les 1

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Pak je boek, je schrift, je rekenmachine 

en een pen/potlood

kauwgom in de prullenbak

mobiel in de telefoontas

We beginnen vandaag aan een nieuw hoofdstuk

H6 Productie en markt

Heb je toch kauwgom of je mobiel: uurtje nakomen

• we werken samen aan de opdrachten van de weet je het nog (blz 159)
• ik bespreek kort de eerste paragraaf (Produceren maar)
• je werkt verder aan de opdrachten en het huiswerk
• je kijkt zelfstandig je gemaakte werk na (zorg dat je van je fouten leert)
• we sluiten de les af met een aantal controle vragen

Deze les

Rekenen deze paragraaf

Toegevoegde waarde: welk bedrag voegt het bedrijf toe aan de productie.

Af te lezen (uitrekenen) d.m.v. de bedrijfskolom

Afschrijving: waardevermindering in uitdrukking brengen.

Formule = (aanschafwaarde - restwaarde) delen door het aantal gebruiksjaren.

6.1 Produceren maar!

Om te produceren heb je productiemiddelen nodig

• Alles wat nodig is om te produceren.
• Machines, grondstoffen, arbeid etc.

Productiemiddelen onder te verdelen in 4 productiefactoren

• Kapitaal, Arbeid, Natuur en Ondernemerschap

Kapitaal

Totaal van kapitaalgoederen. Kapitaalgoederen  zijn goederen die gebruikt worden om andere goederen te produceren: machines, auto's, gebouwen etc. Vaak gekocht met geleend geld.

Beloning = rente en huur

Arbeid

Omvat zowel lichamelijke als geestelijke menselijke werkzaamheid, gericht op het voortbrengen van producten.

Beloning = loon/salaris

Natuur

Omvat alle natuurlijke rijkdommen en natuurkrachten, grond- en delfstoffen, bossen, ruimte, enzovoort.

Beloning = pacht

Ondernemerschap

Is de ondernemer die de productiefactoren kapitaal, natuur en arbeid combineert, en daarbij ondernemersrisico loopt. 

Beloning = winst

Productiefasen

Fase 1: Grondstoffen uit de natuur.

Fase 2: Productie en verwerking tot een product.

Laatste fase: de klant koopt.

Bedrijfskolom: Alle bedrijven die meewerken aan een product.

De consument hoort dus niet bij de bedrijfskolom (het is geen bedrijf)

Het maken van chips gebeurt in fasen. 

Zet de nummers van de volgende productiefasen in de juiste volgorde. 

1. De aardappelen worden geschild

2. De chips krijgen een smaakje.

3. De chips worden ingepakt.

4. De aardappelen worden geoogst.

5. De plakjes aardappel worden gebakken.

6. De aardappelen worden gesneden.

4->1->6->5->2->3

Toegevoegde waarde

Verkoop  - Inkoop  (grondstoffen)  = toegevoegde waarde

____ +

Bedrijfskolom

van graan

naar brood

Toegevoegde waarde = €0,55

Toegevoegde waarde = €0,20

Toegevoegde waarde = €0,25

Toegevoegde waarde = €0,65

Toegevoegde waarde

Kapitaalintensief of arbeidsintensief 

Afschrijving 

NU

OVER 10 JAAR

• € 30.000,-
  

• € 4.000,-
  

• Afschrijving per jaar = (aanschafprijs - restwaarde) : aantal jaren
• De bus is in 10 jaar tijd (30.000 - 4000) € 26.000,- minder waard geworden. 
• Dat is per jaar      € 26000 : 10 = € 2.600,-

Afschrijving=

de jaarlijkse waardevermindering van een kapitaalgoed

Huiswerk volgende les 

Doornemen 

     paragraaf 6.1

Maken 

     de opdrachten van deze 

     paragraaf 

(opdracht 1, 3, 5, 7 en 8 

hoef je niet te maken)

Wat zijn de beloningen voor de productiefactoren?

1. loon, pacht, huur, rente en winst
2. arbeid, natuur en kapitaal
3. loon, pacht, natuur en kapitaal
4. arbeid, rente, winst en loon

Koppel de juiste beloning aan de productiefactoren.

Kapitaal

Arbeid

Natuur

Onder-nemer-

schap

SALARIS

RENTE

WINST

PACHT

Wat is kapitaalintensief?

1. Mensen doen vooral het werk.
2. Machines doen vooral het werk.

Het schilderen van een huis is ...

1. kapitaalintensief.
2. arbeidsintensief.

Bereken de afschrijving per jaar. Bastiaan heeft voor € 20.000,- een auto gekocht en hij wil die in 6 jaar afschrijven. Hij verwacht de auto na die 6 jaar nog voor € 2.000,- te kunnen verkopen.

1. € 1.000,-
2. € 1.500,-
3. € 2.000,-
4. € 3.000,-

Bereken de afschrijving per jaar.
Bedros heeft voor € 5.000,- een auto gekocht en hij wil die in 4 jaar afschrijven.

1. € 1.000,-
2. € 1.250,-
3. € 1.500,-
4. € 5.000,-

Wat hoort niet thuis in de bedrijfskolom?

1. graanboer
2. meelfabriek
3. bakker
4. consument

Bedrijfskolom

Chocoladefabriek

Supermarkt

Importeur

Cacaoplantage

Groothandel

Je hebt een auto gekocht voor € 18.000,- Deze auto gaat 15 jaar mee. Er is geen restwaarde. Hoeveel moet je per jaar afschrijven?

1. € 1.500,-
2. € 9.000,-
3. € 1.800,-
4. € 1.200,-