5.1 3 K

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k, g, vwo
• Leerjaar 3

Wat gaan we vandaag doen?

korte herhaling	05 min
Voorkennis ophalen	10 min
Uitleg rendement	05 min
Oefenen met rendement	10 min
Maken opdracht 18 t/m 27	15 min
Bespreken opdrachten	05 min

te doen vandaag:

1: Korte herhaling deel 5.1

2: uitleg rendement.

5.1 Energievoorziening

* door een conversiele energiecentrale 

nadelen: gebruikt fossiele brandstoffen en er komen broeikasgassen vrij.

* duurzame energie :

zonnepanelen : geen zon geen energie, duur in aanschaf

windmolens: horizonvervuiling, geen wind geen energie, kunnen kapot gaan.

waterkracht centrales: er zijn er maar 4 in Nederland.

Zonnepanelen

De windturbine

bewegingsenergie -> elektrische energie

Binnen in een windmolen zit een generator. 

Kernenergie

Voordelen: geen luchtvervuiling

Nadelen: gevaarlijk afval, gevaarlijk om mee te werken. 

In Nederland maken we vooral gebruik van....

1. Waterenergie
2. Zonne energie
3. Windenergie
4. Kernenergie

Energietransport

bij centrale wordt in een generator elektriciteit opgewekt deze zit vast aan een turbine. Hier wordt de bewegingsenergie omgezet in elektriciteit. Deze verlaat via dikke kabels de centrale. De spanning wordt hier op 320 kV gebracht en dmv transformatoren wordt de spanning veranderd.

Energieverlies

• Als stroom door een kabel gaat, wordt de kabel warm.

          

 

• Voor de minste energieverlies moet de stroom met een zo hoog mogelijke spanning worden vervoerd worden.

ENERGIEVERLIES

minder energie over voor de eindgebruikers

Elektriciteitcentrale

Transformators

380kV

10kV

230 V

Transformatoren zijn overal!

Verbruik van energie

Energielabel

Energielabels maken het je makkelijk om te kiezen, want ze laten in één oogopslag zien welke apparaten, auto's en woningen zuinig omgaan met energie. 

Het energielabel is verplicht gesteld door de EU

Aan de slag

• Wat? Maak paragraaf 5.1 opdracht 8 t/m 12 + 14, 15, 17
• Hoe? In je groep
• Tijd? 15 minuten
• Klaar? Maak 5.1 opdracht 13 en 16
• Ook daarmee klaar? Lees de rest van 5.1 door en maak de paragraaf af

Rendement

Niet alle energie wordt nuttig gebruikt. Door het percentage nuttige energie te berekenen, kun je het rendement vinden. 

Energie-stroomdiagrammen

Rendement

Wanneer je moet rekenen met rendement, maak een schetsje.

Bij de verbranding van een bepaalde hoeveelheid benzine, komt in een automotor 500 kJ aan warmte vrij. Hiermee kan 200 kJ bewegingsenergie worden gemaakt. Wat is rendement van deze auto?

1. 500 / 200 -> 2,5 %
2. 200 / 500 -> 0,40 %
3. 500 / 200 -> 25%
4. 200 / 500 -> 40%

Een gloeilamp levert 20J aan warmte. Het rendement is 30%. Hoeveel energie wordt verbruikt?

1. 20 x 0,30 --> 6,0 J
2. 20 / 0,30 --> 67 J
3. 20 x 0,70 --> 14 J
4. 20 / 0,70 --> 29 J

Rendement

Papa heeft voor Vaderdag een nieuw koffiezetapparaat

gekocht. Op de verpakking staat dat het vermogen 1200 W is.

Bij het koffie zetten wordt 200 W aan nuttig vermogen gebruikt.

Wat is het rendement?

Wat hebben we geleerd?

• Hoe wordt elektrische energie opgewekt bij een elektriciteitcentrale?

• Hoe je uitrekent hoe effectief 

een elektrisch apparaat werkt

• Wat doet een transformator?

Fossiele brandstoffen

Voordelen: makkelijk te vervoeren en verbranden. 

Nadelen: versterkt het broeikaseffect, geeft luchtvervuiling, raakt op. 

Hoe noemen we de energie die in een batterij zit?

1. Elektrische energie
2. Zonne energie
3. Bewegingsenergie
4. Chemische energie

Lesdoel:

Aan het eind van de les kun je:

• Beschrijven wat energie is
• Beschrijven wat groene stroom is
• Beschrijven wat duurzame energiebronnen zijn
• Beschrijven wat rendement  is