Inleiding voedingsstoffen (par. 10.1) en eiwitten (par. 10.2)

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 10.1: Voedingsstoffen

Macronutriënten 

Micronutriënten 

vitamines

mineralen 

koolhydraten

(brandstof)

vetten

(brandstof + bouwstof) 

eiwitten 

(bouwstof)

Eiwitten (par. 10.2) 

Eiwitten (proteïnen)

Spieren

Enzymen

Hormonen 

Eiwitten

Eiwitten

• Opgebouwd uit aminozuren
• Afbreken van eiwitten geeft weer aminozuren
• Je lichaam maakt heel veel verschillende eiwitten
• Eiwitten hebben allemaal een functie

Aminozuren

20 verschillende aminozuren

• 8 kan je lichaam zelf maken
• 12 moet je uit je eten halen. Deze 12 heten essentiële  aminozuren.

Van losse aminozuren kun je 

nieuwe eiwitten maken.

Zie BiNas 67

Aminozuren (binas T67H1)

Aminozuren 

Aminozuren hebben een afkorting 

Bijv. Gly = Glycine (staan ook in Binas 67H1)

Vorming eiwitten

dipeptide

Wat voor type reactie is dit?

Vorming eiwitten

dipeptide

Wat voor type reactie is dit?

Condensatiereactie

Vorming eiwitten

peptidebinding

Voorbeeld 

De vorming van het dipeptide Tyr-Leu

Stap 1: kijk in Binas (!) en zoek beide aminozuren op in T67H1

Voorbeeld 

De vorming van het dipeptide Tyr-Leu

Stap 1: kijk in Binas (!) en zoek beide aminozuren op in T67H1

Voorbeeld 

De vorming van het dipeptide Tyr-Leu

Stap 2: Bepaal welke atomen gaan afsplitsen 

Voorbeeld 

De vorming van het dipeptide Tyr-Leu

Stap 3: Teken de structuurformule van het dipeptide

peptidebinding

Opdracht 

Dipeptides bouwen met snoepjes 

Maak een foto van je meesterwerk!

Ruimtelijke bouw van eiwitten

volgorde van aminozuren bepaalt eiwit --> primaire structuur

doordat sommige aminozuren zijgroepen bevatten die H-bruggen of s-bruggen kunnen vormen, vouwt het eiwit en ontstaat de uiteindelijke structuur.

Binas T67H2

Denatureren 

De ruimtelijk structuur is permanent veranderd

Enzymen zijn eiwitten.

Het zijn biologische katalysatoren.

enzymen zijn eiwitten.

enzymen zijn biologische katalysatoren.

Enzymen hebben een pH-optimum en een temperatuur optimum

De optimale pH voor pepsine ligt bij pH 2.  

Verschillende enzymen hebben verschillende pH- optima

Enzymen zitten ook in melk

lactose kan worden afgebroken door toevoeging van lactase 

Opgave 20 

HW voor 18-11

paragraaf 10.1: 9, 10, 11

Paragraaf 10.2: 14, 15, 17, 18, 19, 22, 23