1.4 De stedelijke cultuur van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom bij geschiedenis

Gebruik de tekst 'Europese expansie in Amerika en Afrika' en afbeelding 2 van je tekstboek.
Welke vijf Europese volken hadden kolonies in Amerika?

Maak de zin af: In Afrika stichtte de VOC in 1652 een kolonie in ....

Maak de zin af: West-Indië is de naam voor ....

Maak de zin af: In 1621 werd de West-Indische Compagnie (WIC) opgericht voor de driehoekshandel tussen ....

Maak de zin af: De tweede taak van de WIC was ...

Maak de zin af: Op het vasteland van Zuid-Amerika had de WIC vanaf 1667 plantages met ... en .... in de kolonie...

Leerdoelen 1.4

Aan het einde van de les kan je uitleggen: 

• hoe de welvaart in Nederland leidde tot een bloeiende cultuur
• welke religieuze vrijheid er was in Nederland
• hoe wetenschap praktisch werd toegepast

Welvaart en cultuur

Bloeiende economie in de Republiek --> Burgers in de steden werden rijker en machtiger dan in andere landen. 

De Republiek had geen koning, de katholieke kerk was verboden en calvinisten wilden geen schilderijen in hun kerken.

Gevolg:

- Bijzonder was dat rijke burgers veel geld uitgaven aan schilderijen, in andere landen waren de opdrachtgevers aan schilders/kunstenaars juist  de vorsten, edelen en de kerk.

- Meer literatuur: Verhalen en gedichten

- Bouw van huizen, stadhuis en andere gebouwen

Kennis van de wereld

Door de Europese expansie (uitbreiding) kregen Europeanen meer kennis over de wereld. 

Aardrijkskundige informatie werd verwerkt in de Atlas 

Gebruik de tekst 'Kennis van de wereld'.
Kruis de juiste uitspraken aan.

1. Door de Europese expansie nam de kennis over de wereld bij Europeanen toe.
2. Vader en zoon Blaeu gingen op reis om aardrijkskundige informatie te verzamelen.
3. Vader en zoon Blaeu hielden de aardrijkskundige informatie die ze verzameld hadden geheim.
4. Vader en zoon Blaeu verwerkten aardrijkskundige informatie in kaarten en wereldbollen.

Calvinistische invloed

In Nederland was het gereformeerde geloof de staatsgodsdienst.  Calvinisten in de republiek noemden zich gereformeerden. 

Zij zagen de Bijbel als Gods woord, die we zelf moesten kunnen lezen, daarom liet de Staten-Generaal  de Bijbel opnieuw vertalen; --> de Statenbijbel. Alleen gereformeerden mochten regent zijn, want hun geloof was de staatsgodsdienst.

Mensen mochten ook andere ideeën/geloven hebben. Maar de katholieke kerk was verboden, maar katholieke bijeenkomsten werden toegestaan

Andere religies --> gedoogd: toegelaten.

De katholieke kerk was verboden, maar

katholieke bijeenkomsten werden toegestaan.

Gebruik de tekst 'Calvinistische invloed'.
Kies de juiste uitspraken.

1. Alleen gereformeerden mochten regent worden.
2. Het katholieke geloof was verboden.
3. Niet-gereformeerden hadden in de hele Republiek dezelfde beperkte rechten
4. Regenten gedoogden onopvallende bijeenkomsten van de katholieken.

Versleep de stukjes tekst naar de juist vakken (Van oorzaak naar gevolg).

3

4

5

2

1

Gereformeerden vonden Bijbellezen belangrijk. 

In de Staten-Generaal zaten alleen gereformeerden. 

In veel gezinnen werd voorgelezen uit de Staten-bijbel

Vandaag worden nog uitdrukkingen uit de Staten-bijbel gebruikt. 

De Staten-Generaal gaven opdracht voor de Statenbijbel. 

Wetenschap en toepassing

Tot de 17e eeuw ging men uit van eeuwenoude teksten, maar in de 17e eeuw gaan wetenschappersmeer vertrouwen op systematisch onderzoek en logisch nadenken, dus ZELF onderzoeken en conclusies trekken op basis van waarneming

wetenschappelijke revolutie: doorbraak van een wetenschappelijke manier van denken in de 17e eeuw. 

Gevolg: Nuttige uitvindingen --> gesteund door regeringen.

Welke wetenschappen hoort bij welke uitvinding of ontdekking. Maak de juiste combinaties. 

Galileo Galilei

Christiaan Huygens

Isaac Newton

De aarde draait om de zon. 

De wet van de zwaartekracht

Het slingeruurwerk

Je mag zelf aan het werk gaan. 

- Maak opdracht 1, 2, 3, 4, 5  in je werkboek 

- Ben je klaar? Leer alvast de begrippen van hoofdstuk 1 uit je hoofd. 

Volgende week:

- Herhalen hoofdstuk 1, voorbereiden toets