H4 par. 3 Nederland in 1848

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tijd van burgers en stoommachines

De industriële revolutie

par. 4.3 Nederland in 1848

Kenmerkende aspecten

31. De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen

32. De voortschrijdende democratisering (Kiesstrijd)

33. De Industriële Revolutie

Invalshoeken

• Economisch: 
• wat zijn de middelen van bestaan? 
• Denk hierbij bijvoorbeeld jagen en verzamelen, landbouw, industrie. 
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• hoe wordt de samenleving bestuurd? 
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?
• Wie controleert de wetten en wie voert ze uit?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
• dit gaat bijvoorbeeld over de leefomstandigheden van mensen en de verschillende sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• wat denken en voelen de mensen en hoe uitten ze dit?
• bijvoorbeeld in hun gewoontes en regels, 
• geloof, 
• kunst en 
• wetenschap. 

Feit en mening

• feit: een feit is iets waarover geen discussie bestaat. Als iets in meerdere (betrouwbare) bronnen wordt genoemd, dan mag je aannemen dat het zo gebeurd is.

• mening: iets wat een persoon vindt, persoonsgebonden en kan dus veranderen.

Continuïteit en verandering

• Continuïteit: dingen blijven (langere tijd) hetzelfde.

• Verandering: wanneer dingen anders worden.

Leerdoelen

• Je kunt enkele belangrijke kenmerken noemen van het Koninkrijk der Nederlanden tussen 1815 en 1848.
• Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied.
• Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuwe grondwet kwam.

• Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

Het Koninkrijk der Nederlanden

• In 1813 werden de soldaten van Napoleon uit Nederland verdreven.
• Nu moest er een nieuw bestuur komen.
• De leiders in Europa waren erg geschrokken van de democratische revoluties en Napoleons veroveringen.
• Terug naar de tijd van koningen en edelen.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Ze besloten van Nederland een koninkrijk te maken.
• Voorkomen dat de Fransen nieuwe veroveringsoorlogen gingen voeren.
• In 1815 werden Nederland, België en Luxemburg samengevoegd: koninkrijk der Nederlanden. 

Het Koninkrijk der Nederlanden

De nieuwe koning Willem I geloofde niet zo in democratie:

• hij benoemt en ontslaat ministers (vormen regering)
• hij wijst de leden van de Eerste Kamer aan.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Willem I gaat ook over de financiën, het leger en de koloniën.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• De leden van de Tweede Kamer werden gekozen door de bestuurders van de provincies.

• Er kwam wel een grondwet, met grondrechten voor iedereen.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Economisch ging het niet goed met het koninkrijk.
• Veel armoede.
• Het noorden (huidige Nederland) liep enorm achter: 
• geen fabrieken, overal werd nog met windmolens en paardenmolens gewerkt.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• Willem I probeerde de economie te verbeteren.
• Door infrastructuur.
• In 1839  reed de eerste stoomtrein tussen Haarlem en Amsterdam.

Het Koninkrijk der Nederlanden

• In 1830 kwamen de Belgen in opstand en in 1839 werd België uiteindelijk zelfstandig.

Hoe wilden de belangrijkste leiders van Europa voorkomen dat de Fransen nieuwe veroveringsoorlogen gingen voeren?
Herhaal de vraag in je antwoord!

In welk jaar werd België zelfstandig?

1. 1813
2. 1815
3. 1830
4. 1839

Tweede Kamer & Eerste Kamer vormen samen...

1. de regering
2. het parlement
3. het kabinet
4. de volksvertegenwoordiging

Waaruit blijkt dat koning Willem I erg veel macht had?
Willem I...

1. benoemde & ontsloeg ministers
2. benoemde de leden van de Eerste Kamer
3. was de baas van het leger en ging over de financiën
4. alle antwoorden zijn juist

Hoe probeerde Willem I iets aan de slechte economische situatie van Nederland te doen?
Herhaal de vraag in je antwoord!

schooltv.nl

De liberalen

• Veel burgers waren het niet eens met de manier waarop koning Willem I zijn rijk bestuurde: trok zich niets van het parlement aan.
• Zelfs rijke mensen hadden nauwelijks iets te zeggen. 
• Dat moest veranderen, dacht een groep burgers die zich de liberalen noemde.

De liberalen

• Geloven in denkbeelden Franse Revolutie.
• Wilden inspraak in het bestuur.
• Vertegenwoordigden vooral rijke burgers.
• Veel vertegenwoordigers in het parlement (alleen rijke mannen mochten stemmen).
• Economische vrijheid: geen regels over werktijden, lonen. 

De grondwet van 1848

• Willem I overleed in 1840.
• Willem II (zoon) werd de nieuwe koning: hij wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader, dus volk weinig inspraak!

De grondwet van 1848

• In 1848 revoluties op verschillende plaatsen in Europa: voor democratie.
• Willem II was bang om zijn troon te verliezen! 
• Liever minder macht, dan helemaal geen macht meer.

De grondwet van 1848

• Daarom gaf Willem II de leider van de liberalen, Johan Rudolf Thorbecke, opdracht een nieuwe grondwet te maken.

De liberalen

De grondwet zorgde voor vernieuwing in het bestuur, koning kreeg minder macht!

• ministers regeren voortaan samen met het parlement.
• ministers maakten plannen voor nieuwe wetten of uitgaven; het parlement moest die goedkeuren.
• parlement bepaalde wie minister mocht zijn.
• parlement mocht een minister bij erge fouten ontslaan.
• parlementsleden voortaan gekozen door rijke mannelijke burgers: censuskiesrecht.

De liberalen

• Nederland werd een parlementaire democratie: een democratie waarin een gekozen parlement de hoogste macht heeft.
• Nederland is dan nog geen echte democratie: het kiesrecht was alleen weggelegd voor een kleine groep rijke mannen.

Wat past niet bij liberalen?

1. Vrijheid
2. Regels voor werktijden en lonen
3. Inspraak in het bestuur
4. Denkbeelden Franse Revolutie

In welk jaar werd Willem II koning van Nederland?

1. 1839
2. 1840
3. 1844
4. 1848

Willem II wilde op dezelfde manier regeren als zijn vader, dus met veel macht?

1. Juist
2. Onjuist

Waarom liet koning Willem II in 1848 toch een nieuwe grondwet waarin hij veel macht verliest?

Hoe heet de maker van de nieuwe grondwet uit 1848?

Noem een verandering uit de grondwet van 1848

Nederland is na 1848 een echte democratie.

1. Juist
2. Onjuist