Lesweek 3: Vitale functies en ziekten van de luchtwegen

• Zelfzorg
• MBO
• Studiejaar 4

Vitale functies en ziekten van de luchtwegen

Les 3

Lesweek 3

IOZ, SCT

Planning periode

Lesweek 1: Vitale functies polsslag

Lesweek 2: Vitale functies ademhalingsstelsel

Lesweek 3: Vitale functies en ziekten van de luchtwegen

Lesweek 4: Vitale functies en de bloedsomloop

Lesweek 5: Workshops

Lesweek 6: Ken je doelgroep

Lesweek 7: Vitale functies en het zenuwstelsel

Lesweek 8: Vitale functies en infectie

Lesweek 9: Pijn en pijnbeleving

Lesweek 10: Workshops

Wat gaan we vandaag doen?

Opdrachten

Titel: Pathologie

Module 7 Ziekten van luchtwegen

1 Hoesten

2 Ademhalingsproblemen

Onderwerpen

• Introductie
• Hoesten
• Productieve en niet-productieve hoest
• Trilhaarepitheel
• Oorzaken van hoesten
• Sputum
• Bloed ophoesten
• Medicijnen

• Wat valt erop in deze casus? 
• Wat is het doel van deze les? 
• Welke kennis en vaardigheden heb je nodig om mevrouw Rutgers goed te kunnen begeleiden? 
• Welke kennis en vaardigheden heb jij al?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe productief en niet productief hoesten kunnen ontstaan.
  
• Je kunt beschrijven aan welke symptomen je de zes infectieuze en niet-infectieuze oorzaken van hoesten kunt herkennen.
  
• Je kunt toelichten hoe je door het sputum te onderzoeken informatie kunt krijgen over de oorzaak van het hoesten.

Casus

Wanneer ben jij tevreden als je iets geleerd hebt?

Welke persoonlijke kwaliteiten zet jij vandaag in tijdens deze les?
En hoe behoud je deze kwaliteit?

Terugblikken

Wat heb jij onthouden van de vorige les?

Laten we dit testen aan de hand van de quizvragen in les 2!

Een snelle, oppervlakkige ademhaling kan bijvoorbeeld voorkomen bij

1. het gebruik van (te veel) slaapmiddelen
2. een hersenbloeding
3. infecties

Een trage, diepe ademhaling kan bijvoorbeeld voorkomen bij

1. bewusteloosheid door een te hoog bloedsuikergehalte
2. bepaalde hart- en vaatziekten
3. een obstructie en/of vernauwing van de luchtwegen

Introductie

Ademhaling

• Vitale functie
• Wat zorgt ademhaling voor
• Tot welke klachten kunnen infecties zorgen

Lichte infecties van de luchtwegen leiden tot klachten zoals hoesten, kortademigheid en soms sputum opgeven. Bij ernstiger infecties kan benauwdheid ontstaan, waarbij de gaswisseling wel in gevaar komt.

Zorgt ervoor dat de gaswisseling van zuurstof en koolzuur normaal kan verlopen.

Welk vergelijkbaar voorbeeld ken jij uit de praktijk?

Waar denk je aan bij hoesten?

Hoesten

De indeling van de luchtweginfecties kun je als volgt maken:

bovenste luchtweginfectie en onderste luchtweginfectie.

Wat behoort tot de bovenste luchtweginfectie?

Hoesten

Hoesten is een reflexmatige beweging van de luchtwegen die een sterke luchtstroom tot stand brengt, waarmee irriterende bestanddelen naar buiten worden gewerkt.

                als receptoren in het slijmvlies worden geprikkeld door slijm of andere irriterende stoffen

1. Productieve hoest

2. Niet-productieve hoest

Wat is het verschil tussen productieve hoest en niet-productieve hoest?

Productieve hoest

Bij de productieve hoest of slijmhoest hoest je slijm op.

Slijm is afkomstig van speciale cellen die het slijmvlies vd luchtwegen bekleden: Slijmbekercellen

- beschermt het longslijmvlies tegen uitdroging

- dienst als transportmiddel voor het afvoeren van stofdeeltjes, micro-organismen en dode afweercellen

Trilhaarepitheel: werken samen en transporten het slijm in de richting vd keel.

- erg gevoelig voor nicotine

Leerdoel 1

Wat is het gevolg van nicotine op het trilhaarepitheel?

Productieve hoest

Trilhaarepitheel: werken samen en transporten het slijm in de richting vd keel.

- erg gevoelig voor nicotine

Het gevolg ervan is het stilleggen van het trilhaarepitheel. 

Na enkele uren komt de golvende beweging van de trilharen weer op gang. 

Een roker heeft vaak een productief ochtendhoestje. Slijm dat ’s nachts door de herstelde trilhaarfunctie naar boven is getransporteerd, wordt in de ochtend opgehoest.

Leerdoel 1

Niet productieve hoest

Niet-productieve hoest of prikkelhoest ontstaat door prikkeling van het slijmvlies van de luchtwegen of door ontsteking van de longbladen.

- de slijmproductie staat niet op de voorgrond

- ‘droge’ hoest.

Oorzaak: infectie of het inademen van irriterende stoffen, dampen en rook

Gevolg vanwege medicijngebruik: hinderlijke prikkelhoest

De meest voorkomende oorzaak voor een prikkelhoest is een lichte virusinfectie van de luchtpijp.
Hoelang duurt gemiddeld de hoest?

Hoesten

De indeling van de luchtweginfecties kun je als volgt maken:

bovenste luchtweginfectie en onderste luchtweginfectie.

Wat behoort tot de bovenste luchtweginfectie?

Oorzaken van hoesten

• Roken
• Luchtweginfecties
• COPD en astma bronchiale
• Vreemd voorwerp in de luchtwegen
• Postnasal drip
• Longgezwellen

Waarom roken?

Roken irriteert het slijmvlies en legt de trilhaaractiviteit stil. Het slijm wordt niet meer afgevoerd en hoopt zich op. 

Waarom luchtweginfecties?

Omdat virussen vaak via de lucht besmettelijk zijn. Als je tijdens een besmetting hoest, verspreid je een grote hoeveelheid kleine waterdruppeltjes waarin zich het virus bevindt. Deze waterdruppeltjes blijven in de lucht zweven en worden weer door iemand anders ingeademd.

Waarom postnasal drip?

Bij infecties in de neus en bijholten (sinusitis) wordt er slijm geproduceerd die voornamelijk ’s nachts in de luchtwegen terechtkomt. Dit heet postnasal drip. Het slijm loopt achter in de keel naar beneden, de longen in. Overdag hoest je dit slijm weer op. Bij een chronische sinusitis, bijvoorbeeld door poliepen, kan hierdoor een hardnekkige hoest ontstaan.

Leerdoel 2

Opdracht

Wat: Lees in Thieme; Pathologie > Module 7 > 2 ademhalingsproblemen > 2.4 Astma en COPD

Doen: Beantwoorden de volgende vragen;

1. Wat is de relatie tussen COPD en het ontstaan van de longontstekingen?
2. Wat wordt bedoeld met ''Astma is ook een zogenaamde atopische aandoening''?

Tijd: 20 minuten

Wat is de relatie tussen COPD en het ontstaan van de longontstekingen?

Wat wordt bedoeld met ''Astma is ook een zogenaamde atopische aandoening''?

Sputum

Slijm dat is opgehoest wordt sputum genoemd: kan belangrijke informatie geven over de aard van de aandoening.

- hoeveelheid

- de kleur

- de taaiheid

Sputum kleur

De normale kleur van het sputum is helder of wit tot grijswit.

Een gele slijmkleur zie je veel bij virale luchtweginfecties. Zonder behandeling zal de kleur na enkele dagen weer normaal helder of wit worden.

Geelgroene of groene sputum dat in klodders wordt opgehoest, komt veel voor bij bacteriële infecties. Het slijm bevat afvalproducten van de ontsteking, zoals leukocyten, dode slijmvliescellen en bacteriën.

Rode streepjes in het sputum duidt op bloedbijmenging. Na heel hard hoesten kan er bijvoorbeeld een oppervlakkig bloedvaatje beschadigd zijn. Dit geneest meestal weer snel. Meerdere malen streepjes bloed in het sputum kan het gevolg zijn van een infectie, maar ook van een longgezwel.

Bij een longontsteking zie je soms roestbruin sputum doordat zich bloed door het groene sputum mengt.

Leerdoel 3

Waar zou bloed ophoesten het gevolg van kunnen zijn?

Bloed ophoesten

Bloed ophoesten kan het gevolg zijn van:

• een ernstige vorm van longontsteking;
  
• een longcarcinoom;
  
• tuberculose;
  
• abnormaal gevormde luchtwegen na eerdere ontstekingen (bronchiëctasieën);
  
• longembolie, dit is een bloedstolsel in de longen;
  
• longoedeem, dit komt voor bij hartfalen.

Medicijnen

De belangrijkste groepen antihoestmedicijnen:

• Inhalatiemiddelen
• Antitussiva
• Emolliens
• Mucolytica en expectorantia
• Antibiotica, corticosteroïden en inhalatietherapie

Samenvatting

• Hoesten is een afweermechanisme van het lichaam, met als doel schadelijke stoffen en micro-organismen uit de longen te verwijderen. Hoesten ervaar je als onprettig en er zijn vele middelen die de hoest afremmen of verzachten.
  

• Hoesten is in te delen in een productieve hoest of slijmhoest en een niet-productieve hoest of kriebelhoest.
  

• De hoeveelheid, de kleur en de taaiheid van het sputum kan belangrijke informatie geven over de herkomst van de hoest.
  

• Bloed ophoesten is vrijwel altijd een teken van een ernstige longaandoening, zoals een longcarcinoom. Als er bloed bij het sputum zit, moet nader onderzoek volgen.
  

• Van veel antihoestmiddelen is niet bewezen dat ze helpen. Bij juiste toepassing hebben antibiotica, luchtwegverwijders en corticosteroïden een remmende invloed op hoesten.

Wat heb je vandaag geleerd/gedaan je trots op bent?

Leerdoelen check

Jij kunt nu...

• Je kunt uitleggen hoe productief en niet productief hoesten kunnen ontstaan.
  
• Je kunt beschrijven aan welke symptomen je de zes infectieuze en niet-infectieuze oorzaken van hoesten kunt herkennen.
  
• Je kunt toelichten hoe je door het sputum te onderzoeken informatie kunt krijgen over de oorzaak van het hoesten.

Bij de niet-productieve hoest of slijmhoest hoest je slijm op.

1. Waar
2. Niet waar

Astma bronchiale, vreemd voorwerp in de luchtwegen, postnasal drip en longgezwellen zijn oorzaken van hoesten. Welke drie andere oorzaken bestaan er?

Slijm dat is opgehoest wordt sputum genoemd.
Hoe kun je door het sputum te onderzoeken informatie krijgen over de oorzaak van het hoesten?

Welk cijfer zou jij jezelf willen geven voor je werkhouding tijdens de les vandaag?

110

Welk cijfer zou jij de les willen geven?

110

Ik heb de volgende feedback
voor deze les:

Vooruitblikken

Lesweek 4: Vitale functies en de bloedsomloop

Thieme

Titel: Anatomie en fysiologie

Module 6 Bloed en bloedsomloop

1 Bloed en bloedsomloop

Aan de slag!

Opdrachten

Titel: Pathologie

Module 7 Ziekten van luchtwegen

1 Hoesten

2 Ademhalingsproblemen