H5 - T5: HH T4 - BS1 Gaswisseling - BS2 Longventilatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Herhaling thema 4 transport

BS1: Gaswisseling en BS2: Longventilatie

H5

Thema 5

Gaswisseling en uitscheiding

Een zuurstofmolecuul wordt opgenomen in het bloed in een longblaasje. Via de korste weg wordt dit molecuul naar de lever vervoert om te worden verbrand. Noteer de bloedvaten en holten van het hart in de juiste volgorde die dit molecuul passeert.

Welke bloedcomponent doet wat? Sleep de functie naar het bijbehorende component.

rode bloedcel

witte bloedcel

bloedplaatje

bloedplasma

betrokken bij bloedstolling

betrokken bij zuurstoftransport

betrokken bij afweerreacties

oplosmiddel voor stoffen

Bij hartfalen is er sprake van het feit dat het hart minder krachting pompt. Het hartminuutvolume neemt dan af.

Leg uit waardoor een patient met hartfalen kortademig kan zijn na het traplopen.

Voor een nauwkeurige bepaling van de zuurstofspanning in het bloed wordt er met een dunne naald wat bloed afgenomen uit een bloedvat.

Uit welk soort bloedvat wordt er voor deze bepaling wat bloed afgenomen?

1. slagader
2. haarvat
3. ader

Hieronder twee opmerkingen. Welke is/zijn juist?

1- Vissen hebben een enkele bloedsomloop
2- Insecten hebben een dubbele bloedsomloop

1. 1 = juist 2 = juist
2. 1 = juist 2 = onjuist
3. 1 = onjuist 2 = juist
4. 1 = onjuist 2 = onuist

Sleepvraag dubbele bloedsomloop

Op de volgende slide is een vereenvoudigd schema weergegeven van de bloedsomloop. 

Het vak in het middel stelt uiteraard van het hart voor. 

De pijlen geven aan in welke richting het bloed stroomt.

De rode vakken zijn leeg. Deze moeten ingevuld worden met en term in het geel.

Sleep de gele termen naar het bijbehorende rode vlak zodat een juist schema ontstaat.

Tekst

Ader

Ader

Slagader

Slagader

Linker kamer

Rechter kamer

Linker boezem

Rechter boezem

longen

overige organen

Leerdoelen

1. Je kan omschrijven wat gaswisseling is en welke gassen er worden uitgewisseld in organismen
2. Je kunt beschrijven hoe het ademhalingsstelsel is opgebouwd en welke functies de onderdelen hebben
3. Je kunt beschrijven welke aanpassingen de longen hebben om gaswisseling optimaal te laten plaatsvinden
4. Je kunt beschrijven welke aanpassingen bladeren hebben om gaswisseling optimaal te laten plaatsvinden
5. Je kunt omschrijven welke rol ademhaling en ventilatie spelen bij optimale gaswisseling

De luchtpijp vertakt in bronchiën

Bronchien vertakken in luchtpijptakjes

Luchtpijptakjes monden uit in longblaasjes.

Per long ongeveer 850 miljoen longblaasjes

Het feit dat er 1.700 miljoen longblaasjes zijn is een voorbeeld van...

1. lengtevergroting
2. breedtevergroting
3. oppervlaktevergroting
4. omzetvergroting

No worries: er is ruimte genoeg voor dat staafje

Wat zijn voordelen van het inademen via de neus? LET OP: er zijn meerdere antwoorden goed.

1. lucht wordt beter voorverwarmd
2. lucht wordt bevochtigd
3. microorganismen blijven plakken aan slijm
4. stofdeeltjes worden door neusharen uit de lucht gefilterd

Totaal gaswisselingsoppervlak 75 m2

Gaswisseling vindt plaats in de longblaasjes (alveoli)

Gaswisseling gebeurt door middel van DIFFUSIE

(dus van hoge naar lage concentratie)

Welke rol spelen trilhaarcellen in het dekweefsel van de luchtwegen?

Bij gaswisseling in de long gaat:

1. - O2 het bloed in - CO2 het bloed uit
2. - O2 het bloed uit - CO2 het bloed in

Waar is de zuurstofspanning het hoogst?

1. in het longblaasje
2. in het haarvat dat de long inkomt

Optimale diffusie = optimale gaswisseling.

Wat is er nodig voor optimale diffusie? 

Een hoge diffusiesnelheid

Wet van FICK

Diffusiesnelheid is hoog als:

- Diffusieoppervlak groot is

- Diffusieafstand klein is

- Concentratieverschil groot is.

Oppervlak

Concentratie-verschil

Afstand

Bij deze patienten dient men zuurstof toe via een slangetje in of kapje op de neus. DIt lijkt de klachten wat te verlichten.
Leg uit hoe het toedienen van zuurstof de klachten van benauwdheid bij COVID-19 patienten kan voorkomen. Maak in je uitleg gebruik van een factor uit de wet van Fick.

In ernstige gevallen van een COVID-19 een longontsteking veroorzaken waarbij veel slijm en ontstekingsvocht in de longblaasjes ophoopt.
Deze patienten krijgen het heel benauwd.
Welke factor uit de wet van Fick wordt als gevolg van de bovenstaande informatie negatief beinvloed?
Leg uit waardoor dit benauwdheid als gevolg heeft.

hemoglobine

Hb

oxyhemoglobine

HbO2

In de longhaarvaten wordt O2 gebonden aan hemoglobine.

Oxyhemoglobine ontstaat in een zuurstofrijke omgeving

In de weefsels is de zuurstofspanning laag. Oxyhemoglobine laat zuurstof los

Dit zuurstof diffundeert de weefsels in. 

Hb + O2 -> HbO2

Dit proces vindt plaats in de/het ...

1. longen
2. weefsels van overige organen
3. hart

Hemoglobine bevindt zich in de/het...

1. witte bloedcellen
2. bloedplaatjes
3. rode bloedcellen
4. bloedplasma

Een verzadigingscurve

zuurstofspanning in het weefsel 

% O2 gebonden aan HB 

(= verzadiging

Conclusie

Hoe hoger de zuurstofspanning in het weefsel

hoe meer er bindt aan HB.

Logisch toch?

Bestudeer de afbeelding.

Wat is waar?

1. Een hogere temperatuur leidt tot een betere verzadiging van Hb
2. Een lagere pH leidt tot een betere verzadiging van Hb
3. Als de temperatuur stijgt, kan er minder O2 binden aan Hb
4. Als er minder O2 bindt aan Hb, dan daalt de temperatuur

Gaswisseling bij planten

O2 het blad UIT

CO2 het blad IN

Huidmondjes reguleren gaswisseling.

Overdag = open

's Nachts = dicht

Watertekort?

Sluitcellen raken geplasmolyseerd: huidmondjes sluiten

bij turgor: huidmondjes open

Voor welke twee processen is water hoofdzakelijk nodig in een plant?

1. fotosynthese en dissimilatie
2. dissimilatie en opwaartse sapstroom
3. opwaartse sapstroom en fotosynthese

Geef twee voorbeelden van aanpassingen die planten kunnen hebben om de diffusiesnelheid zo hoog mogelijk te krijgen.

Basisstof 2: Longventilatie

Longen zijn net ballonnen.

Zelf halen ze geen adem

Je hebt spieren nodig om adem te kunnen halen.

Basisstof 2: Longventilatie

Uit de wet van Fick blijkt dat een groot concentratieverschil nodig is voor een optimale diffusiesnelheid.

Zuurstofspanning in de longblaasjes moet hoog blijven

CO2-spanning in de longblaasjes moet laag blijven

Om deze reden moet er worden geventileerd

Je haalt adem.

Welke spieren zijn nodig voor ademhaling?

Je ademt in als je ...

1. middenrif omhoog gaat en daarmee je borstkas groter wordt
2. je buitenste tussenribspieren je borstklas kleiner maken
3. middenrif omlaag gaat en je daarmee een onderdruk in je longen creëert
4. je binnenste tussenribspieren je borstkas groter maken en daarmee een overdruk in je longen creëert

Bekijk de afbeelding.

De borstkas wordt groter als je deze omhoog beweeg.
Tussen welke twee aanhechtingsplaatsen zal bij aanspanning van de spieren de borstkas omhoog gaan?

1. Tussen R en S
2. Tussen R en P
3. Tussen Q en P
4. Tussen Q en S

Leg uit waarom iemand met een ingeklapte long bij minimale inspanning kortademig zal worden

Wat gebeurt er het volume in je longen als je rustig of juist diep inademt?

BINAS 83-B

1

5

6

7

Vitale capaciteit

Ademvolume

Restvolume

Longvolume

Leerdoelen

1. Je kan omschrijven wat gaswisseling is en welke gassen er worden uitgewisseld in organismen
2. Je kunt beschrijven hoe het ademhalingsstelsel is opgebouwd en welke functies de onderdelen hebben
3. Je kunt beschrijven welke aanpassingen de longen hebben om gaswisseling optimaal te laten plaatsvinden
4. Je kunt beschrijven welke aanpassingen bladeren hebben om gaswisseling optimaal te laten plaatsvinden
5. Je kunt omschrijven welke rol ademhaling en ventilatie spelen bij optimale gaswisseling

Huiswerk voor de volgende les

1.  Je hebt deze lessonup helemaal doorgewerkt
2. Je hebt op bvj online de volgende opgaven gemaakt: 1 t/m 12 (van basisstof 1 uit thema 5)