Thema 4 Evolutie B5 Ontstaan van soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

B5

Ontstaan van soorten

Leerdoel B5

4.5.1 Je kunt manieren van reproductieve isolatie uitleggen.
    - door geografische verschillen
    - door verschil in gedrag

• Je kunt aan de hand van het eilandtheorie de eilandtheorie uitleggen

Ontstaan van soorten

• Voor het ontstaan van nieuwe soorten, moet langere tijd geen uitwisseling van genen zijn: reproductieve isolatie

• Vindt in één populatie een mutatie plaats, dan komt die niet in de andere populatie. Na een tijdje zijn ze zó verschillend, dat het twee soorten zijn geworden.

• Reproductieve isolatie kan plaatsvinden door geografische isolatie (bv. een bergketen) --> allopatrische soortvorming

Eilandtheorie

In het voorkomen van het aantal soorten op eilanden zag Darwin een wetmatigheid: 

- hoe groter het eiland, hoe meer soorten. 

- hoe verder van het vaste land, hoe minder soorten.

Na verloop van tijd ontstaat een evenwicht tussen immigratie en uitsterven.

De eilandtheorie beschrijft dus de biodiversiteit in relatie tot de grootte van een eiland (of een ander geïsoleerd ecosysteem) en de afstand tot het vaste land (of tot andere ecosystemen).

Eilandtheorie

Grootte van het eiland beïnvloedt de snelheid van uitsterven:

- Klein eiland: veel concurrentie -> soorten sterven sneller uit.

- Groot eiland: minder concurrentie -> soorten sterven minder snel uit.

Groene lijnen in de grafiek.

                                                  

                                                                                 Binas 93C

Eilandtheorie

Afstand van het eiland tot het vaste land (bron van migratie)

- Dichtbij: veel migratie 

- Ver weg: weinig migratie 

Meer bij groot eiland dan bij klein eiland door meer beschikbare niches!

Rode lijnen in de grafiek.

Eilandtheorie

• Dynamisch evenwicht: het punt waarop de immigratie gelijk is aan de snelheid van uitsterven.

• De biodiversiteit blijft gelijk.

• Er verdwijnen wel soorten en die worden vervangen door nieuwe.

Eilandtheorie

De eilandtheorie voorspelt dus de grootte van de biodiversiteit van geïsoleerde gebieden, zoals eilanden, bergtoppen, meren en bossen.

Binas 93C

Eilandtheorie op de Wadden

Welke Waddeneiland heeft de grootste biodiversiteit? 

Waar meer soorten vanuit Den Helder? 

Verklaar met de eilandtheorie van BINAS 93C.

A     Texel

B     Ameland

C     Terschelling

Maak opdracht 67 t/m 70

Sympatrische soortvorming

• Een andere oorzaak kan zijn verschillen in gedrag: de organismen begrijpen elkaar niet (meer). Dit zien we bijvoorbeeld bij blatsgedrag. Dit is soortspecifiek.
• Oorzaak kan ook verschil in voortplantingsactiviteit zijn. Paringstijd verschilt bijvoorbeeld bij soorten bananenvliegjes.
• 
  
• Of door polyploïdie: een meervoud van het diploïde aantal chromosomen in een (deel van een) organisme. Polyploïdie ontstaat door fout tijdens de mitose

Maak opdracht 93 t/m 101

Lees daarna de context 'Evolutie in een meer' en 

maak opdracht 102

Check je leerdoelen met de Flitskaarten en Test Jezelf en 

vink alles af in Magister.learn

Volgende 2 weken een Merry Christmas and Happy New Year

Meer uitleg nodig over eilandtheorie of ontstaan van soorten?

Neem nog één van de volgende uitlegvideo's door...