Leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leestekens

3.1

Je leert

leestekens te gebruiken: punt, komma, dubbele punt, aanhalingstekens, vraagteken, uitroepteken.

Welk leesteken is de punt?

1. ,
2. .
3. :
4. ;

Punt

Een zin eindigt met een punt.

Wat zijn aanhalingstekens?

1. {...}
2. [...]
3. "..."
4. '...'

Aanhalingstekens

[1] Piet zei: 'Wie heeft de lampen de hele nacht aan laten staan?'

[2] 'Heeft u', vroeg Ferry indringend, 'vannacht iemand horen gillen?'

Wat is een dubbele punt?

1. ...
2. :
3. ;
4. -

Dubbele punt

[1] Martin heeft mij gezegd, dat Chantal vanmiddag uit Jan Terlouws werk zal voordragen.

[2] Martin heeft mij gezegd: 'Chantal zal vanmiddag uit Jan Terlouws werk voordragen.'

[3] Arnold en Fleur hebben drie dochters: Emma, Anna en Louise.

[4] Alexandra kan nu echt niet komen: ze heeft een belangrijke toets.

Dubbele punt en aanhalingstekens

Wanneer iemand iets zegt, gebruik je een dubbele punt en aanhalingstekens. 

Na de dubbele punt gebruik je een hoofdletter:

Sophie zei: ‘Ik wil naar huis.’

Dat wat iemand zegt, noem je een citaat.

Citaat zonder dubbele punt

‘Ik wil naar huis,’ zei Sophie.

Zie overige voorbeelden in LearnBeat

Wat is een komma?

1. ;
2. ,
3. .
4. ?

Komma

1 De opsomming

[1] Wij hebben gezien: Joep, Piet, Valérie, Bram en Hidde.

[2] Ik vind hem lui, lelijk en irritant.

[3] Een kleine, slechtverzorgde vrouw stond appels te verkopen. 

Voeg de tot hier besproken leestekens toe.
We hebben een merel lijster en winterkoninkje horen zingen

2 Komma tussen twee persoonsvormen

[4] Doordat het mistte, kon je geen hand voor ogen zien.

[5] Zodra de wedstrijd begint, is het doodstil op straat.

[6] Als Cecilia zingt, zwijgen zelfs de vogels.

[7] Toen hij op bezoek kwam, was er nog niets aan de hand.

[8] Wie geluk heeft, wint de jackpot. 

[9] Dat Jan die mop zomaar ter plekke bedacht had niemand in de gaten. 

Waar moet in de volgende zin een komma geplaatst worden?
Als het morgen slecht weer is gaat het feest niet door.

Komma

Na een woord als echter, kortom en trouwens:

[1]  Echter, ze wilde niet komen.

[2] Kortom, ze kwam niet.

[3] Trouwens, ze kon toch niet komen.

Wat is een vraagteken?

1. !
2. @
3. #
4. ?

Vraagteken

Zal ik even de afwas voor je doen?

Annie, wil jij mijn tasje even vasthouden?

Wie heb jij gisteren gezien? 

Wat is een uitroepteken?

1. !
2. @
3. #
4. %

Uitroepteken

Als iemand luid roept, een bevel geeft of kwaad is, gebruik je een uitroepteken.

[1] 'Verdikkeme!', schreeuwde hij, 'Hoe kom ik hier weer uit!'

[2] Maak dat je wegkomt! 

Vul de leestekens in.
Jeroen vroeg Wat moet ik doen om piloot te kunnen worden