Grammatica - onderwerp en persoonsvorm zinsdelen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Wat gaan we leren/oefenen?

Zinnen ontleden
Onderwerp en persoonsvorm
woordvolgorde in een zin

Zinsdelen

Zinnen bestaan uit zinsdelen. Dit is wat anders dan zinnen opdelen in woorden (woordsoorten als zelfstandig naamwoord, lidwoord etc.) Een zinsdeel is een eenheid binnen een zin met een bepaalde functie, zoals onderwerp, persoonsvorm.

Een zinsdeel bestaat uit 1 woord of meerdere woorden.

Je zet verticale streepjes tussen zinsdelen.

Je plaatst delen van een zin voor de persoonsvorm. Loopt de zin dan goed, dan heb je een apart zinsdeel.

Zet de streepjes voor de zinsdelen op de goede plek:
Het paard loopt in de wei.

Plaats streepjes voor de zinsdelen:
De vakantieganger waardeert het hotel.

Welke woorden in een zin zet je so wie so streepjes omheen, omdat het een apart zinsdeel is.

1. werkwoorden
2. Onderwerp

Plaats streepjes voor de zinsdelen:
De prachtige plant groeit goed.

Persoonsvorm en onderwerp

Persoonsvorm (pv) is een zinsdeel
De persoonsvorm is altijd een werkwoord!

Onderwerp (o) is een zinsdeel

Hoe vind je de persoonsvorm?

drie manieren

Maak van de zin een vraagzin.

Het paard loopt in de wei. 
Loopt het paard in de wei?
Loopt is pv

Nooit met een vragend voornaamwoord (hoe, waar, waarom etc.)!!

Het paard heeft in de wei gelopen.
Heeft het paard in de wei gelopen. 
Heeft is pv

De verkoopmedewerker helpt de klant bij de kassa.

1. pv : klant
2. pv: verkoopmedewerker
3. pv: helpt
4. pv: kassa

Zet de zin in een andere tijd.

Mijn broer koopt een nieuwe telefoon. 
Mijn broer kocht vorige week een nieuwe telefoon.
Koopt is pv

Waarom koopt mijn broer een telefoon?
Waarom kocht mijn broer een nieuwe telefoon?

Koopt is pv

Hoeveel studenten zijn met de bus naar school gekomen?

1. pv: gekomen
2. pv: zijn
3. pv: de studenten
4. pv: zijn gekomen

Zet de zin in het meervoud (getal veranderen).

Ik ga met de fiets naar school.

Wij gaan met de fiets naar school.

Ga is pv

Of andersom, in het enkelvoud

De boeken zijn uitgeleend.

Het boek is uitgeleend.

Zijn is pv

Schrijf de pv:
Santiago is verliefd op Zoë.

Welke manier gebruikte jij?

Santiago was verliefd op Zoë. (verleden tijd)

Is verliefd op Zoë? (vragende zin)
Santiago en Peter zijn verliefd op Zoë (getal veranderen)

Welke manier gebruikte jij?

1. Vraagzin maken, de persoonsvorm komt vooraan de zin te staan.
2. De tijdsproef: de tijd veranderen, de persoonsvorm verander.
3. De getalsproef: ik zet het onderwerp in het enkelvoud of meervoud en de persoonsvorm verandert mee.

Onderwerp

Wat is het onderwerp in de zin?

Santiago is verliefd op Zoë.

Zoek eerst de persoonsvorm
Vraag wie (of wat) + persoonsvorm
Antwoord is het onderwerp

Santiago is verliefd op Zoë.

Wie is?
Santiago

Vind het onderwerp: Op een dag verhuizen wij naar de Veluwe.

Let op!

Het onderwerp kan uit meerdere woorden bestaan

Voorbeeld: Mijn ouders en ik gaan naar school

Zoek het onderwerp:
Het mooie, groene, fijne plein is leuk om op te spelen.