Een succesvolle Republiek (1602-1700)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Een succesvolle Republiek

Overzicht

1. De opkomst van de stedelijke burgerij in Vlaanderen en Artesië

Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten mogelijk (1050–1302)?

2. De positie van de stedelijke burgerij

Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen op de positie

van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten (1302-1602)?

3 Een succesvolle Republiek

In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden

Eeuw (1602-1700)?

Hoofdvraag

In hoeverre bepaalde de burgerij de ontwikkelingen in de Republiek in de Gouden Eeuw (1602-1700)?

Doelen 

Aan het einde van de les kan ik:

- Beschrijven hoe in de Republiek een oorlogseconomie ontstond

- Verklaren waardoor snelle economische groei plaatsvond

- Uitleggen waardoor de Gouden Eeuw eindigde

Oorlog

• Vanaf 1588 ontstaat een oorlogseconomie in de Republiek
• Handel en welvaart waren noodzakelijk om oorlog te voeren met Habsburgers
• Door (hoge) belastingen betalen alle gewesten mee aan de oorlog
• Spanningen tussen regenten/gewesten en stadhouder -> belang particularisme
• Oorlog biedt óók kansen: inname Spaanse/Portugese kolonies
• 1602: VOC

Welvaart

• Europese ontwikkelingen dragen bij aan welvaart Republiek 
• 1. 1585: Val van Antwerpen -> Amsterdamse stapelmarkt wordt centrum handel
• 2. Investeringen in VOC via aandelen -> oprichting Beurs (1611)
• 3. Aan einde Twaalfjarig Bestand: WIC -> monopolie op plantageproducten
• Daarnaast: slavernij en kaapvaart (1628: Zilvervloot)

Naast Moedernegotie uiteraard...

Welvaart

• 4. Buitenlandse conflicten:
• a. Dertigjarige Oorlog (1618-1648): 6 miljoen (van de 20 miljoen) sterft
• b. Godsdienstconflicten Frankrijk & Engeland
• Gevolg: geen concurrenten voor Republiek
• Economische activiteit Amsterdam zorgt voor bevolkingsgroei
• 1612: aanleg grachtengordel
• Veel contact economisch contact tussen Hollandse steden

Welvaart

• Welvaart concentreerde zich bij rijke bovenlaag
• Grote welvaartsverschillen: veel arbeidsmigranten uit oorlogsgebieden
• Gewetensvrijheid Republiek belangrijk voor welvaartsgroei
• Antwerpse handelaren nemen rijkdom en netwerk mee
• Rijkdom kon worden geïnvesteerd in kunst
• Burgers zijn opdrachtgevers: kenmerkend voor kunst uit Gouden Eeuw

Welvaart

• Kooplieden en regenten investeren in innovatie
• Droogmakerijen pompen water weg en zorgen voor landbouwgrond
• Investeringen in windmolens: zaagmolens, versnipperaars, enz.
• Ook nieuwe gewassen: tabak, tulpen

Onrust

• 1648: einde Opstand & Dertigjarige Oorlog
• Relatieve rust in Europa: vanaf 1650 géén stadhouder
• Protectionisme nadelig voor Republiek: mercantilisme & Navigation Act (1651)
• Spanningen met Republiek en Engeland lopen op
• Door economische krimp afname investeringen
• Gevolg: spanningen tussen staatsgezinden en prinsgezinden

Rampjaar

• 1672: Engeland, Frankrijk, Münster en Keulen vallen Republiek aan
• Engeland wordt op zee verslagen, maar landleger is kansloos
• Gevolg: moord op gebroeders De Witt
• Nieuwe stadhouder Willem III zet waterlinie in -> verovering voorkomen 
• 1688: Glorious Revolution 
• Rampjaar markeert einde Gouden Eeuw: Engeland neemt positie over