door verschil in gedrag

• Je kunt aan de hand van het eilandbiogeografiemodel de eilandtheorie uitleggen

q is dus 0,3. Hoeveel van de (100) muizen zijn homozygoot voor het kortharige allel (H)

1. p = 0,7 dus 70% van 100 is 70 muizen
2. homozygoot is p2 dus 0,7 x 0,7 = 0,49 is dus 49 muizen

In een populatie van 100 vogels is de allelfrequentie voor het recessieve allel voor witte vleugels 0,4.

Hoeveel vogels in die populatie hebben witte vleugels?

1. 16
2. 8
3. 4
4. 32

aa = q² = 0,4² = 0,16 x 100 = 16     

In een populatie komen 15 gele en 35 blauwe vogels voor.

Wat is de allelfrequentie van allel A?

1. 0,2
2. 0,35
3. 0,4
4. 0,45

AA = 25 individuen = 50 allelen A

Aa = 10 individuen = 10 allelen A

is samen 60 van de 100 allelen = 0,6

In een populatie komen 15 gele en 35 blauwe vogels voor.

10 blauwe vogels zijn heterozygoot.

Wat is de allelfrequentie van allel A?

^q2= 15/50= 0.3 

q=√0.3 = 0.5478

p+q=1  dus 1-0.5478= 0.452

Dus allel A is 0.45

In een populatie komen 6 witte en 10 rode bloemen voor. Rood is dominant.
Wat is de allelfrequentie van allel A?

1. 0,44
2. 0,54
3. 0,39
4. 0,46

A = 20 allelen van de rode bloemen + 34 allelen van de roze bloemen = 54

Dan 54/100 = 0,54

In een populatie komen 6 witte en 10 rode bloemen voor. Rood is dominant.

Wat is de allelfrequentie van allel A?

^q2= 6/16= 0.375

q=√0.375 = 0.6124

p+q=1  dus 1-0.6124= 0.3876

Dus allel A is 0.39

Reproductieve isolatie

Belangrijk bij ontstaan nieuwe soorten

• Geografische isolatie (allopathisch)
• Verschillen in gedrag (sympatische soortvorming)
  
• Tijd (sympatische soortvorming)
  

Ontstaan van soorten

• Voor het ontstaan van nieuwe soorten, moet langere tijd geen uitwisseling van genen zijn: reproductieve isolatie

• Vindt in één populatie een mutatie plaats, dan komt die niet in de andere populatie. Na een tijdje zijn ze zó verschillend, dat het twee soorten zijn geworden.

• Reproductieve isolatie kan plaatsvinden door geografische isolatie (bv. een bergketen) --> allopatrische soortvorming

Polyploïdie

• vergroot opbrengst gewassen

Gebruik colchicine: spoelfiguur wordt afgebroken

hierdoor polyploïdie: veelvoud van het aantal chromosomen

4n

2n

Polyploïdie

Ontstaan nieuwe soorten

- reproductieve isolatie 

- Variatie

-Selectie

-Voortplanting

Eilandtheorie

allopathisch:

ander vaderland

Eilandtheorie

Grootte van het eiland beïnvloedt de snelheid van uitsterven:

- Klein eiland: veel concurrentie -> soorten sterven sneller uit.

- Groot eiland: minder concurrentie -> soorten sterven minder snel uit.

Groene lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

Afstand van het eiland tot het vaste land (bron van migratie)

- Dichtbij: veel migratie 

- Ver weg: weinig migratie 

Meer bij groot eiland dan bij klein eiland door meer beschikbare niches!

Rode lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

Dynamisch evenwicht: het punt waarop de immigratie gelijk is aan de snelheid van uitsterven.

De biodiversiteit blijft gelijk.

Er verdwijnen wel soorten en die worden vervangen door nieuwe.

Eilandtheorie 93c

De eilandtheorie voorspelt de grootte van de biodiversiteit van geïsoleerde gebieden, zoals eilanden, bergtoppen, meren en bossen.

Eilandtheorie

Eilandtheorie 93c

Hoe kleiner het eiland, hoe minder immigratie en hoe groter kans op extinctie

Hoe groter afstand tot vaste land, hoe lager immigratie en hoe grote de extinctie

Eilandtheorie op de Wadden

Welke Waddeneiland heeft de grootste biodiversiteit? 

Verklaar met de eilandtheorie van BINAS 93C.

A     Texel

B     Ameland

C     Terschelling

93C

Samenvatting Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten op eilanden zag Darwin een wetmatigheid: 

- hoe groter het eiland, hoe meer soorten. 

- hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

De eilandtheorie beschrijft dus de biodiversiteit in relatie tot de grootte van een eiland (of een ander geïsoleerd ecosysteem) en de afstand tot het vaste land (of tot andere ecosystemen).

Zijn er vragen?

Zijn er vragen?

Zet de eiland vormen op volgorde van hoeveelheid soorten die er kunnen voorkomen van minste naar meeste soorten.

1 (minste soorten)

2

3

4 (meeste soorten)

klein eiland ver weg

groot eiland ver weg

groot eiland dichtbij

klein eiland dichtbij

Bij welke eiland komen de meeste soorten voor?

1. klein eiland, dichtbij
2. klein eiland ver weg
3. groot eiland, dichtbij
4. groot eiland, ver weg

Selectiedruk is het hoogste door... (kies het beste antwoord)

1. het organisme
2. het ecosysteem
3. de levensgemeenschap
4. de populatie

Maak opdracht 67 t/m 80

- klaar: maak test jezelf